ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਲਹਿਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
No edit summary
ਲਾਈਨ 30:
'''ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਲਹਿਰ''' ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਵੱਖਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਖੇਤਰ)|ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ]] ਦੁਆਲ਼ੇ '''ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ''' (ਮਤਲਬ: "[[ਖ਼ਾਲਸਾ|ਖ਼ਾਲਸੇ]] ਦੀ ਸਰਜ਼ਮੀਨ") ਨਾਮ ਦਾ ਅਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ।<ref>{{cite web| url=http://www.ajdiawaaz.com/ਸੰਡੇ-ਮੈਗਜ਼ੀਨ/15683-ਦੁਨੀਆਂ-ਨੂੰ-ਇੱਕ-ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ-ਦੀ-ਜ਼ਰੂਰਤ-ਹੈ.html| title=ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।publisher=ਅੱਜ ਦੀ ਆਵਾਜ| accessdate=20 September 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=XJzUzWDwZ4kC&pg=PA218|title=Globalization and Religious Nationalism in India|work=books.google.com}}</ref> ਪਰਪੋਜ਼ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਲਾਕਾਈ ਡੈਫ਼ੀਨਿਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ [[ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ|ਚੜ੍ਹਦਾ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਲਹਿੰਦਾ ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਨਾਲ [[ਹਰਿਆਣਾ]], [[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਅਤੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="Crenshaw">{{cite book|title=Terrorism in Context|last=Crenshaw|first=Martha|publisher=Pennsylvania State University|year=1995|isbn=978-0-271-01015-1|page=364}}</ref><ref>''The foreign policy of Pakistan: ethnic impacts on diplomacy, 1971-1994'' {{ISBN|1-86064-169-5}} - Mehtab Ali Shah "''Such is the political, psychological and religious attachment of the Sikhs to that city that a Khalistan without Lahore would be like a Germany without Berlin.''"</ref><ref name="Stephen_Amritsar">''Amritsar to Lahore: A Journey Across the India-Pakistan Border'' - Stephen Alter {{ISBN|0-8122-1743-8}} "''Ever since the separatist movement gathered force in the 1980s, Pakistan has sided with the Sikhs, the territorial ambitions of Khalistan have at times included Chandigarh, sections of the Indian Punjab, including whole North India and some parts of western states of India.''"</ref><ref>{{cite web|url=http://www.referendum2020.org/questions/|title=Questions/|work=Sikhs For Justice}}</ref>
 
== ਇਤਿਹਾਸਸ਼ੁਰੁਆਤ ==
[[ਪੰਜਾਬ (ਖੇਤਰ)|ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ]] ਸਿੱਖਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੱਦੀ ਵਤਨ ਰਿਹਾ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ 82 ਸਾਲ ਇਸ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਹਕੂਮਤ ਕੀਤੀ; [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਮਹਾਂਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ]] ਅਧੀਨ [[ਸਿੱਖ ਸਲਤਨਤ]] ਕਾਇਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, [[ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ]] ਨੇ 1767 ਤੋਂ 1799 ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। 1947 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਸਲਮਾਨ|ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ|ਹਿੰਦੂਆਂ]] ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਲੁਧਿਆਣੇ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਮਜੌਰਟੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੇ 1940 ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਪਰਪੋਜ਼ਲ ਰਾਹੀਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲੱਗਾਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਲੀਡਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੋਇਆ, ਕਿ ਜੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਾਲੇ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਹੋਈ, ਫ਼ਿਰ ਉਹਨਾ ਦੀ ਕੌਮ ਬੇਵਤਨ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਹ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਇਸ ਨੂੰ ਇਕੋ-ਇਕ ਈਸਾਈ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਭਾਰ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵੰਡ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤੇ ਸਿੱਖ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇਵੱਲ ਭਾਰਤੀਹਿਜਰਤ ਰਾਜ ਵੱਲ ਚਲੇਕਰ ਗਏ, ਫਿਰ ਇਸ ਸਮੇਂਵੇਲੇ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇਪੰਜਾਬ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ|ਅਕਾਲੀ ਦਲ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਧੀਨ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬਾ ਅੰਦੋਲਨ|ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬਾ ਲਹਿਰ]] 19501950ਵੀਆਂ ਵੀਆਂਵਿੱਚ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿਚਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਰਾਜਮਿਜੌਰਟੀ (ਸੂਬਾ) ਦੀਸਿਰਜਣ ਸਿਰਜਣਾਲਈ ਵੱਲ ਸੀ।ਚੱਲੀ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੈਘਾਬਰੇ, ਕਿ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀਸੂਬਾ ਰਾਜਬਨਾਉਣ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲਨਾਲ਼ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀਮਿਜੌਰਟੀ ਵਾਲਾ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲਹੋ ਹੋਵੇਗੀਜਾਵੇਗੀ, [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਹੀ ਮੰਗ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।ਦਿੱਤੀ। ਲੜੀਵਾਰਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ, ਸਿੱਖਾਂ ਤੇਉੱਤੇ ਹਿੰਸਕ ਤਿੱਖੇ ਟੁਕੜੇਜ਼ੁਲਮ, ਅਤੇ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕ ਜੰਗ, ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਆਖਿਰਆਖਰ ਰਾਜਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰਸੂਬਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਵੰਡਣਗਈ, ਪੰਜਾਬ ਦੇਨੂੰ ਨਵੇਂਵੰਡ, ਸਿੱਖ ਬਹੁਮਤਮਿਜੌਰਟੀ ਬਣਾਉਣਪੰਜਾਬ ਸੂਬਾ ਕਾਇਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾਦੇ ਨਵਾਂਨਵੇਂ ਰਾਜਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣਤਬਦੀਲ ਲਈਕਰ ਸਹਿਮਤ ਹੋਦਿੱਤਾ ਗਈ।ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਰਾਜਾਂਸੂਬਿਆਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਦਖ਼ੁਦ ਇਖਤਿਆਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿਚਵਿੱਚ ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਪੱਖਪਾਤਤਰਫ਼ਦਾਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਇਕਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਅਜ਼ਾਦ ਸਿੱਖ ਦੇਸ਼ਮੁਲਕ ਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟਜ਼ਾਹਰੀ ਤੌਰਮੁਖ਼ਾਲਫ਼ ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀਸਨ, ਪਰੰਤੂਭਰ ਇਸਇਹਨਾ ਦੁਆਰਾਵਲੋਂ ਉਠਾਏਚੁੱਕੇ ਮੁੱਦਿਆਂਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਲਿਸਤਾਨਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂਹਮਾਇਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾਵਲੋਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾਕਾਇਮੀ ਲਈ ਇੱਕ ਪਹਿਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
 
==ਹਵਾਲੇ==