ਇਨਰਸ਼ੀਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਖੜੋਤ'''  ਕਿਸੇ ਭੌਤਿਕ  ਇਕਾਈ ਦੇ ਉਸ ਗੁਣ ਨੂੰ  ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਉਸ ਦੀ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਤੀ, ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ । ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤ ਓਹ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਣ ਵਸਤੁ ਬਿਨਾ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲੇ ਇਕ ਸਰਲ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਵੇਗ੍ਹ ਨਾਲ ਚਲਦੀ ਰਿਹੰਦੀ ਹੈ । ਖੜੋਤ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕਲਾਸੀਕਲ ਫਿਜ਼ਿਕਸ ਦੇ  ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਦਾਂਤਾ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦਾ ਵਰਨਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਬਲਾਂ ਦੁਵਾਰਾ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੜੋਤ ਲੈਟਿਨ ਸ਼ਬਦ {ਇਨਰਸ} ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬੇਕਾਰ , ਸੁਸਤ। ਇਨਰਸ਼ੀਆ  ਪੁੰਜ ਦੇ  ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਿਆਂ  ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ,ਜੋ ਭੋਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ  ਗਿਣਾਤਮਕ ਗੁਣ ਹੈ। ਆਇਜੈਕ ਨਿਊਟਨ ਨੇ ਆਪਣੇ 'ਫਿਲਾਸਾਫੀ ਨੇਚੁਰਲਿਸ ਪ੍ਰਿੰਸਿਪਿਆ ਮੇਥੇਮੇਟਿਕਾ' ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਕਨੂੰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਨਰਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ:<ref>Andrew Motte's English translation:{{Citation|last=Newton|first=Isaac|title=Newton's Principia : the mathematical principles of natural philosophy|publisher=Daniel Adee|year=1846|lastlocation=Newton|first=IsaacNew York|url=https://archive.org/details/newtonspmathema00newtrich|pages=72|location=New York|publisher=Daniel Adee}}</ref>{{Cquote|The ''vis insita'', or innate force of matter, is a power of resisting by which every body, as much as in it lies, endeavours to preserve its present state, whether it be of rest or of moving uniformly forward in a straight line.<!--There is a citation in the text immediately preceding the quote.-->}}ਆਮ ਵਰਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਮੂਰਖਤਾ ਸੰਦਰਭਇਨਰਸ਼ੀਆ ਵਸਤੂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਵੇਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦੀ ਮਾਤਰਾ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪੁੰਜ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਜਾਂ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਇਸਦੀਇਸਦੇ ਰਫ਼ਤਾਰਮੋਮੈਮਟਮ ਨੂੰਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਸੰਦਰਭਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨਰਸ਼ੀਆ  ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਮੂਰਖਤਾਇਨਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤ ਲਈ ਮੋਮੈਂਟਮਸੰਖੇਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾ ਉਪਯੁਕਤਸਹੀ ਰੂਪਤੌਰ ਵਲੋਂਤੇ ਸਮਝ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ , ਜਿਸ ਜਿਵੇਂ ਕ‌ਿਨੂੰ ਨਿਊਟਨ ਦੁਆਰਾਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲਾਂਪਹਿਲੇ  ਲਾਅ ਆਫ ਮੋਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤਦੱਸਿਆ ਹੈਹੈ। :ਕੋਈ ਵਸਤੁ ਜਿਸ ਤੇ ਕੋਈ ਬਾਹਰੀ ਵੇਗ ਨਾ ਲਗੇ  ਇੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਵੇਗ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਾਹਰੀ  ਜੋਰ ਦੇ ਅਧੀਨ  ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ , ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਜੋਰ ਉਸਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜਾਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਵੇਗ ਉੱਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ ।

<ref>{{Citation|last=Aristotle: Minor works|title=''Mechanical Problems'' (''Mechanica'')|publisher=Loeb Classical Library Cambridge (Mass.) and London|year=1936|lastlocation=Aristotle:[[University Minorof worksChicago Library]]|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Aristotle/Mechanica*.html|pages=407|location=[[University of Chicago Library]]|publisher=Loeb Classical Library Cambridge (Mass.) and London}}</ref><ref>Pages 2 to 4, Section 1.1, "Skating", Chapter 1, "Things that Move", Louis Bloomfield, Professor of Physics at the [//en.wikipedia.org/wiki/University_of_Virginia University of Virginia], ''How Everything Works: Making Physics Out of the Ordinary'', John Wiley & Sons (2007), hardcover, [//en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780471748175 ISBN 978-0-471-74817-5]</ref>{{Cquote|...it [body] stops when the force which is pushing the travelling object has no longer power to push it along...}}

 ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਵਲੋਂਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ , ਪੱਛਮ ਵਾਲਾਪੱਛਮੀ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ਤਾਰਗਤੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮੰਜੂਰ ਸਿੱਧਾਂਤ ਅਰਸਤੂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ , ਜੋਜਿਸਨੇ ਲੱਗਭੱਗ 335 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਲੋਂਤੋਂ 322 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ  ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ , ਬਾਹਰੀ ਮਕਸਦ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ , ਸਾਰੀਆਂ  ਵਸਤਾਂ ( ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ) ਆਰਾਮ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿ ਚੱਲਦੀਆਂ ਵਸਕੇਵਲ ਇਨ੍ਹੇ ਲੰਬੇ ਸਮਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਰਸਤੂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟਾਇਲ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੂੰ ਸਮੱਝਾਇਆ , ਜੋ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟਰ ਵਲੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਹਨ , ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਾੱਰਵਾਈ ਵਲੋਂ , ਜੋ ਪ੍ਰਕਸ਼ੇਪਿਅ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਅਰਸਤੂ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਸਿਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹਿੰਸਕ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਸੰਭਵ ਸੀ.<ref>Aristotle, ''Physics'', 4.8, 214b29–215a24.</ref>