ਸਭਿਆਚਾਰ ਸੰਪਰਕ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਜ਼ਦੋ ਦੋ ਸਭਿਆਚਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਦਕਾ ਉਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵਖਰੇਵੇਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਇਸ ਸਭਿਆਚਾਰਵਖਰੇਵੇਂ ਸੰਪਰਕਨੂੰ ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਨ ਜਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਨਸਭਿਆਚਾਰ ਸੰਪਰਕ ਅਖਵਾਓੁਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite journal | last=Sam | first=David L. |author2=Berry, John W. | title=Acculturation When Individuals and Groups of Different Cultural Backgrounds Meet | journal=Perspectives on Psychological Science | date=1 July 2010 | volume=5 | issue=4 | page=472 | doi=10.1177/1745691610373075}}</ref> ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਪਿੱਛੋਂ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਸਭਿਆਚਾਰ ਦੁਜੇਦੂਜੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਜਬ ਹੋਰਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ “ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਸਿਸੀਲੇਸਨ ““ਅਸਿਮੀਲੇਸਨ“ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਦੋਵਾਦੋਵਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕਾ ਵਿੱਚੋ ਕਿਸੇ ਤੀਸਰੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਤੇ ਸੂਫੀ ਸੱਤਲਹਿਰ ਹਿੰਦੂਦੇ ਪੈਦਾ ਮੁਸਲਮਾਨਹੋਣ ਸਭਿਆਚਾਰਦਾ ਅੰਦਰਮੂਲ ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਤੇ ਸੂਫੀ ਸੱਤਕਾਰਣ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਭਿਆਚਾਰਧਰਮ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਹੀ ਸਿੱਟਾ ਹਨ ਭਾਸਾ ਦੇ ਸੰਬਧ ਵਿੱਚ ਓੁਰਦੁ ਭਾਸ਼ਾਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਓੁਦਾਹਰਨਆਪਸੀ ਇਸਸੰਪਰਕ ਕਥਨਹੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈਹੈ।<ref>ਜੀਤ{{cite ਸਿੰਘbook ਜੋਸ਼ੀ| title=ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਿਂਧਾਤ ਤੇ ਵਿਹਾਰ, ਪੰਨਾ| author=ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ | pages=40}}</ref>

ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਣ Acculturation ਜੁਗਤ ਅਮਰੀਕਨ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਰਾਹੀ ਓੁਨਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਓੁਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਮੇਲ ਕਾਰਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਓੁਂਦੀਆਂ ਹਨ ਇੰਟਰਨੇਸ਼ਨਲ ਐਨਸਾਈਕਲੌਪੀਡੀਆ ਆਫ ਸੋਸਲ ਸਇੰਸਸਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭਿਆਚੀਰਕਰਣ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਕਾਈਆ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਂ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਭਿਆਚਾਰੀ ਕਰਣ ਓੁਨਾਂ ਪ੍ਰਰੰਪਚਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦੇ ਹੈ ਜਿਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਣ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਓੁਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵੱਜੋ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਹਾ ਸਭਿਆਚਾਰਾ ਦੀਆਂ ਰੁਪ ਵਿਧੀਆਂ patterns ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਣ ਦੀ ਓੁਤਪਤੀ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਹੰਦੀ ਹੈ ਕਿਓੁਕਿ ਮੱਨੁਖ ਨੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਨ ਤੋ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਪਿੰਡਾ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾ ਵਲ ਵਧਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਇਸੇ ਅਮਲਾ ਵਿੱਚ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਈਆ ਹੈ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਸਭਿਆਚਾਰਾ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋ ਸਹਿਜੇ ਨਵੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਓੁਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਰਾਣੇ ਸਭਿਆਚਾਰਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ, ਲੋੜ, ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾ ਕਾਰਣ ਕਰਕੇ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਓੁਦਾ ਹੈ। ਕਰੋਬਰ ਅਨੁਸਾਰ “ ਸਭਿਆਚਾਰੀਕਰਣ” ਦਾ ਅਮਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਭਿਆਚਾਰਾ ਦੇ ਲੋਕ ਸਮੁਹ ਇੱਕ ਦੁਜੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਓੁਦੇ ਹਨ। ਤਾਂ ਓੁਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ਮੁਲਾਂ ਅਤੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਤਨ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਅਨੇਕਾ ਹਮਲਾਵਰ ਦੋਸਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਜਾਤੀ ਕੋਲ ਅਤੇ ਦਗਣੜ ਲੋਕ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾ ਓੁਤੇ ਆਰੀਆਂ ਜਾਤੀ ਨੇ ਹਮਲਾਂ ਕਰਕੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸੰਪਰਕ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਆਰੀਆਂ ਲੋਕਾ ਨੇ ਭਾਵੇ ਇਥੋ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਰੁਡੀਆਂ ਆਰੀਆਂ ਲੋਕਾ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰੀ ਵਿੱਚ ਰਚ ਮਿਚ ਗਈਆਂ ਆਰੀਆਂ ਜਾਤੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਕਤੀਸਾਲੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਸੱਤ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਘੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਓੁੱਤੇ ਈਗਨੀ, ਪਾਰਥੀਅਨ, ਸਿਥੀਅਨ, ਕੁਸ਼ਾਨ, ਹੁਣ ਤੁਰਕ ਮੰਗੋਲ, ਤੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਆਦਿ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਓੁਨਾਂ ਵਿਚੋ ਬਹੁਤੇ ਇਥੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਜੰਤੁ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਥੋ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਆਰੀਆ ਜਾਤੀ ਤੋ ਮਗਰੋ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਸੰਪਰਕ ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਓੂਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਾਮ ਤੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਕਾਫਰ ਹੰਦਾ ਹੈ। ਸੂਫੀ ਸੱਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਨ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ, ਸਾਈ ਬੁਲ੍ਹੇ ਸਾਹ ਅਤੇ ਸਾਹ ਹੁਸੈਨ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾ ਨੇ ਖੁਦ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਕਾਬੂਲਿਆ ਹੈ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੋ ਮਗਰੋ ਕੁਝ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਲੰਬੇ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰਾ ਕਾਇਆ ਕਲਪ ਕੀਤੀ।<ref>ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ੍ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਬਾਰੇ, ਪੰਨਾ 177,178</ref>