ਚੰਬੇਲੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ Bot: Migrating 61 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q82014 (translate me)
ਫਰਮਾ
ਲਾਈਨ 1:
{{taxobox
[[ਤਸਵੀਰ:|image =Jasminum sambac 'Grand Duke of Tuscany'.jpg|200px|thumbnail|right]]
|image_caption = ''[[Jasminum sambac]]'' 'ਗਰੈਂਡ ਡਿਊਕ ਆਫ਼ ਟੁਸਕਾਨੀ'
|regnum = Plantae (ਪਲਾਂਟੇ)
|unranked_divisio =Angiosperms (ਐਂਜੀਓਸਪਰਮ)
|unranked_classis =Eudicots (ਯੂਡੀਕਾਟਸ)
|unranked_ordo =Asterids (ਅਸਟ੍ਰਿਡਜ)
|ordo = Lamiales (ਲੈਮੀਆਲੇਸ)
|familia = Oleaceae (ਓਲੀਆਸੀਏ)
|tribus = [[ਯਾਸਮੀਨਾਏ]]
|genus = '''''ਯਾਸਮੀਨਮ'''''
|genus_authority = [[Carl Linnaeus|ਲ.]]
|type_species = ''[[ਯਾਸਮੀਨਮ ਆਫਿਸੀਨੇਲ]]''
|type_species_authority= ਲ.
|subdivision_ranks = [[ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ]]
|subdivision = 200 ਤੋਂ ਵਧ , ਦੇਖੋ [[List of Jasminum species| ''ਯਾਸਮੀਨਮ''ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ]]
| journal = Chinese Plant Names
| volume = 15
| page = 307
|synonyms=
*''ਜੈਕਸੋਨਿਆ'' hort. ex <small>Schltdl</small>
*''ਯਾਸਮੀਨਮ''<small> Dumort.</small>
*''ਮੈਨੋਡੋਰਾ''<small> Humb. & Bonpl.</small>
*''ਮੋਗੋਰੀਅਮ''<small> Juss.</small>
*''ਨੋਲਡੀਆਨਥਸ''<small> Knobl.</small>
|}}
 
'''ਚਮੇਲੀ''' (Jasmine) ਦਾ ਫੁੱਲ ਝਾੜੀ ਜਾਂ ਬੇਲ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਲੱਗਭੱਗ ੨੦੦ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ<ref>{{cite web | url=http://www.ehow.com/facts_7423008_origin-jasmine-flower_.html | title=What Is the Origin of the Jasmine Flower? Read more: What Is the Origin of the Jasmine Flower? | eHow.com http://www.ehow.com/facts_7423008_origin-jasmine-flower_.html#ixzz29Ajp2IN3 | accessdate=੧੩ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੨}}</ref> ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{cite web | url=http://www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Jasmine.html | title=Jasmine | accessdate=੧੩ ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੨}}</ref> ਚਮੇਲੀ ਲਈ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਬਦ ਯਾਸਮੀਨ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ।
 
ਚਮੇਲੀ, ਜੈਸਮਿਨਮ (Jasminum) ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਓਲੇਸੀਆ (Oleaceae) ਕੁਲ ਦਾ ਫੁਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਹ ਪੌਦਾ ਅਰਬ ਦੇ ਮੂਰ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਪੁਜਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੀਆਂ ਲੱਗਭੱਗ ੪੦ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ੧੦੦ ਕਿਸਮਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਆਰਥਕ ਮਹੱਤਵ ਦੀਆਂ ਹਨ:
 
#ਜੈ. ਸਮਿਨਮ ਆਫਿਸਨੇਲ ਲਿੰਨ, ਉਪਭੇਦ ਗਰੈਂਡਿਫਲੋਰਮ (ਲਿੰਨ) ਕੋਬਸਕੀ ਜੈ. ਗਰੈਂਡਿਫਲਾਰਮ ਲਿੰਨ ਅਰਥਾਤ ਚਮੇਲੀ।
ਲਾਈਨ 10 ⟶ 35:
#ਜੈ. ਅਰਬੋਰੇਸੇਂਸ ਰੋਕਸ ਬ.ਉ ਜੈ. ਰਾਕਸਬਰਘਿਆਨਮ ਵਾੱਲ ਅਰਥਾਤ ਬੇਲਾ।
 
ਹਿਮਾਲਾ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚਮੇਲੀ ਦਾ ਮੂਲ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਬੂਟੇ ਲਈ ਗਰਮ ਅਤੇ ਸਮਸ਼ੀਤੋਸ਼ਣ ਦੋਨਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਉਪਯੁਕਤਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਸੁੱਕੇ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਹ ਬੂਟੇ ਜਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਖੇਤੀ ਤਿੰਨ ਹਜਾਰ ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਦੇ ਸੀਤਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਭੁਰਭੁਰੀ ਦੁਮਟ ਮਿੱਟੀ ਸਰਵੋੱਤਮ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਕਾਲੀ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਲਈ ਗੋਬਰ ਪੱਤੀ ਦੀ ਕੰਪੋਸਟ ਖਾਦ ਸਰਵੋੱਤਮ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ੧.੨੫ ਮੀਟਰ ਵਲੋਂ ੨.੫ ਮੀਟਰ ਦੇ ਅੰਤਰ ਉੱਤੇ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਜੜਾਂ ਦੀ ਰੋਪਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਚਾਈ ਸਮੇਂ ਮਰੇ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਨਵੇਂ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਛੰਗਾਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋਈ ਹੈ। ਬੂਟੇ ਰੋਪਣ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਫੁਲ ਲਗਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੈ।
 
== ਵਰਤੋਂ ==