ਉਸਮਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ Sardar Jeet Singh ਨੇ ਸਫ਼ਾ ਸਲਤਨਤ ਉਸਮਾਨੀਆ ਨੂੰ ਉਸਮਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ
ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB
ਲਾਈਨ 42:
 
== ਤਾਰੀਖ਼ ==
1300 ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਨਾਤੋਲਿਆ ਚ ਸਲਜੋਕ ਸਲਤਨਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਅਵਧੀ ਜਗ੍ਹਾ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਤਰਕ ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੇ ਲੈ ਲੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਉਸਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਅਰਤਗ਼ਰਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਅਨਾਤੋਲਿਆ ਚ ਇਸਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਵਧੀ ਨਗਰੀ ਸੀ। ਉਸਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਮਾੜੀ ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ ਦੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬਰਸਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਦਾਰੁਲਹਕੂਮਤ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਉਸਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਇਹ ਰਿਆਸਤ ਸਲਤਨਤ ਉਸਮਾਨੀਆ ਅਖ਼ਵਾਈ। ਉਸਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਇਹ ਸਲਤਨਤ ਲੈਂਦੇ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਫੈਲਦੀ ਗਈ।
 
ਉਸਮਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਵਾਲੀ ਸਦੀ ਚ ਇਹ ਸਲਤਨਤ [[ਤੁਰਕੀ]] ਤੇ [[ਬਲਕਾਨ]] ਦੇ [[ਦੇਸਾਂ]] ਵਿੱਚ ਵੱਧਦੀ ਗਈ। 1387 ਚ [[ਵੀਨਸ]] ਕੋਲੋਂ [[ਸਾਲੂ ਨੇਕਾ]] ਦਾ [[ਨਗਰ]] ਖੋ ਲਿਆ ਗਿਆ ਤੇ [[ਕੌਸਵੋ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਚ 1389 ਚ [[ਸਰਬੀਆ]] ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਬਲਕਾਨ ਚ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਤੇ [[ਤੁਰਕਾਂ]] ਦੇ [[ਯੂਰਪ]] ਚ ਵੜਨ ਦਾ ਰਾਹ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ। 1396 ਚ ਨੱਕੋ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵੀ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਂ ਰੋਕ ਸਕੀ। ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਇਸਤੰਬੋਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਤੁਰਕਾਂ ਕੋਲ਼ ਸਨ। ਬਾਜ਼ ਨਤੀਨੀ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਆ ਸਹਾਰਾ ਉਦੋਂ ਮਿਲਿਆ ਜਦੋਂ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਅਨਕਰਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਚ1402 ਨੂੰ ਹਾਰ ਹੋਈ। ਬਲਕਾਨ ਚ 1402 ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਕਜ ਪਾਸੇ ਸਾਲੂ ਨੇਕਾ, ਕੌਸਵੋ ਤੇ ਮਕਦੂਨੀਆ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ। ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਰਾਦ ਨੇ 1430 ਤੋਂ ਨਗਰੋਂ ਲੈ ਲਿਆ।
 
ਬਾਯਜ਼ੀਦ ਦੇ ਬੰਦੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਊਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਚ ਰਾਚ ਲਈ ਲੜਾਈ ਟੋਰੀ ਜੀੜੀ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ 1413 ਚ ਜਿੱਤ ਨਾਲ਼ ਮੱਕੀ ।ਮੱਕੀ। ਊਦੇ ਪੋਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੇ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ 21 ਵਰਿਆਂ ਦਾ ਸੀ ਤੇ 29 ਮਈ 1453 ਨੂੰ ਇਸਤੰਬੋਲ ਤੇ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲਿਆ। 1480 ਨੂੰ ਤਰਕ ਫ਼ੌਜਾਂ ਤੇ ਇਟਲੀ ਤੇ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ ਪਰ ਸੁਲਤਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਤਰਕ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜਨਾ ਪਿਆ।
 
ਸੁਲਤਾਨ ਸਲੀਮ (1512 1520) ਨੇ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਦੇ ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਵਿਦਾਇਆ। 1514 ਨੂੰ [[ਜੰਗ ਚਲਦਰਾਨ|ਚਲਡਰਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਚ ਸਫ਼ਵੀ ਸਲਸਨਤ ਦੇ ਸ਼ਾਹ ਇਸਮਾਈਲ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਤੇ ਨਾਲ਼ ਈ ਚਰਹਦੇ [[ਅਨਾਤੋਲਿਆ]] ਸ਼ਾਮ ਤੇ ਮਿਸਰ ਤੇ ਵੀ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲਿਆ। [[ਲਾਲ਼ ਸਮੁੰਦਰ]] ਚ ਅਸਮਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਪੇਜੀ। ਜਿੱਤੇ ਈਦਾ ਵਾਹ ਪੁਰਤਗੇਜ਼ੀ ਸਲਤਨਤ ਨਾਲ਼ ਪਿਆ। [[ਸਲੀਮ]] ਦੇ ਮਗਰੋਂ [[ਸੁਲੇਮਾਨ]] ਨੇ ਯੂਰਪ ਚ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਵਿਦਾਇਆ। 1521 ਚ ਇੰਨੇ ਬਲਗ਼ਰਾਦ ਤੇ ਮਿਲ ਮਾਰਿਆ। 1526 ਨੂੰ ਮੋਹਾਕਸ ਦੇ ਲਰਾਈ ਚ ਹੰਗਰੀ ਤੇ ਵੀ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲਿਆ। 1529 ਨੂੰ ਉਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ [[ਵੀ ਆਨਾ]] ਦਾ ਕਈਰਾ ਕਰਲੀਆ। ਪਰ ਠੰਡ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਕਈਰਾ ਚੁੱਕਣਾ ਪਿਆ। 1532 ਚ ਇੰਨੇ ਫ਼ਿਰ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ ਪਰ ਓਨੂੰ ਪਿਛੇ ਮੁੜਨਾ ਪਿਆ।ਟਰਾਨਸਲਵੀਨਿਆ ਵਲਾਚਿਆ ਤੇ ਮੋਲਡਾਵਿਆ ਵੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਰਲ਼ ਗਏ। 1535 ਚ ਇੰਨੇ ਬਗ਼ਦਾਦ ਈਰਾਨ ਕੋਲੋਂ ਖੋਲਿਆ ਇਰਾਕ ਤੇ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲਿਆ ਤੇ ਖ਼ਲੀਜ-ਇਹ-ਫ਼ਾਰਿਸ ਤੱਕ ਟੁਰ ਗਿਆ। ਅਸਮਾਨੀ ਐਡਮਿਰਲ [[ਬਾਰਬਾਰੋਸਾ]] ਨੇ [[ਟਿਊਨਸ]] ਤਿਸ ਅਲਜਜ਼ਾਇਰ ਤੇ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲਿਆ। ਇਹਸ ਵੇਲੇ ਸਲਤਨਤ ਨੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਨਾਲ਼ ਜੱਟ ਬਣਿਆ ਸੀ ਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਦਾ ਮਾਲ [[ਟੈਕਸ]] ਦਿੱਤੇ ਬਿਨਾ ਸਲਤਨਤ ਜ ਵਿਕਦਾ ਸੀ।
ਲਾਈਨ 55:
ਇਹਸ ਵੇਲੇ ਚ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚੋਖੀ ਵੱਡੀ ਥਾਂ ਆਸਟਰੀਆ ਨੂੰ ਦੇਣੀ ਪਈ। ਅਲਜੀਰੀਆ ਤੇ ਮਿਸਰ ਇਹਦੇ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਗੇ-ਇਹ। ਰੋਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਲੰਮੇ ਵੇਲੇ ਤੱਕ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜੀਦੇ ਚ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਚੋਖਾ ਸਾਰਾ ਥਾਂ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਗਿਆ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਸ਼ਕਾਰ ਚ ਯੂਰਪੀ ਈਨੂੰ ਇੱਕ ਰੋਗੀ ਸਲਤਨਤ ਕੈਨ ਲੱਗ ਗਏ।
 
ਇਹਸ ਵੇਲੇ ਚ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਸਨਬਾਲਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੇ ਹੋਇਆਂ ਪਰ ਸਲਤਨਤ ਤਕੜੀ ਨਾਂ ਹੂਸਕੀ। ਯੂਰਪ ਚ ਜਿਹੜੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਸਾਈਨਸੀ ਈਜਾਦਾਂ ਹੂਰਿਆਂ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਲਤਨਤ ਜਲਿਆਂ ਜ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਿਆਂ। ਗਟਨਬਰਗ ਨੇ 1450 ਚ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈੱਸ ਬਣਾ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਈਨੂੰ ਇਹ ਕਿ ਕੇ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਇਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੀ ਈਜਾਦ ਇਹ। ਫ਼ਿਰ 50 ਵਰਿਆਂ ਮਗਰੋਂ 1493 ਚ ਯਹੂਦੀ ਈਨੂੰ ਕੁਸਤੁਨਤੁਨੀਆ ਚ ਲੀਇਹ-ਇਹ-। 1718 ਤੂੰ 1730 ਤੱਕ ਅਮਨ ਦਾ ਵੇਲਾ ਸੀ ਈਨੂੰ ਲਾਲ਼ਾ ਵੇਲਾ ਵੀ ਉਘੀਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹ ਜੇ ਸੁਲਤਾਨ ਅਮਿਦ ਤੀਜੇ ਨੂੰ ਇਹਸ ਫੁੱਲ ਦਾ ਬਾਵਤ ਸ਼ੌਕ ਯੀ। ਰੋਸ ਨੂੰ ਹਰਾਨ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸਲਤਨਤ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਟੀਕੇ ਕਾਟਇਹ-ਇਹ-ਗਏ ਕਲਈਂ ਨੂੰ ਤਕੜਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕੋਝ ਨੂੰ ਤਕੜਾ ਕਰਨ ਵੱਲ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ ਪਰ ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਯਨੀਚਰੀ ਨੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਪਾਇਆਂ।
 
1804 ਚ ਸਰਬੀਆ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬ ਨਾਲ਼ ਬਲਕਾਨ ਤੇ ਯਵਨਾਂ ਚ ਵੱਖ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ ਉਠ ਕਜ਼ੜੇ ਹਵੇ-ਇਹ-।
 
== 1828 - 1908 ==
ਇਹ ਵੇਲ ਸਲਤਨਤ ਚ ਪਲਟੇ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ। ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਲੜਾਈਆਂ ਨਾਲ਼ ਪਾਲ਼ਾ ਪਿਆ। ਬਾਰੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਆਈ ਤਰਕ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਮਾਂਗ ਕਰ ਰੇਅ ਸਨ। ਉਹ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਈਨੀ ਬਾਦ ਸ਼ਾਈ ਚ ਪਲ਼ਟਣਾ ਚਾਨਦੇ ਸਨ ਤੇ ਇਹਦੇ ਚ ਉਹ ਕਜ ਜਿੱਤ ਵੀਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੈਨ ਤੇ ਦੋ ਸੁਲਤਾਨ ਬਦਲੇ ਗਏ।
 
ਇਹਸ ਵੇਲੇ ਚ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜਿਹੜੇ ਤਰਕ ਨੈਣ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਚ ਸਲਤਨਤ ਨਾ ਲੋਨ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਸਲੀ ਰਿਆਸਤ ਬਨਾਣ ਦੀ ਮਾਣਕ ਅੱਗੇ ਵਦੀ। 1821 ਚ ਯੂਨਾਨ ਨੇ ਨੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤੀ। 1829 ਚ ਇਹ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਗਈ। ਸਦੀ ਦੇ ਮੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲਕਾਨ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸਾਂ ਨੇ ਵੀ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤੀ।। ਰੋਸ ਤਰਕ ਲੜਾਈ ਬਾਝੋਂ ਹੋਰ ਬਲਕਾਨੀ ਦੇਸ ਵੀ ਵੱਖਰੇ ਹੋਗੇ-ਇਹ-। 1878 ਚ ਕਬਰਸ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੂੰ ਪੁੱਟੇ ਤੇ ਦੇਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1912 ਜ ਬੋਸਨੀਆ ਵਕਰਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਲਜਜ਼ਾਇਰ ਤੇ ਟਿਊਨਸ ਫ਼ਰਾਂਸ ਕੋਲ਼ ਚਲੇ ਕੀਅ। ਲਿਬੀਆ ਤੇ ਇਟਲੀ ਨੇ 1912 ਚ ਮੱਲ ਮਾਰ ਲਿਆ। ਆਸਟਰੀਆ ਤੇ ਰੋਸ ਸਲਤਨਤ ਤੇ ਮਿਲ ਮਾਰ ਲੈਣਾ ਚਾਨਦੇ ਸਨ ਪਰ ਬਰਤਨੀਹ ਨੀਂ ਸੀ ਚਾਂਦਾ ਜੇ ਇਹ ਇਹਸ ਥਾਨ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਦਨ ਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਲਤਨਤ ਲਈ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਬਣਨ।
 
== 1908 - 1922 ==