ਨੰਗਬੀਜੀ ਬੂਟਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਇਸਦੇ ਤਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟੁਕੜਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੱਤੀ ਨੂੰ ਸੈਜਿਨਾਪਟੇਰਿਸ ( Sagenopteris ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਵਲੋਂ ਚਾਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੱਤੀ ਦੀਸ਼ਿਰਾਵਾਂਜਾਲ ਵਰਗਾ ਸਰੂਪ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਧਰੋਂ ( stomata ) ਦੇ ਕੰਡੇ ਦੇ ਕੋਸ਼ ਹੈਪਲੋਕੀਲਿਕ ( haplocheilic ) ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਾਗਕਣ ਚਾਰ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਦੇ ਗੁੱਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਟੋਨੈਂਥਸ ( Caytonanthus ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਾਗਕਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਵਾ ਭਰੇ, ਫੂਲੇ, ਬੈਲੂਨ ਜਿਵੇਂ ਸਰੂਪ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੀਜ ਦੀ ਫਲ ਵਲੋਂ ਤੁਲਣਾ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੋਲ ਸਰੂਪ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰ ਕਈ ਬੀਜਾਂਡ ( ovules ) ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

 

ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਦੋ ਕੁਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ :

 

ਬਿਲਿਅਮਸੋਨਿਏਸਿਈ ਕੁਲ ਦਾ ਸਭਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੱਮਝਿਆ ਹੋਇਆ ਪੌਧਾ ਵਿਲਿਅਮਸੋਨਿਆ ਸੀਵਾਰਡਿਆਨਾ ( Williamsonia sewardiana ) ਦਾ ਰੂਪਕਰਣ ( reconstruction ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਵ . ਬੀਰਬਲ ਸਾਹਿਨੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਤਣ ਨੂੰ ਬਕਲੈਂਡਿਆ ਇੰਡਿਕਾ ( Bucklandia indica ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਵਿੱਚ ਵਲੋਂ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਖ਼ਾਵਾਂ ਨਿਕਲਦੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਹੇਤੁ ਅੰਗ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਤਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਸਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਵੱਡੀ ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨੂੰ ਟਾਇਲੋਫਿਲਮ ਕਟਚੇਨਸੀ ( Tilophyllum cutchense ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਫੁਲ ਵੀ ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲਿਅਮਸੋਨਿਆ ਸਕਾਟਿਕਾ ( Williamsonia scotica ) ਅਤੇ ਵਿਲਿਅਮ ਸਪੇਕਟੇਬਿਲਿਸ ( W . spectabilis ) , ਵਿਲਿਅਮ ਸੈਂਟੇਲੇਂਸਿਸ ( W . santalensis ) ਇਤਆਦਿ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਵਿਲਿਅਮਸੋਨਿਏਲਾ ( Williamsoniella ) ਨਾਮਕ ਬੂਟੇ ਦਾ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।