|
|
|
== ਪਤਨ ==
੧੩ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰਆਤਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਵਲੋਂ ਹੀ ਜਵਾਬਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਮੰਗੋਲ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਣ ਲੱਗੇ । ੧੨੧੧ ਵਿੱਚ [[ਚੰਗੇਜ਼ ਖ਼ਾਨ|ਚੰਗੇਜ ਖ਼ਾਨ]] ਦੀ ਮੰਗੋਲ ਫੌਜ ਦੇ ੫੦ , ੦੦੦ ਘੁੜਸਵਾਰੋਂਘੁੜਸਵਾਰਾਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਾਗ਼ੀ ਖਿਤਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਜੁਰਚੇਨੋਂਜੁਰਚੇਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲਿਆ । ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜ ਦੀ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾਵਾਲੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾਤੋਂਗ ( 大同 , Datong ) ਜਿੱਤੀ । ੧੨੧੨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜ ਦੀ ਪੂਰਵੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਲੂਟਾਲੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ੧੨੧੩ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਝੋਂਗਦੂ ( 中都 , Zhongdu , ਆਧੁਨਿਕ ਬੀਜਿੰਗ ਸ਼ਹਿਰ ) ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ । ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਜਿਵੇਂ - ਤਿਵੇਂ ਮੰਗੋਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਲਾਹ ਕਰਕੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉੱਤੇ ਤਾਂ ਬਣੇ ਰਹੇ ਲੇਕਿਨ ਕੁੱਝ ਹੀ ਮਹੀਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਦੱਖਣ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਈਫੇਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ । ੧੨੧੬ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਣ ਦੀ ਖਰਾਬ ਰਾਏਸੁਲਾਹ ਦਿੱਤੀ । ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਹੋਇਆਹੋਈ ਲੇਕਿਨ ੧੨੧੯ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਮਿਲੀ । ਹੁਣ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜ ਜਵਾਬਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਮੰਗੋਲਾਂ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸੋਂਗ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ - ਤਰਫਾ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੰਸਫਸ ਗਿਆ । ੧੨੩੨ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਸਮਰਾਟ ਚੰਗੇਜ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਪੁੱਤਪੁੱਤਰ ਓਗਤਾਈ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਸੋਂਗ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੀ ਮਦਦ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ । ੧੨੩੩ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੋਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਵੜ ਗਈਗਈਆਂ । ੧੨੩੪ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਆਈਜੋਂਗ ਨੇ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ । ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿੰਨ ਰਾਜ ਦਾ ਮੰਗੋਲਾਂ ਅਤੇ ਸੋਂਗ ਵਿੱਚ ਬਟਵਾਰਾ ਹੋਣਾ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਸਮੱਝੌਤਾਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਆਪਸੀ ਲੜਾਈ ਹੋ ਗਿਆਗਈ ।
<ref name="ref41loluj">[http://books.google.com/books?id=QV5Wp2fJbzMC The History of China], Britannica Educational Publishing, The Rosen Publishing Group, 2010, [[:hi:Special:BookSources/9781615301812|ISBN 978-1-61530-181-2]], ''... In 1234 the emperor committed suicide, and organized resistance ceased. The southern border of the former Jin state — the Huai River — now became the border of the Mongol dominions in northern China ...''</ref>
|
