ਮੇਘਦੂਤਮ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ ਫਰਮਾ: |
ਛੋ clean up using AWB |
||
ਲਾਈਨ 35:
| followed_by =
}}
'''''ਮੇਘਦੂਤ''''' ({{lang-sa|मेघदूतम्}}) ਮਹਾਕਵੀ [[ਕਾਲੀਦਾਸ]] ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੂਤਕਾਵਿ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਸਾਹਿੱਤ ਦੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਪ੍ਰਮੰਨੀਆਂ ਕਮਾਲ ਕਾਵਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਲਾਈਨ 42 ⟶ 41:
ਮੇਘਦੂਤ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਤਰਫ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀਕਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਟੀਕੇ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਅਨੇਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਕੇ ਅਤੇ ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਕੇ ਕਈ ਦੂਤਕਾਵ ਲਿਖੇ। ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਦਾ ਜੋ ਉਦਾੱਤ ਪ੍ਰਸਾਰ ਮੇਘਦੂਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾਗਾਰਜੁਨ ਨੇ ਮੇਘਦੂਤ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਅਨੁਵਾਦ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਨੂਪਮ ਅੰਸ਼ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਮੇਘਦੂਤੰ ਕਵਿਤਾ ਦੋ ਖੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਹੈ। ਪੂਰਵਮੇਘ ਵਿੱਚ ਯਕਸ਼ ਬੱਦਲ ਨੂੰ ਮਧ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਮਗਿਰੀ ਤੋਂ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ ਉੱਤੇ ਅਲਕਾਪੁਰੀ ਤੱਕ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ.<ref>Wilson (1813), page xxi.</ref> ਅਤੇ ਉੱਤਰਮੇਘ ਵਿੱਚ ਯਕਸ਼ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਿਰਹਾਕੁਲ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਾਲੀਦਾਸ ਨੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਕਵੀ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਅੰਜਕ (ਆਤਮਪਰਕ) ਰਚਨਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਮੇਘਦੂਤ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ 115 ਪਦ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸੰਸਕਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਦਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੇਰ - ਫੇਰ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਜਿਆਦਾ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਐੱਸ. ਕੇ. ਡੇ ਦੇ ਮਤਾਨੁਸਾਰ ਮੂਲ ਮੇਘਦੂਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ 111 ਪਦ ਹਨ, ਬਾਕੀ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪਰਖੇਪ ਜੋੜੇ ਗਏ ਲਗਦੇ ਹਨ।
[[ਤਸਵੀਰ:AmaravatiScroll.JPG|thumb|right|200px|ਕਾਲੀਦਾਸ ਰਚਿਤ ਮੇਘਦੂਤ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਯਕਸ਼, ਅਮਰਾਵਤੀ, ਤੀਜੀ ਸਦੀ]]
==ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ==
ਮੇਘਦੂਤ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਸੇਹਰਾ ਹੋਰੇਸ ਹੇਲਮਨ ਵਿਲਸਨ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ''ਕਲਾਉਡ ਮੈਸੇਂਜਰ'' <ref name=Meghdutam>{{cite web|title=Meghdutam|url=http://www.akgupta.com/Poems/Meghdutam.htm|accessdate=28 February 2012}}</ref> 1813 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ।
== ਹੋਰ ਦੂਤਕਾਵਿ ==
| |||