ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ clean up using AWB
ਛੋ clean up using AWB
ਲਾਈਨ 9:
* ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ
* ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ
| ਵੈਰੀਅਨਟਸ =
| ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ =
ਲਾਈਨ 23:
}}
[[Image:Indoarische Sprachen Gruppen.png|right|thumb|300px| ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਖੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ]]
'''ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ''' ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦ -ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ , ਮੈਥਲੀ , ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਲ ਇਸਦਾਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰਬੋਤ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਸਮ]] ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] ਅਤੇ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ [[ਭੁਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ<ref>http://assamgovt.nic.in/</ref> ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸਦਾਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਂਗਲਾ , ਮੈਥਲੀ , ਉੜਿਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸਦਾਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ । ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਰਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ ( ਮਹਾਂਭਾਰਤ ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ । ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ । ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ ( ੧੪੪੯1449 - ੧੫੬੮ 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ - ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ , ਨਾਟਿਅ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ ।
 
ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ੧੬ਵੀ16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ ੧੯ਵੀਂ19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸੱਕਦੇ ਹਨ ।
* ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ
* ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀ ਕਹਾਨਿਆਂ
* ਗੀਤ
ਲਾਈਨ 33:
* ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਿਹ
 
ਅਸਮਿਆ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ । ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ ( ੧੫੫੮1558 - ੧੬੩੮ 1638) ਨੇ ਅਸਮਿਆ ਗਦਿਅ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ । ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ । ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਣਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ । ਅਠਾਰਹਵੀ ਸ਼ਤੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ । ਉਸ ਉਸਦੇਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬਾਂਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ । ਅਸਮਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ ( ੧੮੫੮1858 - ੧੯੩੮ 1938) , ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ ( ੧੮੬੭1867 - ੧੮੩੮ 1838) , ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ ( ੧੮੭੨1872 - ੧੯੨੮ 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ । ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਉਂਨੀਸਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ ਅਤੇ ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ । ਸਾਮਾਜਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਅਜਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ । ੪੦ਵੇ40ਵੇ ਅਤੇ ੫੦ਵੇਂ50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗਦਿਅ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
 
==ਹਵਾਲੇ==
ਲਾਈਨ 40:
{{commonscat}}
{{InterWiki|code=as}}
* [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/candrakanta/ Candrakānta abhidhāna : Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana.] second ed. Guwahati : Guwahati Bisbabidyalaya, 1962.
* [http://books.google.com/books?id=kCtXYo4Za_0C A Dictionary in Assamese and English] (1867) First Assamese dictionary by [[Miles Bronson and the Noctes|Miles Bronson]] from (books.google.com)
*[http://www.xobdo.net English-Assamese Online Dictionary]
*[http://www.asianviews.net English translation - Assamese Literature]
* [http://web.archive.org/web/20091027105120/http://geocities.com/bipuljyoti/authors/jyotiprasad.html The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)]
*[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm Ethnologue report for Assamese]
*[http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html Assamese] – [[UCLA]] Phonetics Lab Data