|
|
|
}}
'''ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਬਿਨ ਮਰਵਾਨ''' ([[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]]: عبد الملك بن مروان ) [[ਇਸਲਾਮ]] ਦੇ ਸ਼ੁਰੁਆਤੀ ਕਾਲ ਵਿੱਚ [[ਉਮਇਅਦ ਖਿਲਾਫਤ]] ਦਾ ਇੱਕ [[ਖਲੀਫਾ]] ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਮਰਵਾਨ ਪਹਿਲਾਂਪਹਿਲਾ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਖਲੀਫਾ ਬਣਾ। ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਨਿਪੁਣਨਿਪੁੰਨ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੀਸਾਰੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਣੀਖੜੀਆਂ ਰਹੇ।ਹੋਈਆਂ। ੧੪ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਤੀਹਾਸਕਾਰ ਇਬਨ ਖਲਦੂਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਬਿਨ ਮਰਵਾਨ ਸਭਤੋਂਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਅਰਬ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਖਲੀਫਾਵਾਂਖਲੀਫ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਰਾਜਕੀਏਰਾਜਕੀ ਮਾਮਲੀਆਂਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਵਇਅਵਸਿਥਤਸੁਵਿਵਸਿਥਤ ਕਰਣਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਮੋਮਿਨਾਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ [[ਉਮਰ ਬਿਨ ਅਲ-ਖੱਤਾਬ]] ਦੇ ਨਕਸ਼-ਏ-ਕ਼ਦਮ ‘ਤੇ ਚੱਲਿਆ।
== ਵਿਵਰਨ ==
ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ [[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜਾਂ ਨੂੰ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦਿਤਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮੁਦਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸੰਨ ੬੯੨ ਵਿੱਚ [[ਬੀਜਾਂਟੀਨ ਸਲਤਨਤ]] ਦੇ ਰਾਜੇ ਜਸਟਿਨਿਅਨ ਦੂਸਰਾ ਅਤੇ ਉਮਇਅਦ ਖਿਲਾਫਤ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਿਬਾਸਤੋਪੋਲਿਸ ਦਾ ਲੜਾਈ ਛਿੜ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਮਇਅਦੋਂ ਦੀ ਫਤਹਿ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਡਾਕ ਸੇਵਾ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਖੇਤੀਬਾੜੀ]] ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੁਧਾਰ ਵੀ ਕਰਵਾਏ ਗਏ। ਉਸਨੇਂ ਆਪਣੀ ਸੇਨਾਵਾਂ ਤੋਂ [[ਹਿਜਾਜ]] ਅਤੇ [[ਇਰਾਕ]] ‘ਤੇ ਉਮਇਆਦੋਂ ਦਾ ਕਬਜਾ ਪੱਕਾ ਕਰਵਆ, ਪਰ ਨਾਲ-ਹੀ-ਨਾਲ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਂਟਿਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਕਾਬੂ ਉਖਾੜਕੇ [[ਅਤਲਾਸ ਪਰਬਤਾਂ]] ਤੱਕ ਆਪਣਾ ਸਾਮਰਾਜ ਬੜਵਾਇਆ। ਹਿਜਾਜ ਵਿੱਚ ਕਬਜਾ ਕਰਣ ‘ਤੇ [[ਮੱਕਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਮੱਕਾ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆਗਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ [[ਕਾਬਾ]] ਦੀ ਮਰੰਮਤ ਕਰਵਾਈ। ਉਸ ਇਮਾਰਤ ‘ਤੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਢੇਪ ਚੜਵਾਨੇ ਦੀ ਰਿਵਾਇਤ ਵੀ ਉਸੀ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੀ। ਹਿਜਾਜ ਵਿੱਚ ਕਬਜਾ ਕਰਣ ਲਈ [[ਹੱਜਾਜ ਬਿਨ ਯੁਸੁਫ]] ਉਸਦੇ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਨੇ ਹੱਜਾਜ ਨੂੰ ਇਰਾਕ ਦਾ ਰਾਜਪਾਲ ਬਣਾਕੇ ਭੇਜਿਆ। ਹੱਜਾਜ ਨੇ ਝੱਟਪੱਟ ਉੱਥੇ ‘ਤੇ [[ਕੂਫਾ]] ਅਤੇ [[ਬਸਰਾ]] ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਅਰਬ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ [[ਵਿਚਕਾਰ ਏਸ਼ਿਆ]] ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਅੱਗੇ ਚਲਕੇ ਇਸ ਹੱਜਾਜ ਨੇ [[ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਨ ਕਾਸਿਮ]] ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ [[ਮਕਰਾਨ]] ਤਟ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਦਵੀਪ]] ‘ਤੇ ਹੱਲਾ ਉਚਰਨਾ ਅਤੇ [[ਸਿੰਧ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬ]] ‘ਤੇ ਅਰਬ ਕਬਜਾ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਨੀਵ ਪਾਈ।<ref>{{cite book | title=Historical Dictionary of Iraq | publisher=SCARECROW PRESS INC | author=Emund A. Ghareeb | year=2004 | isbn=978-0-8108-4330-1}}</ref>
== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ==
|
