ਸ਼ੇਖ਼ ਸਾਦੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

| birth_date = 1210<ref name="iranicaonline.org">http://www.iranicaonline.org/articles/sadi-sirazi</ref>

| death_date = 1291 ਜਾਂ 1292<ref>http://www. name="iranicaonline.org"/articles/sadi-sirazi</ref>

ਅਬੂ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਸਲਹੁੱਦੀਨ ਬਿਨ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਿਰਾਜ਼ੀ (ਉਪਨਾਮ ਸਾਦੀ ;ਫਾਰਸੀ : ابومحمد مصلح الدین بن عبدالله شیرازی‎) ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1184 ਈ . ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਰਾਜ ਨਗਰ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । <ref> http://www.indianetzone.com/37/sheikh_saadi_classical_sufi_author.htm </ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਅਤੇ ਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਰਫੁੱਦੀਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਜੇ ਉਹ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਕਠਿਨਾਈ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੰਢਾਇਆ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਗਦਾਦ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ। ਉੱਚੇ ਪਧਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਗਿਆਨ ਦੇ ਅਲ ਨਿਜ਼ਾਮੀਆ ਕੇਂਦਰ (1195 - 1226) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਕਾਨੂੰਨ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਇਤਹਾਸ, ਅਰਬੀ ਸਾਹਿਤ, ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਧਰਮਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।

ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਉਹ ਇਸਲਾਮੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਗਏ - ਅਰਬ, ਸੀਰੀਆ, ਤੁਰਕੀ, ਮਿਸਰ, ਮੋਰੱਕੋ, ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਰਤ ਵੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਿਰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਧਰਮਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਥੀ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਦਸ ਸਿੱਕੇ (ਦੀਨਾਰ) ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਵਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ 100 ਦੀਨਾਰ ਦਹੇਜ ਵਿੱਚ ਦੇਕੇ ਆਪਣੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਸਾਦੀ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਕੁੜੀ ਬੜੀ ਅੱਖੜ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪੈਸਾ ਦੇਕੇ ਛੁੜਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਕੇ ਸਾਦੀ ਨੂੰ ਖਿਝਾਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇੰਜ ਹੀ ਇੱਕ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸਾਦੀ ਨੇ ਉਸਦੇ ਵਿਅੰਗ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: ਹਾਂ, ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਦਸ ਦੀਨਾਰ ਦੇਕੇ ਜਰੂਰ ਮੈਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਇਆ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਸੌ ਦੀਨਾਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁੜ ਦਾਸਤਾ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ।

'''ਬੋਸਤਾਂ''' (ਫ਼ਾਰਸੀ: بوستان‎) [[ਸ਼ੇਖ ਸਾਦੀ]] ਸ਼ੀਰਾਜ਼ੀ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਿਖਤ (1257) ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਸਾਦੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰੱਖਿਅਕ ਅਤਾਲੀਕ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੁਲਿਸਤਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਲਾਕੀ ਮਸਲੇ ਹਿਕਾਇਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਲਿਖਤ ਦਸ ਅਧਿਆਇਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਕ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਗੱਲ ਜਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵੀ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਤਰਜੁਮੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਸਾਦੀ ਆਪਣੇ ਕਹਾਵਤਾਂ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਕਥਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ,'' ਬਨੀ ਆਦਮ'', ਬੜੇ ਸੂਖਮ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ [[ਉਬੁਟੂੰ (ਦਰਸ਼ਨ)| ਉਬੁਟੂੰ]] ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਭ ਹੱਦਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ:<ref>From ''Gulistan'' Saadi. chapter 1, story 10</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dibache.com/text.asp?cat=3&id=1338 |title=گلستان سعدی، باب اول، تصحیح محمدعلی فروغی |publisher=Dibache.com |date=|accessdate=2012-08-13}}</ref>