ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਸਿੱਖ ਲੁਬਾਣਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
ਛੋ clean up using AWB
ਛੋ clean up using AWB
ਲਾਈਨ 1:
'''ਲੁਬਾਣਾ ਸਿੱਖ''', [[ਲਬਾਣਾ ਬਿਰਾਦਰੀ]] ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂਜਿਹਨਾਂ ਨੇ [[ਸਿੱਖ]] ਧਰਮ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਲੋਕ [[ਹਿੰਦੂ]] ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਲੋਕ-ਧਰਮ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਲੁਬਾਣਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਅਬਾਦੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਲਬਾਣਾ ਨੂੰ ਲੁਬਾਣਾ, ਲੋਬਾਣਾ, ਲਵਾਣਾ ਅਤੇ ਲੋਹਾਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
ਰਿਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ, ਲਬਾਣਾ ਸ਼ਬਦ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਦਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲਵਣ: ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਲੂਣ ਅਤੇ ਵਣਿਜ: ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਵਪਾਰ। ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਲਬਾਣੇ ਮਾਲ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਸਮਾਂ ਪੈਂਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੁਬਾਣਿਆਂ ਨੇ ਕਿਰਸਾਨੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਬਣ ਗਏ।<ref>ਪੰਨਾ ੧੭੧171, ਦੀ ਲੁਬਾਣਾਸ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ, ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ</ref>
 
==ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਪਰਿਵਰਤਨ==
ਲਾਈਨ 9:
===ਮੁੱਢਲਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ===
ਭਾਈ ਬਾਲਾ ਜਨਮਸਾਖੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ, ਲੂਣ ਦੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨਾਮ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ.:
* ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਲਬਾਣਾ ਭਾਈ ਮਨਸੁਖ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਵਿਚਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਿਤਾ ਸੀ। ਇੰਨਾ ਨੇ ਹੀ ਰਾਜਾ ਸ਼ਿਵਨਾਭ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ।
* ਭਾਈ ਸੋਂਦੇ ਸ਼ਾਹ, ਲਬਾਣਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਣ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਬਲਦਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਦਾਰਥ ਸਤਗੁਰ ਦੀ ਭੇਂਟ ਕਿਤੇ।
* ਬਾਬਾ ਦਾਸਾ ਲਬਾਣਾ, ਮਖਨ ਸ਼ਾਹ ਲਬਾਣੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸਨ, ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਨਿਯੁਕਤ ਮਸੰਦ ਸਨ ਜੋ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਵਿਚਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ।
* ਬਾਬਾ ਹਸਨਾ ਲਬਾਣਾ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲੰਗਰ ਦੇ ਲਈ ਰਸਦ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਸੀ।
* ਭਾਈ ਬੱਲੂ, ਭਾਈ ਨਥੀਆ, ਭਾਈ ਦੋਸਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸੁਹੇਲਾ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਫੋਜ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ ਅਤੇ ਜੰਗਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਿਤੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਤਖ਼ਤ ਮੱਲ ਬਜੁਰਗਵਾਲ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦਾ ਹਜ਼ੂਰੀ ਸੇਵਕ ਸੀ.
ਲਾਈਨ 17:
* ਗੁਰੂ ਹਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅੱਠਵੇ ਗੁਰੂ ਦੀ1664 'ਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਉਲਝਣ ਵੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ, ਲਬਾਣਾ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰੀ, ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਤੀ। ਮੱਖਣ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਿਤੀ ਸੀ। ਲਬਾਣੇਆਂ ਨੇ ਦਸਮ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਲੜੇ ਗਏ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ.
* ਲਖੀ ਸ਼ਾਹ ਵਣਜਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਲਬਾਣੇ ਸਿੱਖਾਂ, ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਧੜ ਸੰਸਕਾਰ ਕਿਤਾ ਸੀ।<ref>ਮਹਾਨਕੋਸ਼, ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ, ਰਕਾਬਗੰਜ - rakābaganja - रकाबगंज
ਸ਼ਹਨਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਹਮਰਕਾਬ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਸਤਬਲ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇਦਾਰ, ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂਨਾਬਾਦ ਪਾਸ ਇਸ ਨਾਉਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਵਸਾਇਆ। ੨2. ਰਕਾਬਗੰਜ ਗ੍ਰਾਮ ਪਾਸ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਵਿਤ੍ਰ ਗੁਰਦ੍ਵਾਰਾ, ਜਿੱਥੇ ਲਬਾਣੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਧੜ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ. ਸੰਮਤ ੧੭੬੪1764 (ਸਨ ੧੭੦੭1707) ਵਿੱਚ ਜਦ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਿੱਲੀ ਪਧਾਰੇ, ਤਦ ਇਸ ਥਾਂ ਮੰਜੀਸਾਹਿਬ ਬਣਵਾਇਆ. ਫੇਰ ਬਘੇਲਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸੰਮਤ ੧੮੪੭1847 (ਸਨ ੧੭੯੦1790) ਵਿੱਚ ਗੁੰਬਜਦਾਰ ਮੰਦਿਰ ਬਣਵਾਇਆ. ਹੁਣ ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦ੍ਵਾਰਾ ਰੋਡ ਤੇ, ਵਡੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰ ਪਾਸ ਹੈ. ਦੇਖੋ, ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਅੰਗ ੨2.</ref>
* ਨਾਡੂ ਸ਼ਾਹ ਲਬਾਣਾ, ਜੋ ਇਕਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸਿੱਖ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
* ਕੁਸ਼ਲ ਸਿੰਘ, ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੇਮ ਸਿੰਘ, ਲਬਾਣੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚਵਿੱਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪਿਤਾ।
===ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜ===
* ਪੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ [[ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ]] ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਤਦੋਂ ਲਬਾਣੇਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟਾਂਡੇ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਪੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿਚਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਕਿਯੇ ਦੀ ਸਤਰਾਂ ਇਉਂ ਦਰਜ ਹਨ:
ਨਹੀਂ ਖਰਚ ਅਬ ਹਮਰੇ ਪਾਸ. ਆਵੇ ਖਰਚ ਯੋ ਕਰੀ ਅਰਦਾਸ. <br> ਆਏ ਲੁਬਾਣੇ ਲਗ ਗਈ ਲਾਰ. ਦਯੋ ਦਸਵੰਧ ਉਨ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ. <br> ਸੋਊ ਬੰਦੇ ਆਈ ਅਗੇ ਧਰਯੋ. ਕਰੇ ਅਰਦਾਸ ਬੰਦੇ ਹੇਠ ਫ਼ਰਯੋ.
* ਸਿੱਖ ਮਿਸਲ ਰਾਜ ਸਮੇ, ਲਬਾਣੇਆਂ ਨੇ ਮਿਸਲਦਾਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ।ਭੰਗੀ, ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਮਿਸਲ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ <ਹਵਾਲਾ> ਪੰਨਾ.133-136, ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਲੁਬਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸ </ ਹਵਾਲਾ>
* ਮਹਾਰਾਜੇ ਰੰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿਚ, ਲਬਾਣੇਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਿਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਚੰਗੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਏ <ਹਵਾਲਾ> ਪੰਨਾ: 7 ਪ੍ਰਾਪਤ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਬਾਣੇ, ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ </ ਹਵਾਲਾ>
* ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਲਾਹੋਰ, ਸਿੰਧ, ਗੁਜਰਾਨਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਝੰਗ ਦੇ ਲਬਾਣੇ, ਦੀਵਾਨ ਸਾਵਨ ਮਾਲ ਦੇ ਹੇਠ ਕਿਰਸਾਨੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਿਖ ਸਨ।<ਹਵਾਲਾ> ਪੰਨਾ 380, ਏਸੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ, ਮੱਧਕਾਲੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ, ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ, ਗਿਆਨ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ ਦੀ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ </ ਹਵਾਲਾ>
 
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਸਿੱਖ_ਲੁਬਾਣਾ" ਤੋਂ ਲਿਆ