ਥੌਮਸ ਰਾਬਰਟ ਮਾਲਥਸ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox economist
{{Infobox economist|school_tradition=[[Classical economics]]|image=Thomas Robert Malthus Wellcome L0069037 -crop.jpg|caption=Thomas Robert Malthus|name=Thomas Robert Malthus|honorific_suffix={{postnominals|country=GBR|size=100%|FRS}}|birth_date=13 February 1766|birth_place=[[Westcott, Surrey|Westcott]], [[Surrey]], England|death_date={{Death date and age|1834|12|23|1766|2|13|df=y}}|death_place=[[Bath, Somerset|Bath]], [[Somerset]], England|nationality=British|alma_mater=[[Jesus College, Cambridge]]|field=[[Demography]], [[macroeconomics]]|influences=[[David Ricardo]], [[Jean Charles Léonard de Sismondi]]|influenced=[[Charles Darwin]], [[John Maynard Keynes]], [[Alfred Russel Wallace]]|contributions=[[Malthusian growth model]]}}'''ਥਾਮਸ ਰਾਬਰਟ Malthus''' [[Fellow of the Royal Society|FRS]] ({{IPAc-en|ˈ|m|æ|l|θ|ə|s}}; 13 ਫਰਵਰੀ 1766 – 23 ਦਸੰਬਰ 1834)<ref>Several sources give Malthus's date of death as 15 December 2001. See [http://www.retrobibliothek.de/retrobib/seite.html?id=110865 ''Meyers Konversationslexikon''] (Leipzig, 4th edition, 1885–1892), [http://homepages.caverock.net.nz/~kh/bobperson.html "Biography"] by Nigel Malthus (the memorial transcription reproduced in this article). But the 1911 [http://www.1911encyclopedia.org/Thomas_Robert_Malthus ''Britannica''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080214021024/http://www.1911encyclopedia.org/Thomas_Robert_Malthus|date=14 February 2008}} gives 23 December 1834.</ref> ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ, ਜੋ [[ਸਿਆਸੀ ਆਰਥਿਕਤਾ]] ਅਤੇ [[ਜਨਸੰਖਿਅੰਕੀ]] ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ। <ref name="Petersen, William 1979">Petersen, William. 1979. ''Malthus''. Heinemann, London. 2nd ed 1999.</ref> ਮਾਲਥਸ ਨੇ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਮੱਧ ਨਾਮ, ਰਾਬਰਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। <ref name="ReferenceA">{{acad|id=MLTS784TR|name=Malthus, Thomas Robert}}</ref>▼
|school_tradition = [[Classical economics]]
|image = Thomas Robert Malthus Wellcome L0069037 -crop.jpg
|caption = Thomas Robert Malthus
|name = Thomas Robert Malthus
|honorific_suffix = {{postnominals|country=GBR|size=100%|FRS}}
|birth_date = 13 February 1766
|birth_place = [[Westcott, Surrey|Westcott]], [[Surrey]], England
|death_date = {{Death date and age|1834|12|23|1766|2|13|df=y}}
|death_place = [[Bath, Somerset|Bath]], [[Somerset]], England
|nationality = British
|alma_mater = [[Jesus College, Cambridge]]
|field = [[Demography]], [[macroeconomics]]
|influences = [[David Ricardo]], [[Jean Charles Léonard de Sismondi]]
|influenced = [[Charles Darwin]], [[John Maynard Keynes]], [[Alfred Russel Wallace]]
|contributions = [[Malthusian growth model]]
}}
▲
ਆਪਣੀ 1798 ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਐਨ ਐਸੇ ਆਨ ਦ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਆਫ ਪੋਪੂਲੇਸ਼ਨ' ਵਿੱਚ, ਮਾਲਥਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੇ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੁਧਾਰ ਆਰਜ਼ੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਐਨੇ ਨੂੰ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੂਲ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਉਤਪਾਦਨ ਪੱਧਰ ਬਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਬਹੁਲਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਿਊਣ ਦਾ ਉੱਚਾ ਮਿਆਰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਬਾਦੀ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ "ਮਾਲਥੂਸੀਅਨ ਜਾਲ" ਜਾਂ "ਮਾਲਥੂਸੀਅਨ ਭੂਤ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਨਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਵਧਣ ਦੀ ਆਦਤ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹੇਠਲੇ ਵਰਗ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਉਹ ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਮਾਲਥੂਸੀਅਨ ਤਬਾਹੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਕਿ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੁਧਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸੰਪੂਰਨਹੋਣਯੋਗ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਮਾਲਥੁਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। <ref>Geoffrey Gilbert, introduction to Malthus T.R. 1798. ''An Essay on the Principle of Population''. Oxford World's Classics reprint. viii in Oxford World's Classics reprint.</ref>ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਸੁਧਰਨ ਉਦੋਂ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਨਾਰੋਕੇਜਾਣਯੋਗ ਅਰਥਾਤ ਅਟੱਲ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਯੂਟੋਪੀਅਨ ਸਮਾਜ ਵੱਲ ਅਸਲ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਮਝਦਾ: "ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਰੋਟੀ ਰੋਜ਼ੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਹੈ"। <ref name="Malthus T.R 1798. p13">Malthus T.R. 1798. ''An Essay on the Principle of Population''. Chapter 1, p. 13 in Oxford World's Classics reprint.</ref> ਐਂਗਲੀਕਨ ਪਾਦਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਮਾਲਥਸ ਨੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਨੇਕਨਾਮੀ ਵਿਵਹਾਰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦਾ ਸੀ।<ref name="bowler">{{Cite book|title=Evolution: the history of an idea|last=Bowler, Peter J.|publisher=University of California Press|year=2003|isbn=0-520-23693-9|location=Berkeley|pages=104–05}}
| |||