ਮਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਕਥਾ ਰੂਪ ਤੇ ਪਰੰਪਰਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਮਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਕਥਾ ਰੂਪ ਤੇ ਪੰਰਪਰਾ''' ਪੁਸਤਕ ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ।ਇਹਹੈ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਨਜਰ ਆਓਂਦੀਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬੇਦੀ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਮ੍ਧਕਾਲਿਨਮੱਧਕਾਲਿਨ ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ,ਮਾਧ੍ਕਾਲਿਨਮੱਧਕਾਲਿਨ ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ,ਮਾਧ੍ਕਾਲਿਨਮੱਧਕਾਲਿਨ ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਸਿਰਜਨ ਪਰਵਿਰਤੀਆਂ,ਕਥਾਨਿਕ ਰੂੜੀਆਂ ਤੇ ਰੂੜ ਕਥਾਵਾਂ,ਪੰਜਾਬੀ ਕਥਾ ਪਰੰਪਰਾ,ਮਧ੍ਕਾਲਿਨਮੱਧਕਾਲਿਨ ਕਥਾ ਸੰਸਾਰ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 26 ਦੇ ਲਗਭਗ ਕਥਾ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਪੂਰਵਕ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦੀਦੇ ਆਖਰੀ ਦੋ ਭਾਗ ਸਿਰਲੇਖ ਅੰਤਿਕਾ ਨੰਬਰ 1 ਅਤੇ ਅੰਤਿਕਾ ਨੰਬਰ 2 ਅਧੀਨ ਦਰਜ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਚਰਚਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਕਥਾ ਰੂਪਾਂ ਦੀਆਂ ਉਧਾਰਨਾਂ ਵੱਜੋਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦਰਜ ਹਨ।

ਪਹਿਲੇ ਛੇ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਦੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਤੇ ਨਿਚੋੜ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਅਧੀਨ ਉਹ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਧ੍ਕਾਲਿਨਮੱਧਕਾਲਿਨ
ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜ੍ਹ ਕੇ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਅਧਿਐਨ ਅਪੂਰਨ ਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਹੈ। ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਨੇ ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਭਾਂਵੇ ਉਹ ਲਿੱਪੀ ਬੱਧ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਮੋਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਰਦਾ ਸਾਡੇ ਤੱਕ ਪੁੱਜਾ ਹੈ,ਨੂੰ ਸਮੁਚ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਵਿਲਖਣ ਅਤੇ ਰੋਚਕ ਯਤਨ ਹੈ। ਮਾਧ੍ਕਾਲਿਨ ਕਥਾ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪੋਰਾਣਿਕ ਕਥਾਵਾਂ ਤੇ ਬੋਧੀ ਅਧਵਾਨਾਂ,ਸਾਮੀ ਕਥਾਵਾਂ ਤੇ ਰੂੜੀਆਂ,ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵੀ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਹੀ ਕਥਾਨਿਕ ਰੂੜ੍ਹੀਆਂ ਤੇ ਰੂੜ੍ਹ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਥਾਨਿਕ ਰੂੜ੍ਹੀ ਕਿਸੇ ਕਥਾ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਉਹ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਇਕਾਈ ਤੱਤ ਹੈ,ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਅਰਥ ਰਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਢ ਕਦੀਮ ਤੋਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਏ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਕਥਾ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਨੇ ਕਥਾਨਕ ਰੂੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੰਨਿਆ ਹੈ'