ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary |
No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 1:
{{Anthropology |types |topimage=Primate skull series with legend cropped.png|topcaption={{hlist |[[ਪੁਰਾਤਨ ਜੀਵਾਂ]]ਦੀਆਂ ਖੋਪੜੀਆਂ. ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ: [[Human skull|ਇਨਸਾਨ]] |[[ਚਿੰਪੈਨ੍ਜ਼ੀ]] |[[ਔਰੰਗੁਟੈਨ]] |[[ਅਫ੍ਰੀਕੀ ਲੰਗੂਰ]]}}}}
'''ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ''', ਨੂੰ '''ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ''', ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ
== ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ==
ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਉਪ-ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਕਈ ਹੋਰ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ
* ਪੇਲਿਓਐਂਥ੍ਰੋਪੋਲੋਜੀ
* ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਖੇਤਰ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ , ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਵਾਈ, ਸ਼ਾਮਿਲ
* ਪ੍ਰਾਇਮੈਟੋਲੋਜੀ, ਗੈਰ-ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ, ਵਿਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ
* ਮਨੁੱਖੀ ਵਤੀਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, (ਚਾਵਲ, ਪ੍ਰਜਨਨ, ਔਂਟੋਜਨੀ) ਵਿਕਾਸਵਾਦ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਬੰਧੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ (ਵਿਹਾਰਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇਖੋ) ਵਤੀਰੇ ਅਨੁਕੂਲਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ
* ਜੀਵ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ ਪਿਛਲੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਜੋ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ
* ਪੈਲੀਓਪਥੌਲੋਜੀ ਰੋਗ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ
* ਵਿਕਾਸਵਾਦ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਬਣਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ [[ਵਿਕਾਸਵਾਦ]] ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ
* ਵਿਕਾਸਵਾਦ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ, [[ਵਿਕਾਸਵਾਦ|ਵਿਕਾਸਵਾਦ ਕਾਰਜ]], ਜੋ ਕਿ ਧਰਤੀ ਤੇ, ਇੱਕ ਸਾਂਝੇ ਪੂਰਵਜ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ
== ਇਤਿਹਾਸ ==
;
[[ਤਸਵੀਰ:Johann_Friedrich_Blumenbach.jpg|right|thumb|168x168px|ਜੌਨ ਫਰੈਡਰਿਕ ਬਲੂਮਨਬੈਕ]]
[[ਤਸਵੀਰ:FranzBoas.jpg|thumb|157x157px|ਫਰਾਂਜ਼ ਬੋਅਜ਼]]
ਵਿਗਿਆਨਕ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ 17ਵੀਂ ਤੋਂ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਵਰਗ ਦੇ ਅਧਿਐਨ (ਜੌਰਜਿਅਸ ਹੌਰਨਿਉਸ, ਫ਼੍ਰਾਂਸੋਈਜ਼ ਬਰਨਰ, ਕਾਰਲ ਲੀਨੀਅਸ, ਜੋਹਨ ਫਰੇਡਰਿਕ ਬਲੂਮੈਨਬੈਕ) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ
ਗੋਟਿੰਗਨ ਦੇ ਜਰਮਨ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਜੋਹਨ ਫੈਡਰਿਕ ਬਲੂਮੈਨਬੈਕ (1752-1840) ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੀਰਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਖੋਪੜੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਭੰਡਾਰ (ਦਿਕਸ ਕ੍ਰੇਨੀਓਰਮ, ਜੋ 1790-1828 ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ) ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਪੰਜ ਮੁੱਖ ਜਾਤੀਆਂ (ਕਾਕੇਸ਼ੀਅਨ, ਮੰਗੋਲੀਆਈ, ਈਥੋਪੀਅਨ, ਮਲਾਇਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ) ਵਿੱਚ ਵਰਗੀਕਰਣ
1830 ਅਤੇ 1840 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਗੁਲਾਮੀ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗ਼ੁਲਾਮੀਵਾਦੀ ਜੇਮਜ਼ ਕੌਲੇਜ਼ ਪ੍ਰੀਚਰਡ (1786-1848) ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪੌਲੀਜੈਨਿਸਟ ਸੈਮੂਅਲ ਜਾਰਜ ਮੋਰਟਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ
19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਜਰਮਨ-ਅਮਰੀਕਨ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਫਰਾਂਜ਼ ਬੋਸ (1858-19 42) ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਸਥਿਰ "ਨਸਲੀ" ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿਰ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਯੋਗ ਨਹੀਂ
; "ਨਵਾਂ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ"
ਸੰਨ 1951 ਵਿੱਚ, ਹਿਊਟੌਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ੇਰਵੁੱਡ ਵਾਸ਼ਬਰਨ ਨੇ ਇੱਕ "ਨਵਾਂ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ" ਪੇਸ਼
== ਹਵਾਲੇ ==
{{Reflist}}
|