ਅਮਰਕਾਂਤ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
No edit summary
ਲਾਈਨ 21:
 
==ਜੀਵਨ ਵੇਰਵਾ==
ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਜੁਲਾਈ 1925 ਨੂੰਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲੀਆ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਗਾਰਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਇਸਥ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀਤਾਰਾਮ ਵਰਮਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅਨੰਤੀ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਰੀਰਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਨਦਾਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਲ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਵੀ ਨਾਮ ਸ਼ਰੀਰਾਮ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸਾਧੁ-ਮਹਾਤਮਾ ਨੇ ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ ਅਮਰਨਾਥ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਖੁਦ ਸ਼ਰੀਰਾਮ ਲਾਲ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਮ ਨਾਲ ਲਗਾਓ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਅਮਰਕਾਂਤ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਈਆਂ।
ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲੀਆ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਗਾਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੀਏ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ। ਬਲੀਆ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। 1947 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਤੰਤਰਤਾ - ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ। ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰਕਾਂਤ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਵਿੱਚ ਗਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਰੰਭ ਇੱਕ ਸੰਪਾਦਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਪੱਤਰ-ਪੱਤਰਕਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੱਕ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਹਾਸ਼ੀਏ ਤੇ ਰਹੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕਹਾਣੀ-ਚਰਚਿਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ [[ਮੋਹਨ ਰਾਕੇਸ਼]], [[ਕਮਲੇਸ਼ਵਰ]], [[ਰਾਜੇਂਦਰ ਯਾਦਵ]] ਦੀ ਤਿੱਕੜੀ ਸੀ। ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ 1955 ਵਿੱਚ ਡਿਪਟੀ ਕਲੈਕਟਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਹੋਈ।
 
ਅਮਰਕਾਂਤ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲੀਆ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਗਾਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੀਏ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ। ਬਲੀਆ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। 1947 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਤੰਤਰਤਾ - ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ। ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰਕਾਂਤ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਵਿੱਚ ਗਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਰੰਭ ਇੱਕ ਸੰਪਾਦਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਪੱਤਰ-ਪੱਤਰਕਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੱਕ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਹਾਸ਼ੀਏ ਤੇ ਰਹੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕਹਾਣੀ-ਚਰਚਿਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ [[ਮੋਹਨ ਰਾਕੇਸ਼]], [[ਕਮਲੇਸ਼ਵਰ]], [[ਰਾਜੇਂਦਰ ਯਾਦਵ]] ਦੀ ਤਿੱਕੜੀ ਸੀ। ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ 1955 ਵਿੱਚ ਡਿਪਟੀ ਕਲੈਕਟਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਹੋਈ।
==ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ==
*''ਇਨ੍ਹੀਂ ਹਥਿਆਰੋਂ ਸੇ'' ਨਾਵਲ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ