ਗੋਦੋ ਦੀ ਉਡੀਕ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਗੋਦੋ ਦੀ ਉਡੀਕ''' (ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ: En attendant Godot, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ Waiting for Godot ), [[ਸੈਮੂਅਲ ਬੈਕਟ]] ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਇੱਕ ਅਬਸਰਡ [[ਡਰਾਮਾ]] ਹੈ,<ref>[http://www.dkagencies.com/doc/from/1063/to/1123/bkId/DKD56162763217313731070725948423131371/details.html ਗੋਦੋ ਦੀ ਉਡੀਕ-ਸੈਮੂਅਲ ਬਰਕਲੇ ਬੈਕਟ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਬਲਰਾਮ]</ref> ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਅਤੇ ਐਸਟਰਾਗਨ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਲਪਨਿਕ ਪਾਤਰ ਗੋਦੋ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਅੰਤਹੀਨ ਅਤੇ ਨਿਸਫਲ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੋਦੋ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਇਸ ਡਰਾਮੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਨੇਕ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਡਰਾਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>Berlin, N., [http://www.samuel-beckett.net/BerlinTraffic.html "Traffic of our stage: Why Waiting for Godot?"] in ''[[The Massachusetts Review]]'', Autumn 1999</ref> ਅਸਲ ਵਿੱਚ [[ਵੇਟਿੰਗ ਫਾਰ ਗੋਦੋ]] ਬੈਕਟ ਦੇ ਹੀ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਡਰਾਮੇ 'ਏਨ ਅਟੇਂਡੇਂਟ ਗੋਦੋ' ਦਾ ਖੁਦ ਆਪ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਤਰਾਸਦੀ - ਕਾਮੇਡੀ ਦਾ ਉਪ-ਸਿਰਲੇਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਮੂਲ ਰਚਨਾ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1948 ਅਤੇ 29 ਜਨਵਰੀ 1949 ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸਦਾ ਸਟੇਜ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ 5 ਜਨਵਰੀ 1953 ਨੂੰ ਪੈਰਿਸ ਦੇ 'ਡਿ ਬਾਬਿਲਾਨ' ਨਾਮਕ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਸਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਰਾਜਰ ਬਲਿਨ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੋਜੋ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।

==ਕਥਾਨਕ==

ਵੇਟਿੰਗ ਫਾਰ ਗੋਦੋ ਦੋਨੋਂ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੋਨੋਂ ਕਿਸੇ ਗੋਦੋ ਨਾਮ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੀ ਵਿਅਰਥ ਅਤੇ ਨਿਸਫਲ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਆਪ ਹੀ ਕਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਪਾਏਂਗੇਂ, ਇਸਤੋਂ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੇ। ਇਸ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਅਸਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਹ ਖਾਣਾ, ਸੌਣਾ, ਵਾਦ - ਵਿਵਾਦ ਕਰਨਾ, ਖੇਲ - ਖੇਡਣਾ, ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ, ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਹੈਟ ਬਦਲਨਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਅਜਿਹਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਕਾਰਜ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਭਿਆਨਕ ਸੰਨਾਟੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। <ref>''[[The Times]]'', 31 December 1964. Quoted in Knowlson, J., ''Damned to Fame: The Life of Samuel Beckett'' (London: [[Bloomsbury Publishing]], 1996), p. 57.</ref>

===ਭਾਗ ਇੱਕ===

 

 

ਦੋਨੋਂ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਡਰਾਮੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਯੀਸ਼ੂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਾਸ ਉੱਤੇ ਟੰਗੇ ਗਏ ਦੋਨੋਂ ਚੋਰਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਏਵੰਜਲਿਸਟ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੋ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੋਰ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਚਰਚਾ ਡਰਾਮੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਾਇਬਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਨੇਕ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜੋ ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਤੋਂ ਇਹ ਆਭਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਮੂਲ ਅਤੇ ਲੁੱਕਿਆ ਵਿਸ਼ਾ ਰੱਬ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਅਤੇ ਨਿਰਵਾਣ ਹੈ। ਜਦੋਂ - ਜਦੋਂ ਦੋਨੋਂ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਗੋਦੋ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਚੀਖ ਉਠਦੇ ਹਨ, ਅਸੀ ਬੱਚ ਗਏ।

 

 

ਦੋਨੋਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਇੰਤਜਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੋਜੋ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਭਾਰ ਨਾਲ ਲਦਾ ਦਾਸ ਲੱਕੀ ਉੱਥੇ ਨਾਲ ਗੁਜਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਦਰਦਪੂਰਨ ਰੁਦਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਕੀ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਰੱਸੀ ਬੱਝੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਧੀ ਸਟੇਜ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ ਨੋਕ ਫੜੇ ਪੋਜੋ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੋਜੋ ਆਪਣੇ ਦਾਸ ਲੱਕੀ ਉੱਤੇ ਖੂਬ ਚੀਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸੂਰ ਕਹਿਕੇ ਪੁਕਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਅਸਟਰਾਗਨ ਅਤੇ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਸਕਾਰੀ/ਸਭਿਆਚਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਨੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਜੋ ਨੂੰ ਹੀ ਗੋਦੋ ਸਮਝ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹਠੀ ਅਤੇ ਅਸਭਿਅ ਵਰਤਾਉ ਦੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਗੋਦੋ ਸਮਝੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਪੋਜੋ ਥੋੜ੍ਹਾ ਚਿੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।

 

ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੋਜੋ ਨੂੰ ਲੱਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਦਈਪੂਰਨ ਵਰਤਾਉ ਲਈ ਪ੍ਰਤਾੜਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪੋਜੋ ਉਸ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਦੋਨੋਂ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਲੱਕੀ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪੋਜੋ ਉਸਤੋਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਾਰਜ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਲੱਕੀ ਆਪਣਾ ਬੋਝ ਹੇਠਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ। ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਪੋਜੋ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੱਕੀ ਉਸਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਫੇਰ ਨਾ ਵੇਚ ਦੇਵੇ। ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਲੱਕੀ ਰੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪੋਜੋ ਉਸਨੂੰ ਰੁਮਾਲ ਥਮਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸਟਰਾਗਨ ਉਸਦੇ ਹੰਝੂ ਪੂੰਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਲੱਕੀ ਉਸਦੇ ਟਖਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਚੋਟ ਮਾਰਦਾ ਹੈ।

 

 

 

==ਭਾਗ ਦੋ==

ਦੂਜੇ ਭਾਗ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਦੁਆਰਾ ਗੀਤ ਗੁਨਗੁਨਾਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਡਰਾਮੇ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੀਤ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸੰਗੀਤ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਉਤਸਵ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਇਸ ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ ਕੁਕਕੁਰ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਦਰਭਾਂ ਅਤੇ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਨੂੰ ਇਸ ਆਸ਼ਏ ਦਾ ਆਭਾਸ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਉਹ ਉਲਝਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਉਤਸਵਮਈ ਹੈ (ਜਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਤਸਵਾਂ ਦਾ ਆਭਾਸ ਹੈ)। ਉਹ ਇਹ ਸਮਝਾਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਰੂਪ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ ਤਦ ਵੀ ਉਹ ਮੂਲਤ: ਨਿਜੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦਿਵਸਾਂ ਨੂੰ ਤਥਾਵਤ ਦੋਹਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਦੇ ਗੀਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਯੂਜੀਨ ਵੇਬ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: ਗੀਤ ਦਾ ਕਾਲ ਸਮਰੂਪ ਨਾਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਉਸ ਅੰਤਹੀਨ ਹਾਲਤ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਕੇਤਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਇੱਕਮਾਤਰ ਸਦੀਵੀ ਅੰਤ ਹੈ: ਮੌਤ।

 

ਉਹ ਫਿਰ ਜਾਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।