ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox language
'''ਬਰਾਹੂਈ'''<ref name="University of Balochistan">{{ਫਰਮਾ:Citation|publisher = Brahui Language Board, University of Balochistan|publication-place = Quetta|url = https://sites.google.com/site/brahuilb/home|title = Bráhuí Báşágal|date = April 2009|accessdate = 2010-06-29}}</ref> {{ਫਰਮਾ:IPAc-en|b|r|ə|ˈ|h|uː|i}}<ref>{{ਫਰਮਾ:OED|Brahui}}</ref> (ਬਰਾਹੂਈ: براہوئی) ਇੱਕ [[ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ <span class="cx-segment" data-segmentid="87">[[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|Pakistan]] and [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|Afghanistan]]</span> ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ [[ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ (ਖੇਤਰ)|Balochistan]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ [[ਕਤਰ|Qatar]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਇਮਰਾਤ|United Arab Emirates]], [[ਇਰਾਕ|Iraq]], ਅਤੇ [[ਇਰਾਨ|Iran]] ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਰਵਾਸੀ ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>[https://books.google.nl/books?id=bCkaAQAAIAAJ&q=brahui+language+gulf+states&dq=brahui+language+gulf+states&hl=nl&sa=X&ei=PbCVVZSpJoO9ygPxw4SwCg&ved=0CEkQ6AEwCA "International Journal of Dravidian Linguistics, Volumes 36-37"] department of linguistics, University of Kerala</ref> I ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ 1,500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ।<ref name="Parkin37">{{ਫਰਮਾ:Harvard citation no brackets|Parkin|1989|p = 37}}</ref> ਇਹ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਲਾਤ, ਮਸਤੂੰਗ, ਅਤੇ ਖਜ਼ਦਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
|name = ਬਰਾਹੂਈ
|nativename = براہوئي
|region = ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ
|map = Dravidische Sprachen.png
|mapcaption = ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ ਇਸ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਹੈ।<ref name="Parkin37"/>
|ethnicity = [[ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕ|ਬਰਾਹੂਈ]]
|speakers = 42 ਲੱਖ
|date = 2011
|ref = e18
|familycolor = ਦਰਾਵੜੀ
|fam2 = [[ਉੱਤਰੀ ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਉੱਤਰੀ]]?
|script = [[ਅਰਬੀ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਲਿਪੀ]], [[ਲਾਤੀਨੀ ਲਿਪੀ]]
|agency = ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਰਡ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
|iso3 = brh
|glotto=brah1256
|glottorefname=Brahui
}}
'''ਬਰਾਹੂਈ'''<ref name="University of Balochistan">{{ਫਰਮਾ:Citation|publisher = Brahui Language Board, University of Balochistan|publication-place = Quetta|url = https://sites.google.com/site/brahuilb/home|title = Bráhuí Báşágal|date = April 2009|accessdate = 2010-06-29}}</ref> {{ਫਰਮਾ:IPAc-en|b|r|ə|ˈ|h|uː|i}}<ref>{{ਫਰਮਾ:OED|Brahui}}</ref> (ਬਰਾਹੂਈ: براہوئی) ਇੱਕ [[ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ <span class="cx-segment" data-segmentid="87">[[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|Pakistan]] and [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|Afghanistanਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ]]</span> ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ [[ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ (ਖੇਤਰ)|Balochistanਬਲੋਚਿਸਤਾਨ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ [[ਕਤਰ|Qatar]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਇਮਰਾਤ|United Arab Emirates]], [[ਇਰਾਕ|Iraq]], ਅਤੇ [[ਇਰਾਨ|Iran]] ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਰਵਾਸੀ ਬਰਾਹੂਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>[https://books.google.nl/books?id=bCkaAQAAIAAJ&q=brahui+language+gulf+states&dq=brahui+language+gulf+states&hl=nl&sa=X&ei=PbCVVZSpJoO9ygPxw4SwCg&ved=0CEkQ6AEwCA "International Journal of Dravidian Linguistics, Volumes 36-37"] department of linguistics, University of Kerala</ref> I ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ 1,500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ।<ref name="Parkin37">{{ਫਰਮਾ:Harvard citation no brackets|Parkin|1989|p = 37}}</ref> ਇਹ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਲਾਤ, ਮਸਤੂੰਗ, ਅਤੇ ਖਜ਼ਦਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
 
== ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ==
ਲਾਈਨ 5 ⟶ 23:
 
== ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ ==
ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਧੁਨੀਆਂ [[ਬਲੋਚੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੇ ਨਾਲ ਦੀਆਂ ਹੀ ਹਨ। ਦੀਰਘ [[ਸਵਰ]]  /ਆ, ਏ, ਈ, ਓ, ਊ/ ਹਨ ਅਤੇ ਲਘੂ ਸਵਰ /ਅ, ਇ, ਉ/ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਲ ਵੀ ਬਲੋਚੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। <span class="cx-segment" data-segmentid="140"></span>
 
ਇਸਦੇ [[ਵਿਅੰਜਨ]] ਵੀ ਬਲੋਚੀ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਰਾਹੂਈ ਵਿੱਚ ਖਹਿਵੇਂ ਅਤੇ ਨਾਸਕੀ ਵਿਅੰਜਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ।
 
== ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ==
ਬਰਾਹੂਈ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ [[ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ [[ਬ੍ਰਾਹਮੀ ਪਰਵਾਰ ਦੀਆਂ ਲਿਪੀਆਂ|Brahmiਬ੍ਰਾਹਮੀ]]-ਆਧਾਰਿਤ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਅਰਬੀ ਲਿਪੀ|Arabic script]] ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>http://www.worklib.ru/dic/%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B3%D1%83%D0%B8/ "Бесписьменный язык Б."</ref> ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਬਰਾਹੂਈ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਰਡ ਨੇ ਬਰਾਹੂਈ ਲਿਖਣ ਲਈ "ਬਰੋਲਿਕਵਾ" ਨਾਂ ਦੀ ਰੋਮਨ-ਆਧਾਰਿਤ ਲਿਪੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਤਾਲਾਰ ਨਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੇ ਵਰਤਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
 
== ਖਤਰੇ ਅਧੀਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾ ==
[[ਯੂਨੈਸਕੋ|UNESCO]] ਦੀ <span class="cx-segment" data-segmentid="404">2009 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ</span> ਬਰਾਹੂਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ 27 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਮੁੱਢਲੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ।<ref>{{ਫਰਮਾ:Harvard citation no brackets|Moseley|2009}}</ref>
 
== ਹਵਾਲੇ ==