ਹਜ਼ੂਰੀ ਬਾਗ਼: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

 

ਬਾਗ਼ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਕੀਰ ਅਜੀਜ਼ੁਦੀਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਇਸਨੂੰ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਮਾਂਦਾਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੁਝਾਅ 'ਤੇ ਇਹ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਭੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਇਕ ਬਾਰਾਂਦਰੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਕੰਮ ਖਲੀਫ਼ਾ ਨੂਰੂੁਦੀਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉੱਕਰੀ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਥੰਮਿਆਂ ਨੇ ਬਾਰਾਦਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਾਕਾਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਕੰਧ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤਰ, ਜਿੱਥੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬਤ ਵਾਲੀ ਛੱਤ ਹੈ। ਬਾਗ਼ ਅਤੇ ਬਾਰਦਾਰੀ ਦੋਵੇਂ, ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ 45 ਫੁੱਟ, ਤਿੰਨ ਮੰਜ਼ਲੀ ਵਾਲਾ ਚੌਰਸ ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਕ ਬੇਸਮੈਂਟ ਪੰਦਰਾਂ ਕਦਮ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਘੱਲੂਘਾਰਿਆਂ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸਲ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 19 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਢਹਿ ਗਈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੁੜ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕੀ।