ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
No edit summary
ਛੋ 10<sup>-9</sup>
ਲਾਈਨ 1:
'''[[ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ]]'': ‘ਨੈਨੋ’ ਤੋਂ ਭਾਵ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਦੇ ਦਾ ਵਿਚਰਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਾਪ-ਲੰਬਾਈ ਜਾਂ ਵਿਸਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਈਕਰੋ ਅਤੇ ਨੈਨੋ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ਅਸੀਂ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ 10<mathsup> 10^-6</mathsup> ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 10<mathsup>(10)^-9</mathsup> ਮੀਟਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਦਾ 109ਵਾਂ ਹਿੱਸਾ। ਪਰਮਾਣੂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਇਕਾਈ ਐਂਗਸਟਰੋਮ (1) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਂਗਸਟਰੋਮ 10<mathsup>10^(-10)</mathsup> ਮੀਟਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਤਲਬ ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਲੰਮੇ-ਚੌੜੇ ਪਦਾਰਥ ਵਿੱਚ 10 ਪਰਮਾਣੂ ਫਿੱਟ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੇ [[ਡੀ.ਐੱਨ.ਏ.]], [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]], [[ਵਾਇਰਸ]] ਅਤੇ [[ਇਲੈਕਟਰੌਨਿਕ ਚਿੱਪਾਂ]] ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ [[ਟਰਾਂਸਿਸਟਰ]] ਸਭ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਸਕੇਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਾਪੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ [[ਬਾਇਓਲੋਜੀਕਲ ਸੈੱਲ]] ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣਾਂ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਆਕਾਰ 100 ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਯਾਨੀ 100&10<mathsup>(10)^(-9)</mathsup>= 10<mathsup>10^(-7)</mathsup> ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਛੋਟਾ। ਅਜਿਹੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਰਾਹੀਂ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਅਤਿ ਸੂਖ਼ਮ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਰਚਨਾ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ, ਬਿਜਲਈ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਯਾਂਤਰਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਬੰਧੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਪੜਚੋਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
==ਇਤਿਹਾਸ==
#ਅੱਜ ਤੋਂ 5000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਸਰ ’ਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਅਤਿ ਸੂਖ਼ਮ ਕਣ ਦੰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਲਾਈਨ 5:
#ਜਰਮਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਾਬਰਟ ਕੋਚ ਨੇ 1890 ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੋਨੇ ਵਰਗੀ ਧਾਤ ਦੇ ਅਤਿ ਸੂਖ਼ਮ ਕਣ ਮੈਡੀਕਲ ਖੋਜ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ ਜੋ ਲਾਹੇਵੰਦ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਵਧਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸਹਾਇਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ।
#1905 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਖੋਜ ਬਦਲੇ ਨੋਬੇਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।
#ਚੌਥੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਈਕਰਗਸ ਕੱਪ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤੀਬਰਤਾਵਾਂ ਉੱਪਰ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਰੰਗ ਛੱਡਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਉਸ ਕੱਪ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਸੂਖ਼ਮਦਰਸ਼ੀ (S5M) ਨਾਲ ਨਿਰੀਖਣ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੱਪ/ਗਲਾਸ ਲਈ ਵਰਤੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸੱਤਰ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਸੀ।
==ਨੈਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ==
ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਅਤਿ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਨੈਨੋ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਖੰਘਾਲਣ ਵਾਲਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 100 ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦਾ ਪਦਾਰਥ ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਰਾਹੀਂ ਪਦਾਰਥ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਨੈਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ [[ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]], [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]], [[ਪਦਾਰਥ ਵਿਗਿਆਨ]] ਅਤੇ [[ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ]] ਦੇ ਖੇਤਰ ਮੁੱਖ ਹਨ। ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਏ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮਾਦੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਅਤਿ ਸੂਖ਼ਮ ਰਾਹ ਹੈ।
ਲਾਈਨ 13:
#1981 ਵਿੱਚ ਐੱਸ.ਟੀ.ਐੱਮ.(ਸਕੈਨਿੰਗ ਟਨਲਿੰਗ ਮਾਈਕਰੋਸਕੋਪ) ਸੂਖ਼ਮਦਰਸ਼ੀ ਦੇ ਬਣਦਿਆਂ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਨੈਨੋ ਯੁੱਗ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ।
#ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦਾ ਕਣ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਦਾ ਕਰੋੜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਖ਼ਬਾਰ ਦਾ ਪੰਨਾ ਇੱਕ ਲੱਖ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਮੋਟਾਈ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਇੰਚ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਰੋੜ ਪੱਚੀ ਲੱਖ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
#ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਸੂਖ਼ਮ ਕਣਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਨੇਵਾ ਵਿੱਚ ‘ਰੱਬੀ ਕਣ’ (7odGod particle) ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਰਮਾਣੂ/ਸੂਖ਼ਮ ਕਣ ਹੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹਨ। ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਹੁਣ ਤਕ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੋਂਦ ਇਹ ਹਿੱਗਸ ਬੋਸੋਨ ਕਣ ਹੀ ਹਨ।
#ਐੱਸ.ਟੀ.ਐੱਮ. (S“MSTM) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਮਾਣੂ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੀ ਸੂਖ਼ਮਦਰਸ਼ੀ (16M) ਬਣਾਈ ਗਈ 1990ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਨੈਨੋਟਿਊਬਾਂ ਉੱਪਰ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਕਾਰਬਨ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਿਕ/ਪਦਾਰਥ ਵਿੱਚ ਆਮ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਤੀਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਦੋ-ਘੇਰਾਵੀ (੨42D) ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਘੇਰਾਵੀ (੩43D) ਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਬਨ ਨੈਨੋਟਿਊਬਾਂ (ਤਾਰਾਂ) ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਿਜਲੀ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਇਲੈਕਟਰੌਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
==ਨੈਨੋ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਲਾਭ==
#ਨੈਨੋ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹਨ। ਇੱਕ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਸ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ/ਤਾਕਤ, ਪੁੰਜ/ਭਾਰ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਤਰਤੀਬ ਆਦਿ ਸਭ ਗੁਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਜਾਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੋਜੀ" ਤੋਂ ਲਿਆ