ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਵੱਡਾ ਪਲੀਨੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
"Pliny the Elder" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox person
{{Infobox person|name=Pliny the Elder<br></table>Gaius Plinius Secundus|image=Pliny the Elder.png|caption=Pliny the Elder, as imagined by a 19th-century artist. No contemporary depiction of Pliny is known to survive.|birth_date=AD 23|birth_place=[[Como|Novum Comum]] (Como), [[Roman Italy]], [[Roman Empire]]|death_date=August 25, AD 79<br/>(aged 55–56)|death_place=[[Stabiae]], [[Campania]], Roman Empire|residence=Rome, provincial locations, [[Misenum]]|citizenship=Roman|education=[[Rhetoric]], [[grammar]]|occupation=[[Lawyer]], [[author]], [[natural philosopher]], [[Natural history|naturalist]], {{nowrap|military commander,}} {{nowrap|provincial governor}}|notable works=''[[Natural History (Pliny)|Naturalis Historia]]''|children=[[Pliny the Younger]] (nephew, later adopted son)|parents=Celer and Marcella}}'''ਪਲੀਨੀ ਐਲਡਰ''' (ਜਨਮ ਸਮੇਂ '''ਗਿਆਉਸ ਪਲੀਨੀਅਸ ਸਿਕੰਦੂਸ''', ਈ 23-79) ਸੀ, ਇੱਕ ਰੋਮਨ [[ਲੇਖਕ]], ਕੁਦਰਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ, ਸ਼ੁਰੂ [[ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਜ|ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਇੱਕ ਜਹਾਜੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸੈਨਾਪਤੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਵੇਸਪਾਸੀਅਨ ਦਾ ਦੋਸਤ ਸੀ। 
|name = ਪਲੀਨੀ ਐਲਡਰ<br/>ਗਿਆਉਸ ਪਲੀਨੀਅਸ ਸਿਕੰਦੂਸ
|image = Pliny the Elder.png
|caption = ਪਲੀਨੀ ਐਲਡਰ, ਜਿਸ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਇਕ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਲੀਨੀ ਦਾ ਕੋਈ ਸਮਕਾਲੀ ਚਿੱਤਰ ਹੋਵੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
|birth_date = 23 ਈਸਵੀ
|birth_place = [[ਕੋਮੋ|ਨੋਵਮ ਕੋਮਮ]] (ਕੋਮੋ), [[ਰੋਮਨ ਇਟਲੀ]], [[ਰੋਮਨ ਸਲਤਨਤ]]
|death_date = 25 ਅਗਸਤ 79<br/>(ਉਮਰ 55–56)
|death_place = [[Stabiae]], [[Campania]], ਰੋਮਨ ਸਲਤਨਤ
|residence = ਰੋਮ, ਸੂਬਾਈ ਸਥਾਨ, [[ਮਜ਼ਨਮ]]
|citizenship = ਰੋਮਨ
|education = [[ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ]], [[ਵਿਆਕਰਨ]]
|occupation = [[ਵਕੀਲ]], ਲੇਖਕ]], ਕੁਦਰਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ, {{nowrap|ਫੌਜੀ ਸੈਨਾਪਤੀ,}} {{nowrap|ਪ੍ਰਾਂਤਿਕ ਗਵਰਨਰ}}
|children = [[ਛੋਟਾ ਪਲੀਨੀ ]] (ਨੇਫਿਊ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੋਦ ਲਿਆ ਪੁੱਤਰ)
|parents = ਸੀਲਰ ਅਤੇ ਮਾਰਸੇਲਾ
|notable works = ''[[ਕੁਦਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ (ਪਲੀਨੀ) |ਨੈਚੁਰੈਲਿਸ਼ ਹਿਸਤੌਰੀਆ]]''
}}
'''ਪਲੀਨੀ ਐਲਡਰ''' (ਜਨਮ ਸਮੇਂ '''ਗਿਆਉਸ ਪਲੀਨੀਅਸ ਸਿਕੰਦੂਸ''', ਈ 23-79) ਸੀ, ਇੱਕ ਰੋਮਨ [[ਲੇਖਕ]], ਕੁਦਰਤਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ, ਸ਼ੁਰੂ [[ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਜ|ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦਾ ਇੱਕ ਜਹਾਜੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸੈਨਾਪਤੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਵੇਸਪਾਸੀਅਨ ਦਾ ਦੋਸਤ ਸੀ। 
 
ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ, ਲਿਖਾਈ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖ਼ਰਚ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਲੀਨੀ ਨੇ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡਿਕ ਨੈਚੁਰੈਲਿਸ਼ ਹਿਸਤੌਰੀਆ (ਕੁਦਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ) ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸੰਪਾਦਕੀ ਮਾਡਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਨੈਫਿਊ, ਪਲੀਨੀ ਜੂਨੀਅਰ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਟੈਸੀਟਸ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਵਿਚ ਉਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ:{{Cquote|For my part I deem those blessed to whom, by favour of the gods, it has been granted either to do what is worth writing of, or to write what is worth reading; above measure blessed those on whom both gifts have been conferred. In the latter number will be my uncle, by virtue of his own and of your compositions.<ref name=PYVI.16></span>}} ਛੋਟੇ ਪਲੀਨੀ ਨੇ ਟੈਸੀਟਸ ਦੀ ਆਪਣੇ ਅੰਕਲ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, ਜਰਮਨ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਪਲੀਨੀ ਦੀ 79 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੁਲਾਪਈ ਅਤੇ ਹਰਕੁਲੈਨੀਅਮ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਮਾਊਂਟ ਵੇਸੂਵੀਅਸ ਦੇ ਵਿਸਫੋਟ ਤੋਂ ਸਟਾਬੀਏ ਵਿਚ ਇਕ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ ਰਾਹੀਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।  ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਥਰੀਲੀ ਖਿਲਾਰ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਛੱਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਪਲੀਨੀ ਦੀ ਇਸ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{Cite book|title=Volcanoes|last=Francis, Peter|last2=Oppenheimer, Clive|publisher=Oxford University Press|year=2004|isbn=0-19-925469-9|last-author-amp=yes}}</ref>
ਲਾਈਨ 7 ⟶ 23:
=== ਪਿਛੋਕੜ ===
[[ਤਸਵੀਰ:Plinio_praefecto.jpg|right|thumb|One of the Xanten Horse-Phalerae located in the [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ|British Museum]], measuring {{Convert|10.5|cm|in|abbr=on}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/m/military_horse_trapping.aspx|title=Military horse trapping inscribed with the name of Pliny the Elder|publisher=The British Museum: Highlights|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203083856/https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/m/military_horse_trapping.aspx|archive-date=2013-12-03|dead-url=yes}}</ref> It bears an inscription formed from punched dots: ''PLINIO PRAEF EQ''; i.e. Plinio praefecto equitum, "Pliny prefect of cavalry". It was perhaps issued to every man in Pliny's unit. The figure is the bust of the emperor.]]
ਪਲੀਨੀ ਦੀਆਂ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ, 79 ਈ. ਵਿਚ ਵੇਸੂਵੀਅਸ ਪਹਾੜ ਦੇ ਫੱਟਣ ਤੋਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨੈਫਿਊ ਦੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ 56 ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜਾਂ 24 ਈਸਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। 
 
ਪਲੀਨੀ ਇਕ ਘੋੜਸਵਾਰ, ਗਾਯੁਸ ਪਲਿਨਿਯੁਸ ਸੀਲਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਾਰਸੇਲਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ. ਨਾ ਤਾਂ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵੱਡੇ ਪਲੀਨੀ ਨੇ ਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਵਰੋਨਾ ਦੇ ਇਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਇਕ ਉਕਰੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਟੁਕੜਾ (CIL V 1 3442) ਹੈ ਅਤੇ ਵੇਰੋਨਾ ਵਿਚ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਗਸਤੀਨ ਮੱਠ ਦਾ ਓਨੋਫਰੀਓ ਪੈਨਿਨੋਨੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਹੈ. ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਇਸ ਦੇ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। {{ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ|date=December 2016}},<ref name="Hardouin50">{{Cite book|title=Caii Plinii Secundi Historiae Naturalis Libri XXXVII|last=Gaius Plinius Secundus|last2=Jean Harduin (commentator)|publisher=Didot|others=C. Alexandre; N.E. Lemaire (editors and contributors)|year=1827|series=''Bibliotheca Classica Latina''|volume=1|location=Paris|page=50|language=Latin, French|chapter=Ad Pliniam Vitam Excursus I: de Plinii Patria}} CS1 maint: Unrecognized language ([[:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:CS1 maint: Unrecognized language|link]])
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਵੱਡਾ_ਪਲੀਨੀ" ਤੋਂ ਲਿਆ