ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ clean up, removed: ==ਹਵਾਲੇ== using AWB
ਛੋ clean up using AWB
ਲਾਈਨ 95:
ਸਿੰਧ (Indus) ਦਰਿਆ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੂਲ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਿਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਤੋਂ 62।5 ਮੀਲ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸੇਂਗੇ ਖਬਬ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਨਿਕਲਕੇ ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ ਦੀ ਚੌੜੀ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋਕੇ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ, ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਸੇਂਜੂ ਭੂਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵਗਦਾ ਹੋਇਆ, ਕਰਾਚੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪੂਰੀ ਲੰਮਾਈ ਲੱਗਭੱਗ 2,000 ਮੀਲ ਹੈ। [[ਬਲਤਿਸਤਾਨ]] (Baltistan) ਵਿੱਚ ਖਾਇਤਾਸ਼ੋ (Khaitassho) ਗਰਾਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਹ [[ਜ਼ੰਸਕਾਰ ਦਰਿਆ|ਜ਼ੰਸਕਾਰ]] ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ 10,000 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਡੂੰਘੀ ਮਹਾਖੱਡ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਵਗਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਗਿਲਗਿਟ ਦਰਿਆ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਵਕਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਵੱਲ ਝੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਟਕ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜ ਕੇ ਕਾਬਲ ਦਰਿਆ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਵਰਤਮਾਨ ਮੁਹਾਨੇ ਤੋਂ 70 ਮੀਲ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੱਛ ਦੇ ਰਣ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਰਣ ਦੇ ਭਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਦਰਿਆ ਦਾ ਮੁਹਾਨਾ ਹੁਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਵੱਲ ਖਿਸਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਹਲਮ, ਚਿਨਾਬ, ਰਾਵੀ, ਬਿਆਸ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕ ਦਰਿਆ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਗਿਲਗਿਟ, ਕਾਬਲ, ਸਵਾਤ, ਕੁੱਰਮ, ਟੋਚੀ, ਗੋਮਲ, ਸੰਗਰ ਆਦਿ ਹੋਰ ਸਹਾਇਕ ਦਰਿਆ ਹਨ। ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਖੁਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਭਿਆਨਕ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਰਖਾ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਆਲ ਭਰ ਨੀਵਾਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੰਗਮ ਦੇ ਕੋਲ ਸਿੰਧ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਪ੍ਰਯੁਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 1932 ਵਿੱਚ ਸੱਖਰ ਵਿੱਚ ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਲਾਇਡ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ 50 ਲੱਖ ਏਕੜ ਭੂਮੀ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਕਣਕ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕਪਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨਾਜਾਂ ਦੀ ਵੀ ਖੇਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਡੰਗਰਾਂ ਲਈ ਚਰਾਗਾਹਾਂ ਹਨ। [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ (ਸਿੰਧ)]] ਦੇ ਅੱਗੇ ਦਰਿਆ 300 ਵਰਗ ਮੀਲ ਦਾ ਡੈਲਟਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
 
==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦਰਿਆ}}