|
|name = '''ਗਿੱਧ'''
|image = Eagle beak sideview A.jpg
|image_caption ='''ਗ੍ਰਿਫੋਨ ਜਾਂ ਯੁਰੇਸ਼ਿਆਈਯੁਰੇਸ਼ੀਆਈ ਗ੍ਰਿਫੋਨ, ਪੁਰਾਣੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਗਿੱਧ'''
|regnum = ਜੰਤੂ
|phylum = ਕੋਰਡਾਟਾ
[[File:Vulture's head Park Mellat Tehran.JPG|thumb|'''ਗਿੱਧ''' ਦਾ ਸਿਰ, ਮੇਲਾਤ ਪਾਰਕ, [[ਤਹਿਰਾਨ]]]]
[[File:Wiki vulture2.jpg|thumb|right|ਤਾਪਮਾਨ ਰੈਗੁਲੇਸ਼ਨ ਲਈ ਗੰਜੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਗਿੱਧ ਤਾਪ ਰੇਡੀਏਟ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ]]
'''ਗਿੱਧ''' ਸਫਾਈ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਨਾਮ ਹੈ: ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਿੱਧਾਂ ਅਤੇ [[ਅਫਰੀਕਾ ]] ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਮੁਰਦਾ ਪਸ਼ੁਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਦਿਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀਆਂ ਸਹਿਤ ਪੁਰਾਣੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਿੱਧਾਂ। ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਗਿੱਧ ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਵਲਚਰ (King Vulture), ਕੈਲਿਫੋਰਨੀਅਨਕੈਲੀਫੋਰਨੀਅਨ ਵਲਚਰ (Californian Vulture), ਟਰਕੀ ਬਜਰਡ (Turkey Buzzard) ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਬਲੈਕ ਵਲਚਰ (American Black Vulture) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਗਿੱਧ ਯੂਰਪ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਗਿੱਧ (King Vulture), ਕਾਲ਼ਾ ਗਿੱਧ (Black Vulture), ਚਿੱਟੀ ਚੁੰਜ ਵਾਲਾ ਗਿੱਧ (White baeked Vulture), ਵੱਡਾ ਗਿੱਧ (Griffon Vulture) ਅਤੇ ਭੰਗੀ ਗਿੱਧ (Scavenger Vulture) ਮੁੱਖ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਅੰਟਾਰਕਟੀਕਾ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਗਿੱਧ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਬਹੁਤੀਆਂ ਗਿੱਧਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਆਮ ਖੰਭਾੰਖੰਭਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਗੰਜਾ ਸਿਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਸ ਖਾਂਦੇ ਵਕਤ ਸਿਰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਰਿਸਰਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੰਗੀ ਤਵਚਾ ਤਾਪਮਾਨ ਰੈਗੁਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। <ref>{{cite journal|title=Why do vultures have bald heads? The role of postural adjustment and bare skin areas in thermoregulation|journal=Journal of Thermal Biology|doi=10.1016/j.jtherbio.2008.01.002|author=Ward, J.; McCafferty, D.J.; Houston, D.C.; Ruxton, G.D. |volume=33 |issue=3 |date=April 2008 |pages=168–173 |url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0306456508000107}}</ref>
==ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ==
ਗਿੱਧ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗਿਰਝ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੱਥਈ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਭਾਰੀ ਕੱਦ ਦੇ ਪੰਛੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਹੁਤ ਤੇਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਚੁੰਜ ਵੀ ਮੁੜੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਜੇ ਅਤੇ ਨਹੁੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗੇ ਤੇਜ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਝੁੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਰਦਾਖੋਰ ਪੰਛੀ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਈ ਵੀ ਗੰਦੀ ਅਤੇ ਘਿਨਾਉਣੀ ਚੀਜ ਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੁਰਦਾ ਲਾਸਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਕੇ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਫੈਲਣ ਦਿੰਦੇ।
ਇਹ ਕਿਸੇ ਉੱਚੇ ਦਰਖਤ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਭੱਦਾ ਜਿਹਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਦਾ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਸਫ਼ੈਦ ਆਂਡੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਗਿੱਧ ਦੀ ਚਾਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਗਿੱਧ (Gyps indicus), ਲੰਮੀ ਚੁੰਜ ਵਾਲੀ ਗਿੱਧ (Gyps tenuirostris) , ਲਾਲ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਗਿੱਧ (Sarcogyps calvus) ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਗਿੱਧ (Gyps bengalensis)
| 