|
ਤੁਰਕਿਸਤਾਨ([[ਤੁਰਕੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੁਰਕੀ]]: Türkistan; ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਤੁਰਕਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ)ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਤੁਰਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਤਰੁਕ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਤੁਰਕੀ ਜਾਂ ਤੁਰਕਿਸਤਾਨ ( ਤੁਰਕ ਭਾਸ਼ਾ : Türkiye ਉਚਾਰਣ : ਤੁਰਕਿਆ ) ਯੂਰੇਸ਼ਿਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅੰਕਾਰਾ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਮੁੱਖ - ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਤੁਰਕੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ । ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇਕੱਲਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਹੁਮਤ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਧਰਮਨਿਰਪੇਕਸ਼ ਹੈ । ਇਹ ਇੱਕ ਲੋਕਤਾਂਤਰਿਕ ਲੋਕ-ਰਾਜ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਅਨਾਤੋਲਿਆ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਥਰੇਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਹਾਲਤ : 39 ਡਿਗਰੀ ਉੱਤਰੀ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ ਅਤੇ 36 ਡਿਗਰੀ ਪੂਰਵੀ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰ । ਇਸਦਾ ਕੁੱਝ ਭਾਗ ਯੂਰੋਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਭਾਗ ਏਸ਼ਿਆ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤ : ਇਸਨੂੰ ਯੂਰੋਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ਿਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਾ ਪੁੱਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਜੀਇਨ ਸਾਗਰ ( Aegean sea ) ਦੇ ਪਤਲੇ ਜਲਖੰਡ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ ਵਲੋਂ ਇਸ ਪੁੱਲ ਦੇ ਦੋ ਭਾਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਯੂਰੋਪੀ ਟਰਕੀ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਟਰਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਟਰਕੀ ਦੇ ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਭਾਗ ਬਾਸਪੋਰਸ ਦੇ ਜਲਡਮਰੂਪਧਿਅ , ਮਾਰਮਾਰਾ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਡਾਰਡਨੇਲਜ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦੂੱਜੇ ਵਲੋਂ ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । <br>
ਟਰਕੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਾ ਕੁਲ ਖੇਤਰਫਲ 2 , 96 , 185 ਵਰਗ ਮੀਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪੀ ਟਰਕੀ ( ਪੂਰਵੀ ਥਰੈਸ ) ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 9 , 068 ਵਰਗ ਮੀਲ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਟਰਕੀ ( ਐਨਾਟੋਲਿਆ ) ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 2 , 87 , 117 ਵਰਗ ਮੀਲ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 451 ਦਲਦਲੀ ਥਾਂ ਅਤੇ 3 , 256 ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਹਨ । ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਅਤੇ ਈਰਾਨ , ਦੱਖਣ ਦੇ ਵੱਲ ਇਰਾਕ , ਸੀਰਿਆ ਅਤੇ ਭੂਮਧਿਅਸਾਗਰ , ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਗਰੀਸ ਅਤੇ ਬਲਗੇਰਿਆ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾਸਾਗਰ ਇਸਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । <br>
ਯੂਰੋਪੀ ਟਰਕੀ - ਤਰਿਭੁਜਾਕਰ ਪ੍ਰਾਇਦਵੀਪੀ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਬਾਸਪੋਰਸ ਦੇ ਮੁਹਾਨੇ ਉੱਤੇ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਜਵਾਬ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਦੋਨਾਂ ਵੱਲ ਪਰਵਤਸ਼ਰੇਣੀਆਂ ਫੈਲੀ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨੀਵਾਂ ਮੈਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੋਕੇ ਮਾਰੀਤਸਾ ਅਤੇ ਇਰਜਿਨ ਨਦੀਆਂ ਵਗਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਭਾਗ ਵਲੋਂ ਹੋਕੇ ਇਸਤੈਸੰਮਿਊਲ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਲੋਂ ਹੈ । <br>
ਏਸ਼ੀਆਈ ਟਰਕੀ - ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਅਸੀ ਤਿੰਨ ਕੁਦਰਤੀ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹਨ : 1 . ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਲ਼ਾ ਸਾਗਰ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਪਾਂਟਸ ਪਹਾੜ , 2 . ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਐਨਾਟੋਲਿਆ ਵੱਲ ਆਰਮੀਨਿਆ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਭਾਗ , 3 . ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਟਾਰਸ ਅਤੇ ਐਂਟਿਟਾਰਸ ਪਹਾੜ ਜੋ ਭੂਮਧਿਅਸਾਗਰ ਦੇ ਤਟ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹਾਂ । <br>
ਦੋਨਾਂ ਸਮੁਦਰੋਂ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਮੈਦਾਨ ਦੀ ਪਤਲੀ ਪੱਟੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ । ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇਜੀਇਨ ਅਤੇ ਮਾਰਮਾਰਾ ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਟਾਕਰੇ ਤੇ ਘੱਟ ਉੱਚੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ , ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਪਠਾਰ ਤੱਕ ਮਰਨਾ-ਜੰਮਣਾ ਸੁਗਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਵਾਬ ਵਲੋਂ ਦੱਖਣ ਦੇ ਵੱਲ ਆਉਣ ਉੱਤੇ ਕਾਲ਼ਾ ਸਾਗਰ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਸੰਕਰਾ ਮੈਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੋ ਮੀਲ ਤੱਕ ਉੱਚੀ ਪਾਂਟਸ ਪਰਵਤਸ਼ਰੇਣੀਆਂ ਅਚਾਨਕ ਉੱਠਦੀ ਹੋਈ ਦਿਸਣਯੋਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਪਰਵਤਸ਼ਰੇਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਣ ਉੱਤੇ ਐਨਾਟੋਲਿਆ ਦਾ ਫੈਲਿਆ ਪਠਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਦੱਖਣ ਟਾਰਸ ਦੀ ਉੱਚੀ ਪਰਵਤਸ਼ਰੇਣੀਆਂ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਭੂਮਧਿਅਸਾਗਰੀਏ ਤਟ ਦਾ ਨੀਵਾਂ ਮੈਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਏਨਾਟੋਲਿਆ ਪਠਾਰ ਵਿੱਚ ਟਰਕੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਭਾਗ ਸਮਿੱਲਤ ਹੈ ।
[[an:Turquestén]]
| 