ਨਸਤਾਲੀਕ ਲਿਪੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Content deleted Content added
"'''ਨਸਤਾਲੀਕ''' (نستعلیق), ਇਸਲਾਮੀ ਕੈਲੀਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਪੀ ਹੈ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ
 
No edit summary
ਲਾਈਨ 1:
'''ਨਸਤਾਲੀਕ''' (نستعلیق), ਇਸਲਾਮੀ ਕੈਲੀਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਪੀਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਜਨਮ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਚੌਦਵੀਂ-ਪੰਦਰਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਇਰਾਨ, ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਰਬੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਲੇਖ ਆਦਿ ਲਿਖਣ ਲਈ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਖੂਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
 
ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਉਰਦੂ ਜ਼ਬਾਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਚੌਧਵੀਂ-ਪੰਦਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹੀ। ਕੈਲੀਗਰਾਫੀ ਦੀ ਇਸ ਲਿਪੀ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਬਾਨੀ ਈਰਾਨ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖ਼ੱਤਾਤ ਮੀਰ ਅਲੀ ਤਬਰੇਜ਼ੀ ਸੀ। ਇਹ ਕੈਲੀਗਰਾਫੀ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਅਰਬੀ ਪਾਠ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਸਤਾਲੀਕ ਖ਼ੁਸ਼ਨਵੀਸੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸਤੇਮਾਲ [[ਈਰਾਨ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਸਤਾਲੀਕ ਦਾ ਇਕ ਨੁਸਖ਼ਾ [[ਫ਼ਾਰਸੀ]], [[ਪਸ਼ਤੋ]], ਖੁਆਰ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਲਿਖਣ ਲਈ ਤਰਜੀਹੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨਸਤਾਲੀਕ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਈਰਾਨ ਆਮਦ ਦੇ ਬਾਦ, ਇਰਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ-ਅਰਬੀ ਲਿਪੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਬੀ ਖ਼ੁਸ਼ਨਵੀਸੀ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਸਰੇ ਇਸਲਾਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਮੁਤਅਦੱਦ ਲਿਪੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਸੁਲਸ, ਰੁੱਕਾ, ਦਿਵਾਨੀ ਅਤੇ ਨਸਖ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਨਸਖ਼ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਖ਼ੱਤਾਤੀ ਵਿੱਚ ਬਕਸਰਤ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਦ ਕਿ ਕੁਰਆਨ ਦੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਸਲ ਪਾਠ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਵਿਆਖਿਆ (ਤਫ਼ਸੀਰ) ਲਿਖਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਲਿਖਤ ਅੰਦਾਜ਼ ਨੂੰ ਕੁਰਆਨ ਦੇ ਪਾਠ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਸ਼ੀਆ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਰਬੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਅਲਕ ਤੋਂ ਤਾਲੀਕ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਮੀਰ ਅਲੀ ਤਬਰੇਜ਼ੀ ਨੇ 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲਿਪੀਆਂ ਨਸਖ਼ ਔਰ ਤਾਲੀਕ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਲਿਪੀ ਬਣਾਈ ਜਿਸਨੂੰ ਨਸਖ਼-ਤਾਲੀਕ (ਨਸਖ਼ਤਾਲੀਕ) ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਮੁਖ਼ਤਸਰ ਹੋ ਕੇ ਨਸਤਾਲੀਕ ਬਣਿਆ।