ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਤਸਵੀਰ
ਛੋNo edit summary
ਲਾਈਨ 8:
| ਜਨਮ_ਥਾਂ = ਨਿਜ੍ਹਨੀ ਨੋਵਗੋਰੋਦ, ਰੂਸ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ)
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 18 ਜੂਨ 1936
| ਮੌਤ_ਥਾਂ = [[ਮਾਸਕੋ ]]
| ਕਾਰਜ_ਖੇਤਰ = ਸਾਹਿਤ ਰਚਨਾ
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = ਰੂਸੀ
| ਭਾਸ਼ਾ = ਰੂਸੀ
| ਕਿੱਤਾ = ਲਿਖਾਰੀ
| ਕਾਲ = ਆਧੁਨਿਕ
| ਧਰਮ = ਨਾਸਤਿਕ
| ਵਿਸ਼ਾ =
| ਮੁੱਖ ਕੰਮ = ਮਾਂ (ਨਾਵਲ)
ਲਾਈਨ 34:
|accessdate=੨੧ ਜੁਲਾਈ ੨੦੦੯
}}
</ref> 1906 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1913 ਤੱਕ ਅਤੇ ਫਿਰ 1921 ਤੋਂ 1929 ਤੱਕ ਉਹ ਰੂਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ (ਜਿਆਦਾਤਰ, ਇਟਲੀ ਦੇ ਕੈਪ੍ਰੀ (Capri) ਵਿੱਚ) ਰਹੇ। [[ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ]] ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਹੀ ਸੀ।
 
==ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਰਚਨਾ==
ਲਾਈਨ 45:
* ''[[ਮਾਂ (ਨਾਵਲ)|ਮਾਂ]]'' (1906)
* ''ਨਿਕੰਮੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ''/''ਜਾਸੂਸ'' (1907)
* ''ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਇਕਬਾਲ'' (1908)
* ''ਓਕੂਰੋਵ ਸਿਟੀ'' (Городок Окуров, 1908)
* ''ਮਤਵੇਈ ਕੋਜੇਮਿਆਕਿਨ ਦਾ ਜੀਵਨ'' (Жизнь Матвея Кожемякина, 1910)
* ''ਅਰਤਾਮਾਨੋਵ ਬਿਜਨੈੱਸ'' (1925)
* ''ਕਲੀਮਕਲਿਮ ਸਾਮਗਿਨ ਦਾ ਜੀਵਨ''
* ''ਚੁੰਬਕ'' (1928)
* ''ਪ੍ਰੇਤ'' (1936)
 
===ਨਾਟਕ===
* ''ਪੈਟੀ ਬੁਰਜੁਆ'' (Мещане, 1901)
ਲਾਈਨ 60 ⟶ 59:
* ''ਬਰਬਰ'' (Варвары, 1905)
* ''ਦੁਸ਼ਮਣ'' (Враги, 1906)
* ''ਅਖੀਰਲੇਆਖਰੀ ਲੋਕ'' (1908)
* ''ਰੀਸੈਪਸ਼ਨ'' (1910)
* ''ਅਜੀਬ ਲੋਕ'' (1910)
ਲਾਈਨ 69 ⟶ 68:
* ''ਕਾਮਾ ਸਲੋਵੋਤੇਕੋਵ '' (1920)
* ''ਸੋਮੋਵ ਅਤੇ ਹੋਰ'' (1930)
* ''ਇਗੋਰਯੇਗੋਰ ਬੁਲੀਚੇਵ'' (1932)
* ''ਦੋਸਤੀਗਾਯੇਵਦੋਸਤੀਗਾਏਵ ਅਤੇ ਹੋਰਆਦਿ'' (1933)
 
ਇਹ ਬੁਰਜੁਆ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ‘ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ’ ਬੋਲਸ਼ੇਵਿਕ ਅਖਬਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। 1905 ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੈਨਿਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। 1906 ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ, ਉਥੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ [[ਪੀਲੇ ਦੈਂਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ]] ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਰਚਨਾ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਬੁਰਜੁਆ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਪਤਨ ਦਾ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਚਿੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਰਾਮਾ 'ਵੈਰੀਦੁਸ਼ਮਣ' (1906) ਅਤੇ [[ਮਾਂ (ਨਾਵਲ)|ਮਾਂ]] (1906) ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਬੁਰਜੁਆ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਮਜਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਵਣਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਮਜਦੂਰ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। 1905 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਇੱਕ ਲਘੂ ਨਾਵਲ - ਪਾਪਾਂ ਦੀਦਾ ਮੰਜੂਰੀਇਕਬਾਲ ( ਇਸਪਾਵੇਦ ) ਲਿਖਿਆ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਧਿਆਤਮਵਾਦੀ ਭੁੱਲਾਂ ਸਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਇਸਦੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ। ''ਆਖਰੀ ਲੋਕ'' ਅਤੇ ਗੈਰਜਰੂਰੀ''ਨਿਕੰਮੇ ਆਦਮੀਬੰਦੇ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀਕਹਾਣੀ'' ((1911) ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਜਕ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ। ਮਨਮੌਜੀ''ਅਜੀਬ ਆਦਮੀਲੋਕ'' ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ (1910) ਵਿੱਚ ਬੁਰਜੁਆ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦਾ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਬੋਲਸ਼ੇਵਿਕਬਾਲਸ਼ੇਵਿਕ ਸਮਾਚਾਰ ਪਤਰਾਂ ਜਵੇਜਦਾ ਅਤੇ [[ਪ੍ਰਾਵਦਾ]] ਲਈ ਅਨੇਕ ਲੇਖ ਵੀ ਲਿਖੇ। 1911-13 ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਮਨੁੱਖ , ਜਨਤਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1912-16 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀਨ ਰੂਸੀ ਮੇਹਨਤਕਸ਼ਾਂਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
===ਸਵੈ ਜੀਵਨੀਮੂਲਕ ਤਿੱਕੜੀ===
[[File:1900 yasnaya polyana-gorky and tolstoy.jpg|right|thumb|ਗੋਰਕੀ [[ਯਾਸਨਾਇਆ ਪੋਲਿਆਨਾ]] ਵਿੱਚ [[ਲਿਓ ਤਾਲਸਤਾਏ]] ਨਾਲ, 1900]]
* ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ(1912-13)
* ਮੇਰੇ ਸਾਗਿਰਦੀ ਦੇ ਦਿਨ (1914) ਅਤੇ
* ਮੇਰੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਦਿਆਲੇ (1923)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ ਦਰਜ਼ ਕੀਤੀ। 1917 ਦੀ ਅਕਤੂਬਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਗੋਰਕੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸਾਮਾਜਕ ਕਾਰਜ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਘਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 1921ਵਿੱਚ1921 ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗੋਰਕੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ। ੧੯੨੪1924 ਤੋਂ ਉਹ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਅਰਤਮੋਨੋਵ''ਅਰਤਾਮਾਨੋਵ ਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇਬਿਜਨੈੱਸ'' ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ( ੧੯੨੫ 1925) ਰੂਸੀ ਪੂੰਜੀਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਜਦੂਰਾਂ ਦੀ ਤਿੰਨ ਪੀੜੀਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। 1931 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਪਰਤ ਆਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਨੇਕ ਪੱਤਰਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਸੱਚੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਅਤੇ ਕਵੀ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨਾਮਕ ਪੁਸਤਕਮਾਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦਿੱਤਾ। ''ਯੇਗੋਰ ਬੁਲਿਚੇਵਬੁਲੀਚੇਵ'' ਆਦਿ (1932 ) ਅਤੇ ''ਦੋਸਤੀਗਾਏਵ ਆਦਿ'' (1933) ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਰੂਸੀ ਪੂੰਜੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ। ਗੋਰਕੀ ਦੀ ਅੰਤਮ ਰਚਨਾ - ਕਲਿਮ ਸਮਗਿਨਸਾਮਗਿਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ (1925 - 1936) ਅਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 1880 -1917 ਦੇ ਰੂਸ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰਪੂਰਣ ਚਿਤਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੋਰਕੀ ਸੋਵੀਅਤ ਲੇਖਕ ਸੰਘ ਦੇ ਸਭਾਪਤੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਕਰੈਮਲਿਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਗੋਰਕੀ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਨਿਜ੍ਹਨੀ ਨਾਵਗੋਰੋਦ ਨਗਰ ਨੂੰ ਗੋਰਕੀ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੋਰਕੀ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਗਹਿਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ। ਗੋਰਕੀ ਦੀ ਅਨੇਕ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮਹਾਨ ਹਿੰਦੀ ਲੇਖਕ [[ਪ੍ਰੇਮਚੰਦ]] ਗੋਰਕੀ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਨ।
 
===ਪ੍ਰਸਿਧੀ===
ਲਾਈਨ 84 ⟶ 83:
ਅਸਮਰਥ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਮਰਥ ਲੇਖਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ ਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਨਮਾਨ , ਕੀਰਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲੀ , ਓਨੀ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਹ ਕਰਾਂਤੀਦ੍ਰਸ਼ਟਾ ਅਤੇ ਯੁਗਦ੍ਰਸ਼ਟਾ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਨ। ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਚੀਖ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਪ ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ - ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਚੀਖ ਰਹੀ ਹੋਵੇਗੀ।
 
ਇਸ ਪਹਿਲੀ ਚੀਖ ਦੀ ਘਟਨਾ ੧੮੬੮ ਈ .1868 ਦੀ ੨੮28 ਮਾਰਚ ਦੀ 2 ਵਜੇ ਰਾਤ ਦੀ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਇਹ ਚੀਖ ਅੱਜ ਇੰਨੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੋਕਾ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਰਕੀ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੋਰ ਕੌੜਾ ਹੈ। ਨਿਜ੍ਹਨੀ ਨੋਵੋਗਰੋਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਹਰ ਇੱਕ ਨਗਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਸ ਚੀਖ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
 
ਅਲਯੋਸ਼ਾ ਮੈਕਸਿਮੇਵਿਚ ਪੇਸ਼ਕੋਫ ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ ਪੀੜਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਲੈ ਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਸੰਦੂਕ ਬਣਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ - ਪਿਤਾ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ , ਪਰ ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਯਤੀਮ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ''ਚੇਲਕਾਸ਼'' ਅਤੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ [[ਵੋਲਗਾ]] ਦਾ ਜੋ ਸੰਜੀਵ ਚਿਤਰਣ ਹੈ , ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਵੰਚਿਤ ਗੋਰਕੀ ਵੋਲਗਾ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਸੰਰਕਸ਼ਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
 
==ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ==
ਸਾਮਵਾਦ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਮੂਲਕ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤੁਤਕਰਤਾ ਮੈਕਸਿਮ ਗੋਰਕੀ ਤਿਆਗ , ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਜੀਵੰਤ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ ਮਾਨਤਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰੋਜੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀਉਸਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਪਰਵਾਰਿਕ ਕੁਲ ਜਰੂਰਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਤਨਖਾਹ ਜਾਂ ਵਸਤਾਂ ਮਿਲਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਇਹੀ ਤਥ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਸਿੱਧਾਂਤ ਬਣ ਗਿਆ। ਗੋਰਕੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਰਗਹੀਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ - ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਹ ਰਕਤਮਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਉਚਿਤ ਸਮਝਦੇ ਸਨ।
 
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਸੁਨੇਹਾ ਕੇਵਲ ਰੂਸ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ।ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਚਨਾ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਅਰੰਭ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕਥਾਨਕ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਉਹ ਸਦੀਵੀ ਯੁਗਬੋਧ ਵੀ ਹੈ।
 
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨਾਵਲ ''ਮਾਂ'' ਜਿਸਨੂੰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਪਰਾਧ ਸੀ , ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਜੀਵ ਘੋਸ਼ਣਾ - ਪੱਤਰ ਹੈ। ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਇਕ ਹੈ ਪਾਵੇਲ ਬਲਾਸੇਵ , ਜੋ ਇੱਕ ਸਧਾਰਣ ਅਤੇ ਦਰਿਦਰ ਮਿਲ ਮਜਦੂਰ ਹੈ। ਪਾਤਰ ਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਬਲਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੁਰਬਲਤਾਵਾਂ , ਅੱਛਾਈਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ , ਕਮਜੋਰੀਆਂ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪਾਵੇਲ ਬਲਾਸੇਵ ਦਾ ਚਰਿੱਤਰ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ ਛੂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਚਰਿਤਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਤਤਕਾਲੀਨ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥ ਬਿੰਬ ਸਿਰਜਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ ਇਸ ਸਚਾਈ ਦਾ ਜਵਲੰਤ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਅੰਤਮ ਨਾਵਲ ‘ਦ ਲਾਇਫ ਆਫ ਕਲਿਮ ਸਾਮਗਿਨ’ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਨੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ , ਉਸਦੇ ਉੱਨਤੀ ਅਤੇ ਪਤਨ ਦਾ ਲੇਖਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ , ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਰੂਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ੧੯੨੭1927 ਵਿੱਚ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ੧੯੩੬1936 ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ। ਗੋਰਕੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਤੋਂ ਵਾਕਫ਼ ਕਰਾਇਆ ਸੀ। ਗੋਰਕੀ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਜਿੰਦਾ ਹਨ ।ਹਨ।