ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਕੌਨਸਟੈਨਟੀਨੋਪਲ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
ਛੋ Sardar Jeet Singh ਨੇ ਸਫ਼ਾ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕਾਂਸਤਾਂਤਨੀਪੋਲ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1:
{{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ}}
[[File:Byzantine Constantinople-en.png|thumb|right|250px]]
'''ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ''' ([[ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਯੂਨਾਨੀ]]: Κωνσταντινούπολις, Κωνσταντινούπολη – Konstantinoúpolis, Konstantinoúpoli; [[ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਲਾਤੀਨੀ]]: Constantinopolis; ਓਟੋਮਾਨਉਸਮਾਨੀ ਤੁਰਕਿਸ਼ਤੁਰਕੀਆਈ: قسطنطینیه, Kostantiniyye; ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ [[ਤੁਰਕੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੁਰਕੀ]]: İstanbul) [[ਤੁਰਕੀ]] ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਤੇ [[ਏਸ਼ੀਆ]] ਤੇ [[ਯੂਰਪ]] ਦੇ ਬਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮਾਂਮਹਾਂਦੀਪ ਤੇ ਸਥਿਤ ਕਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।
ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ 330 ਈ. ਤੋਂ 395 ਈ. ਤੱਕ [[ਰੂਮੀਰੋਮਨ ਸਲਤਨਤਸਮਰਾਜ]] ਦਾ ਤੇ 395 ਈ. 1453 ਈ. ਤੱਕ [[ਬਿਜ਼ਾਨਤਿਨਬਾਇਜੰਟਾਈਨ ਸਲਤਨਤਸਾਮਰਾਜ]] ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਿਹਾ ਤੇ 1453ਈ. ਚ [[ਫ਼ਤਿਹਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਦੀ ਹਾਰ]] ਦੇਤੋਂ ਬਾਦ 1923ਈ. ਤੱਕ [[ਸਲਤਨਤਉਸਮਾਨੀ ਉਸਮਾਨੀਆਸਾਮਰਾਜ|ਤੁਰਕ ਸਲਤਨਤ]] ਦਾਦੀ ਦਾਰੁਲਖ਼ਿਲਾਫ਼ਾਰਾਜਨਗਰੀ ਰਿਹਾ। ਫ਼ਤਿਹ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਦੇ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਦ [[ਸੁਲਤਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਫ਼ਾਤਿਹ]] ਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ [[ਅਸਲਾਮਬੋਲ]] ਰੱਖਿਆ ਜਹੜਾਕ ਆਹਿਸਤਾ ਆਹਿਸਤਾ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਕੇ [[ਇਸਤਨਬੋਲ]] ਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸ਼ਹਿਰ [[ਏਸ਼ੀਆ]] ਤੇ [[ਯੂਰਪ]] ਦੇ ਸੰਗਮ ਤੇ [[ਸ਼ਾਖ਼ ਜ਼ਰੀਨ]] ਤੇ [[ਬਹਿਰਾ ਮੁਰਮੁਰਾ]] ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿੱਤ ਹੈ ਤੇ ਕਰੌਣ ਵਸਤੀ ਚ ਯੂਰਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇ ਅਮੀਰ ਸਰ ਸੀ, ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।
 
== ਮੁਖ਼ਤਲਿਫ਼ਵੱਖਰੇ ਨਾਂ ==
 
ਤਰੀਖ਼ਇਤਿਹਾਸ ਚ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਨੇ ਕਈ ਨਾ ਬਦਲੇ ਜਿਹਨਾਂ ਚ [[ਬਾਜ਼ਨਤੀਇਮ]] ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ, [[ਬਿਜ਼ਾਨਤਿਨ]], ਨਵਾਂ [[ਰੂਮ]] (ਨੋਵਾ ਰੋਮਾ), ਅਸਲਾਮਬੋਲ ਤੇ [[ਇਸਤਨਾਬੋਲ]] ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।
 
== ਬੁਨਿਆਦਨੀਂਹ ==
 
ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦਨੀਹ 667 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ [[ਯੂਨਾਨ]] ਦੀ ਤੌਸੀਅ ਦੇ ਅਰਕ ਦਿਨਾਂ ਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਬਾਨੀ [[ਬਾਅਜ਼ਸ]] ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ [[ਬਾਜ਼ਨਤੀਇਮ]] ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 11 [[ਮਈ]] 330 ਈ. ਨੂੰ [[ਕਸਤਨਤੀਨ ਆਜ਼ਮ]] ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਥਾਂ ਤੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਾਮੀਰ ਦੇ ਬਾਦ ਉਸਨੂੰ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
 
[[ਰੂਮੀ ਸਲਤਨਤ]] ਦੇ 363 ਈ. ਚ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਚ ਤਕਸੀਮ ਹੋਣ ਤੇ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ 376 ਈ. ਚ [[ਜੰਗ ਉਦਰਨਾ]] ਚ ਰੂਮੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਗੋਥਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਬਦਤਰੀਨ ਸ਼ਿਕਸਤ ਦੇ ਬਾਦ [[ਥੀਵਡੋਸਸ]] ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ 60 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀਆਂ ਤਣ ਫ਼ਸੀਲਾਂ ਚ ਬੰਦ ਕਰਦਿੱਤਾ । ਇਸ [[ਫ਼ਸੀਲ]] ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਉਸ ਤੋਂ ਲਾਈਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਏ ਕਿ ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਈਜਾਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨੂੰ ਤੋੜਿਆ ਨਈਂ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ । ਥੀਵਡੋਸਸ ਨੇ 27 [[ਫ਼ਰਵਰੀ]] 425ਈ. ਚ ਸ਼ਹਿਰ ਚ ਜਾਮਾ ਵੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ।
ਸੱਤਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਚ [[ਅਵਾਰ]] ਤੇ [[ਬਲਗ਼ਾਰ]] ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੇ [[ਬਲਕਾਨ]] ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਤਹਿਸ ਨਹਿਸ ਕਰਦਿੱਤਾ ਤੇ ਮਗ਼ਰਿਬ ਵੱਲੋਂ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਏ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਮਸ਼ਰਿਕ ਚ [[ਸਾਸਾਨੀ ਸਲਤਨਤ]] ਨੇ [[ਮਿਸਰ]], [[ਫ਼ਲਸਤੀਨ]], [[ਸ਼ਾਮ]] ਤੇ [[ਆਰਮੀਨੀਆ]] ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਈਆ । ਇਸ ਮੌਕਾ ਤੇ [[ਹਰ ਕੁੱਲ]] ਨੇ ਇਕਤਦਾਰ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਕੇ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ [[ਯੂਨਾਨੀ]] ਰੰਗ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ [[ਲਾਤੀਨੀ]] ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਯੂਨਾਨੀ ਕੌਮੀ ਜ਼ਬਾਨ ਬਣਾਈ । ਹਰ ਕੁੱਲ ਨੇ ਸਾਸਾਨੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਤਰੀਖ਼ੀਇਤਿਹਾਸੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਆਗ਼ਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ੀਮ ਸ਼ਿਕਸਤ ਦਿੱਤੀ ਤੇ 627ਈ. ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ [[ਇਸਲਾਮ]] ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ [[ਅਰਬ]]ਇੰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਉਭਰੀ ਜਿਸ ਨੇ [[ਫ਼ਾਰਸ]] ਚ [[ਸਾਸਾਨੀ ਸਲਤਨਤ]] ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਦ [[ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ]] ਤੋਂ [[ਬੀਨ ਅਲਨਹਰੀਨ]] ([[ਇਰਾਕ]]), [[ਸ਼ਾਮ]] ਤੇ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਖੋ ਲਏ ।
 
== ਮੁਸਲਿਮ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਮਹਾ ਸਿਰੇ ==
 
ਅਰਬਾਂ ਨੇ 90 ਮਰਤਬਾ 111ਈ. ਤੇ876ਈ. ਚ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਦੇ ਨਾਕਾਮ ਮਹਾ ਸਿਰੇ ਕੀਤੇ ਦੂਜਾ ਮੁਹਾਸਿਰਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਦੋਨਾਂ ਰਸਤਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਈਆ ਸੀ । ਉਸ ਚ ਨਾਕਾਮੀ ਨਾਲ਼ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਲੀ ।
 
ਗਿਆਹਰਵੀਂ ਸਦੀ ਚ [[ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ]] ਬਤਦਰੀਜ ਜ਼ਵਾਲ ਵੱਲ ਗਾਮਜ਼ਨ ਰਹੀ ਖ਼ਸੋਸਾ [[ਜੰਗ ਮੁਲਾਜ਼ ਕਰਦ]] ਚ [[ਸਲਜੋਕ ਸਲਤਨਤ]] ਦੇ ਹੁਕਮਰਾਨ [[ਅਲਪ ਅਰਸਲਾਨ]] ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਹੈਰਾਨ ਕਣ ਸ਼ਿਕਸਤ ਦੇ ਬਾਦ ਰੂਮੀ ਫ਼ਰਮਾ ਨਰੋਆ [[ਰੋਮਾਨੋਸ ਚਹਾਰੁਮ]] ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਈਆ ਗਈਆ ਤੇ ਕੁੱਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਤੇ ਰਿਹਾ ਕਰਦਿੱਤਾ ਗਈਆ । ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਰੋਮਾਨੋਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਦਿੱਤਾ ਗਈਆ ਤੇ ਨਵੇਂ ਹੁਕਮਰਾਨ [[ਮਾਈਕਲ ਹਫ਼ਤਮ ਡੋਕਾਸ]] ਨੇ ਸਲਜੋਕੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਜ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦੇ ਜਵਾਬ ਚ [[ਤਰਕ]] ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ [[ਅਨਾਤੋਲਿਆ]] ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਫ਼ਤਿਹ ਕਰ ਲਈਆ ਤੇ ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਮੁਰੱਬਾ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਮਹਿਰੂਮ ਕਰਦਿੱਤਾ ।
== ਸਲੀਬੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਤਬਾਹੀ ==
 
[[ਸਲੀਬੀ ਜੰਗਾਂ]] ਦੇ ਦੌਰਾਨ 13 ਅਪਰੈਲ 1204ਈ. ਨੂੰ ਸਲੀਬੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਈ ਸ਼ਹਿਰ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਈਆ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸ਼ਦੀਦ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਈਆ 1261ਈ. ਚ� ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ [[ਮਾਈਕਲ ਹਸ਼ਤਮ ਹੈਲੋ ਲੌ ਕਿਸ]] ਦੇ ਜ਼ੇਰ ਨਿਗਰਾਨੀ [[ਲਾਤੀਨੀ]] ਹੁਕਮਰਾਨ [[ਬਾਲਡਵੀਨ ਸਾਨੀ]] ਤੋਂ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਵਾਪਸ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈਆ ।
 
== ਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਦੀ ਹਾਰ ==
== ਫ਼ਤਿਹ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆ ==
ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆਕਾਂਸਤਾਂਤਨੋਪਲ ਨੂੰ 29 ਮਈ 1403ਈ. ਚ [[ਸਲਤਨਤਉਸਮਾਨੀ ਉਸਮਾਨੀਆਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ [[ਸੁਲਤਾਨ [[ਮੁਹੰਮਦ ਫ਼ਾਤਿਹਚੌਥਾ]] ਨੇ ਫ਼ਤਿਹ ਕਰ ਕੇ ਦਾਰੁਲਖ਼ਿਲਾਫ਼ਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ।
 
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਸਲਿਮ ਇਤਿਹਾਸ]]
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਕੌਨਸਟੈਨਟੀਨੋਪਲ" ਤੋਂ ਲਿਆ