ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਇਲਾਕੇ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ clean up, replaced: ਇਕ → ਇੱਕ (2) using AWB
ਛੋ clean up using AWB
ਲਾਈਨ 1:
[[ਤਸਵੀਰ:Flag of Palestine.svg| thumb |200px|ਫਿਲਸਤੀਨ ਦਾ ਝੰਡਾ]]
[[ਤਸਵੀਰ:West Bank in Palestine (+claimed).svg|thumb|ਮਾਨਚਿੱਤਰ]]
 
ਲਾਈਨ 5:
 
== ਨਾਮ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ==
ਜੇਕਰ ਅਜੋਕੇ ਫਿਲਸਤੀਨ-ਇਸਰਾਇਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿਓ ਤਾਂ ਮੱਧ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ [[ਭੂ-ਮੱਧ ਸਾਗਰ]] ਅਤੇ [[ਜਾਰਡਨ ਨਦੀ]] ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੀ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਫਲੀਸਤੀਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਇਬਲ ਵਿੱਚ ਫਿਲੀਸਤੀਨ ਨੂੰ ਕੈੰਨਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਰੀਕ ਇਸਨੂੰ ਫਲਸਤੀਆ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਰੋਮਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਜੁਡਆ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਦੇ ਸਨ।
 
== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਤੀਜੀ ਸਹਸਤਾਬਦਿ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬੇਬੀਲੋਨ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖੇਤਰ ਬਣਕੇ ਉੱਭਰਿਆ। ਫਿਲੀਸਤੀਨ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਦੂਜੀ ਸਹਸਤਰਾਬਦਿ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿਕਸੋਸੋਂ ਦਾ ਰਾਜਥਾ। ਲੱਗਭੱਗ ਇਸਾ ਪੂਰਵ ੧੨੦੦ ਵਿੱਚ ਹਜਰਤ ਮੂਸਾ ਨੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਮਿਸਰ ਵਲੋਂ ਫਿਲੀਸਤੀਨ ਦੀ ਤਰਫ ਕੂਚ ਕੀਤਾ। ਹਿਬਰੂ ( ਯਹੂਦੀ ) ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਫਿਲਿਸਤੀਨੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ। ਉੱਤੇ ਸੰਨ ੧੦੦੦ ਵਿੱਚ ਇਬਰਾਨੀਆਂ ( ਹਿਬਰੂ, ਯਹੂਦੀ) ਨੇ ਦੋ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ (ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਵੇਖੋ-ਯਹੂਦੀ ਇਤਹਾਸ) - ਇਸਰਾਇਲ ਅਤੇ ਜੁਡਾਇਆ। ਈਸਾਪੂਰਵ ੭੦੦ ਤੱਕ ਇਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਬੇਬੀਲੋਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਬਾਹਰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਈਸਾਪੂਰਵ ੫੫੦ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਫਾਰਸ ਦੇ ਹਖਾਮਨੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂ ਵਿੱਚ ਪਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ ਉੱਤੇ ਜਰਦੋਸ਼ਤ ਦੇ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।
 
ਸਿਕੰਦਰਕੇ ਹਮਲਾ ( ੩੩੨ ਈਸਾਪੂਰਵ) ਤੱਕ ਤਾਂ ਹਾਲਤ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਰਹੀ ਉੱਤੇ ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਰੋਮਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਦੋ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੋਏ-ਸੰਨ ੬੬ ਅਤੇ ਸੰਨ ੧੩੨ ਵਿੱਚ। ਦੋਨਾਂ ਵਿਦ੍ਰੋਹਾਂ ਨੂੰ ਦਬਿਆ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅਰਬਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਸੰਨ ੬੩੬ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਅਰਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭੁਤਵ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਤਿੰਨਾਂ ਆਬਾਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।