ਹਰੀਚੰਦ ਅਖ਼ਤਰ
ਪੰਡਿਤ ਹਰੀਚੰਦ ਅਖਤਰ (15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1901 – 1 ਜਨਵਰੀ 1958)[1][2] (ਉਰਦੂ:ہری چند اختر) ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਰਦੂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਕਵੀ ਵੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1901 ਨੂੰ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ (ਕੌਸ਼ਲ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਕੋਈ ਵਿਦਿਅਕ ਜਾਂ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰੰਪਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਖਤਰ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਫੋਰਮੈਨ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ ਕਾਲਜ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਐਮ.ਏ. ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ 'ਸ਼ਰਮਾ' ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਹਫੀਜ਼ ਜਲੰਧਰੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਵੀ-ਚੇਲਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 'ਅਖਤਰ' ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣਿਆ।
ਹਰੀਚੰਦ ਅਖਤਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਖੱਟੀ। ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪਾਰਸ ਅਖਬਾਰ ਲਈ ਲਿਖਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਨੁਭਵ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਹਾਸ-ਰਸ ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਲਿਖੀ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਵਿਚ ਵੀ ਤਿੱਖੀ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਤਿੱਖੀ ਉਤਸੁਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਆਲੂ ਜੀਵ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਅਰਸ਼ ਮਲਸਿਆਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਖਿੱਲਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਫ਼ਰ-ਓ-ਈਮਾਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਵਾਇਆ। 1958 ਵਿੱਚ ਅਖਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Urdu Authors: Date list as on 31-05-2006 – S.No.746 – Hari Chand Akhtar maintained by National Council for Promotion of Urdu, Govt. of India, Ministry of Human Resource Development "National Council for Promotion of Urdu Language". Archived from the original on 2012-03-01. Retrieved 2012-09-28.
- ↑ http://www.globalurduforum.org/authors/view Archived 2012-08-01 at Archive.is 4865