ਖੋਸਰੋ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਵੀ ਨਿਜ਼ਾਮੀ ਗੰਜਾਵੀ (1141-1209) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੁਖਦਾਈ ਰੋਮਾਂਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਲੈਲਾ ਅਤੇ ਮਜਨੂੰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਇਹ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ਿਰੀਨ ਲਈ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਰਾਜਾ ਖੋਸਰੋ II ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕਾਲਪਨਿਕ ਸੰਸਕਰਣ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੀ ਰਾਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1][2][3][4]

ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸਾਰ ਸੋਧੋ

ਨਿਜ਼ਾਮੀ ਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਖੋਸਰੋ ਦੇ ਜਨਮ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਘਰ ਖੋਸਰੋ ਦੀ ਦਾਵਤ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਹੈ; ਜਿਸ ਲਈ ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੋਸਰੋ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਪਰਾਧ ਤੋਂ ਪਛਤਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਰਮੀਜ਼ਡ IV, ਜੋ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਰਾਤ, ਖੋਸਰੋ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਅਨੁਸ਼ੀਰਵਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ੀਰਵਾਨ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨਾਮ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਸ਼ਬਦੀਜ਼ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਘੋੜਾ, ਬਾਰਬਦ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਜ, ਜੋ ਕਿ ਈਰਾਨ ਹੈ, ਦੀ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਾਪੁਰ, ਖੋਸਰੋ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਰਾਣੀ ਮਾਹੀਨ ਬਾਨੂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭਤੀਜੀ ਸ਼ਿਰੀਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਪੁਰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਿਰੀਨ ਦੀਆਂ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ, ਨੌਜਵਾਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੀਰੀਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਪੁਰ ਸ਼ਿਰੀਨ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਪੁਰ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਲੱਭਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਖੋਸਰੋ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਖੋਸਰੋ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਤੋਂ ਖੋਸਰੋ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਦਾਇਨ ਤੱਕ ਭੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਖੋਸਰੋ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਘਰੋਂ ਭੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਅਰਮੀਨੀਆ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਰਸਤੇ ਵਿਚ, ਉਹ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨਹਾਉਂਦੀ ਦੇਖ ਲੈਂਦਾ ਹੈ; ਸ਼ਿਰੀਨ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਦੀ ਹੈ; ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਖੋਸਰੋ ਕਿਸਾਨ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਸਨ। ਖੋਸਰੋ ਅਰਮੀਨੀਆ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਮੀਰਾ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਰੀਨ ਮਦਾਇਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਫਿਰ, ਸ਼ਾਪੁਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਰੀਨ ਅਰਮੀਨੀਆ, ਖੋਸਰੋ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ - ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਮਦਾਇਨ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਉਲਟ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬਹਿਰਾਮ ਚੋਬਿਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਜਰਨੈਲ ਦੁਆਰਾ ਖੋਸਰੋ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਨੂੰ ਭੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਰਮੀਨੀਆ ਵਿੱਚ, ਖੋਸਰੋ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੀਰੀਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖੋਸਰੋ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਖੋਸਰੋ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹਿਰਾਮ ਚੋਬਿਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਖੋਸਰੋ ਅਰਮੀਨੀਆ ਵਿਚ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕੌਨਸਟੈਨਟੀਨੋਪਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਸੀਜ਼ਰ ਇਸ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਬਹਿਰਾਮ ਚੋਬਿਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੀ ਧੀ ਮਰੀਅਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਵੇ। ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮਰੀਅਮ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਖੋਸਰੋ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਮਰੀਅਮ, ਈਰਖਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਸ਼ੀਰੀਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਫਰਹਾਦ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੋਸਰੋ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ-ਵਿਰੋਧੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੋਸਰੋ ਫਰਹਾਦ ਦਾ ਪਾਲਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਬੇਹਿਸਤਨ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਤੋਂ ਪੌੜੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਅਸੰਭਵ ਕੰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਫਰਹਾਦ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੋਸਰੋ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੀਰੀਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਖੋਸਰੋ ਫਰਹਾਦ ਕੋਲ ਇੱਕ ਦੂਤ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੀਰੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਝੂਠੀ ਖਬਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਝੂਠੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਫਰਹਾਦ ਨੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੋਟੀ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮਰ ਗਿਆ। ਖੋਸਰੋ ਫਰਹਾਦ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਅਫਸੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਮਰੀਅਮ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਫ਼ਿਰਦੌਸੀ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਸ਼ਿਰੀਨ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਮਰੀਅਮ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੇ ਖੋਸਰੋ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅੰਗਮਈ ਸ਼ੋਕ ਪੱਤਰ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ।

ਖੋਸਰੋ, ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸਫ਼ਹਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਕਰ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਦੇਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਖੋਸਰੋ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬੀ ਦੇਖ ਕੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਉਸਨੂੰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੰਦੀ। ਉਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੇਕਰ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਲਈ ਖੋਸਰੋ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖੋਸਰੋ, ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ।

ਸ਼ਿਰੀਨ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਵਾਲੇ ਕਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੋਸਰੋ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਸ਼ਿਰੋਏਹ, ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਮਰੀਅਮ ਤੋਂ ਖੋਸਰੋ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਵੀ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਰੋਏਹ ਆਖਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਿਰੋਏਹ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੇ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਲਈ। ਖੋਸਰੋ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਫਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸੋਧੋ

 
ਖੋਸਰੋ ਪਰਵਿਜ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰੀਨ ਇੱਕ ਲਘੂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ

ਫਾਰੂਖੀ, ਕਤਰਾਨ, ਮਸੂਦ-ਏ-ਸਾਦ-ਏ ਸਲਮਾਨ, ਓਥਮਾਨ ਮੁਖਤਾਰੀ, ਨਸੇਰ ਖੁਸਰੋ, ਅਨਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸਨਾਈ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਵਾਲੇ ਹਨ। ਨਿਜ਼ਾਮ ਅਲ-ਮੁਲਕ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੰਤਕਥਾ ਉਸਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਣੀ ਸੀ।[5]

ਹੋਰ ਸੰਸਕਰਣ ਸੋਧੋ

ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅਣਗਿਣਤ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ ਜਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰੱਖਦੇ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਆਂਢੀ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ। ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ, ਕਹਾਣੀ ਹੰਗਰੀ ਦੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਮੋਰ ਜੋਕਾਈ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਹਾਣੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਸ਼ੀਰੀਨ ਫਰਹਾਦ" ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਰਵਾਇਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸੇ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਮਿਆਰੀ ਕਹਾਣੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।[6] ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਫਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: 1926,[7] 1929,[8] 1931,[9] 1934,[10] 1945,[11] 1948,[12] 1956 ਵਿੱਚ ਮਧੂਬਾਲਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ,[13][14] 1970,[15] 1975[16] ਅਤੇ 1978।[17]

ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 2008 ਦੀ ਈਰਾਨੀ ਫਿਲਮ, ਸ਼ਿਰੀਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਅੱਬਾਸ ਕਿਆਰੋਸਤਾਮੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।


ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. The Encyclopædia Iranica ("Ḵosrow o Širin" Archived 2020-11-17 at the Wayback Machine. Encyclopædia Iranica, Paola Orsatti)"Two traditions soon formed around the figure of Širin: one in her favor, with its roots in Armenia and in the Christian regions of the Caucasus, where, as we have seen, Neẓāmi found his source; and the second, represented in the Šāh-nāma, where Širin is shown as a woman of humble origin and ill repute, who makes merciless use of poison (in Ferdowsi, Širin, wrought with jealousy, poisons Maryam)."
  2. The Encyclopædia Iranica ("Farhad" Archived 2020-11-08 at the Wayback Machine. Encyclopædia Iranica, Heshmat Moayyad)
  3. The Khuzistan Chronicle, written by a Syriac Christian from Khuzistan (Beth Huzaye in Aramaic/Syriac) [Iran], probably in 680, is described as the Syriac counterpart of the Armenian work of Sebeos. We read about the relationship between the bishop Isho Yahb and the Persian king Khosrau II Parvez (590–628): "Isho Yahb was treated respectfully throughout his life, by the king himself and his two Christian wives Shirin the Aramean and Mary the Roman". (Theodor. Nöldeke: Die von Guidi herausgegebene syrische Chronik, Wien 1893, p. 10.) The Chronicle of Séert (Siirt) is an anonymously authored historiographical text written by the Nestorian Church in Persia and the Middle East, possibly as early as the 9th century AD. The text deals with ecclesiastical, social, and political issues of the Christian church giving a history of its leaders and notable members. LVIII. – History of Khosrau Parvez, son of Hormizd "Khosrau, by gratitude for Maurice, ordered to rebuild churches and to honor the Christians. He built himself two churches for Marie (Maryam) and a large church and a castle in the country of Beth Lashpar for his wife Shirin, the Aramean." (Patrologia Orientalis, Tome VII. – Fascicule 2, Histoire Nestorienne (Chronique de Séert), Seconde Partie (1), publiée et traduite par Mgr Addai Scher, Paris 1911, Published Paris : Firmin-Didot 1950 p. 467.)
  4. Johan Christoph Burgel & Christine van Ruyuymbeke, "Nizami: A Key to the Treasure of the Hakim ", Amsterdam University Press, 2011. pg 145: "Shirin is presented as an Armenian princess
  5. Heshmat Moayyad (1999-12-15). "Farhad". Encyclopedia Iranica. http://www.iranicaonline.org/articles/farhad%20(1). Retrieved 2010-07-26. 
  6. A poetic legend retold Archived 2020-02-10 at the Wayback Machine.. Mahmood Awan. Academy of the Punjab in North America.
  7. Shirin Farhad (1926), ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ ਉੱਤੇ  
  8. "Shirin Khushrau (1929)". Indiancine.ma.
  9. Ashish Rajadhyaksha; Paul Willemen (2014). Encyclopedia of Indian Cinema. Taylor & Francis. ISBN 978-1-135-94325-7.
  10. شیرین و فرهاد (فیلم ۱۳۱۳) Archived 2015-02-01 at the Wayback Machine. sourehcinema.com (Persian language)
  11. Shirin Farhad (1945), ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ ਉੱਤੇ  
  12. "Aaj ka Farhad". Cinemaazi (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-05-05.
  13. "Shirin Farhad (1956)". Indiancine.ma.
  14. Filippo Carlà-Uhink; Anja Wieber (2020). Orientalism and the Reception of Powerful Women from the Ancient World. Bloomsbury Publishing. p. 265. ISBN 978-1-350-05011-2.
  15. Ferhat ile Şirin, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ ਉੱਤੇ  
  16. Shirin Farhad (1975), ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ ਉੱਤੇ  
  17. Bir Aşk Masalı, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ ਉੱਤੇ  

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ