ਖੇਡ ਗੀਤ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

“ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਲਕਸ਼ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇਣਾ ਹੈ ।ਹੈ। ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ, ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤਾਸ਼, ਸ਼ਤਰੰਜ, ਬਾਰਾਂ ਟੀਹਣੀ, ਪੀਚੂ ਬੱਕਰੀ ਆਦਿ ਖੇਡੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਪਰੰਤੂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਲੋਕਧਾਰਾਈ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ਼ ਲੈਸ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ।

ਵਧੇਰੇ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਹੁੰਦੀ। ਸਗੋਂ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜਿੰਨੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵਧ ਜਾਣ ਉਤਨੀ ਜਗ੍ਹਾ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਯਾ ਘੇਰਾ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਹੈ। ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਖੇਡ ਜੁਗਤ ਜਾਂ ਖੇਡ ਵਿਧੀ ਦਾ ਪਰਿਚੈ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੇਡ ਵਿਰਸੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।

ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਰੂਪ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨਤਾ, ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ, ਪੁੱਗਣ, ਹਾਣੀ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸਾਧਾਰਨ ਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਕਾਵਿਮਈ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਖੇਡਾਂ ਗੀਤ ਖੇਡਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ: ‘ਥਾਲ਼’, ‘ਹਰਾ ਸਮੁੰਦਰ’, ‘ਫੂਲੋਂ ਸੇ ਹਮ ਆਤੇ ਹੈਂ’, ‘ਅੰਗਲਾ ਪਤੰਗਲਾ’ ਆਦਿ ।”ਆਦਿ।”

“ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡ ਦੇ ਆਰੰਭ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਧਿਰ ਦੀ ਵਾਰੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਢੰਗ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹਨ ।ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਅਕਸਰ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਇੱਕ ਮੁਖੀ ਬੱਚਾ ਟੱਪਾ ਰੂਪ ਪੁੱਗਣ ਗੀਤ ਦੇ ਹਰ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਉੱਚਾਰਨ ਨਾਲ਼ ਘੇਰੇ ਵਿਚਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਸੰਕੇਤ ਕਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਹੈ। ਪੁੱਗਣ ਲਈ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਟੱਪੇ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਲੋਕ-ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਵਾਂਗ ਲੋਕ ਮਨ, ਪੁੱਗਣ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਨਰ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।ਹੈ। ਕੁੱਝ ਟੱਪੇ ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਹਨ:

ਖੋਟੇ ਦੀ ਖਟਿਆਈ ਬੇਬੇ, ਦੌੜੀ ਦੌੜੀ ਆਈ ।ਆਈ।

ਨਿਕਲ ਬੀਰਿਆ ਤੇਰੀ ਬਾਰੀ ।ਬਾਰੀ।

3. ਇੱਕ ਮਲਾਈ ਦੋ ਮਲਾਈ, ਤੀਜਾ ਬੋਲੇ ਲੈਫ਼ਟ ਰਾਈਟ ।ਰਾਈਟ।

4. ਆਂਟੇ ਮਾਂਟੇ ਟਈਓ ਟਿੱਚ, ਘੱਗੀ ਬਟੇਰਾ ਆਲ੍ਹਣੇ ਵਿੱਚ ।ਵਿੱਚ।

ਦੋ ਵਿਰੋਧੀ ਟੋਲੀਆਂ ਮਿਤਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਵੱਡੇ ਬੱਚੇ ਆਗੂ ਜਾਂ ਲੀਡਰ ਮੰਨ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਬੱਚੇ ਜੋਟੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਕਲਪਿਤ ਨਾਮ ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਪਾਤਰਾਂ, ਪ੍ਰਕਿਰਤਿਕ ਤੱਤਾਂ ਜਾਂ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪੁੱਗਣ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ:

1. ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਪਪੀਤਾ, ਕੋਈ ਮੰਗੇ ਰਾਮ ਕੋਈ ਸੀਤਾ ।ਸੀਤਾ।

ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਮਾਰੀ ਪਾਥੀ, ਕੋਈ ਲਓ ਸ਼ੇਰ ਤੇ ਕੋਈ ਲਓ ਹਾਥੀ ।ਹਾਥੀ।

ਕੋਈ ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਫੁੱਲ, ਕੋਈ ਲਓ ਚੰਬੇਲੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ।ਫੁੱਲ।

ਕੋਈ ਲਓ ਰਾਮ, ਕੋਈ ਲਓ ਸੀਤਾ ।ਸੀਤਾ।

ਕੋਈ ਲਓ ਤਿੱਤਰ, ਕੋਈ ਲਓ ਮੋਰ ।ਮੋਰ।

ਕੋਈ ਲਓ ਰਾਜਾ, ਕੋਈ ਲਓ ਚੋਰ ।ਚੋਰ।

ਕੋਈ ਲਓ ਵੱਛਾ, ਕੋਈ ਲਓ ਕੱਟਾ ।ਕੱਟਾ।

“ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਲੋਕਗੀਤ ਕੁੜੀਆਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਖੇਡਾਂ ਦੋ ਗੀਤ ਵਿਭਿੰਨ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਤਾਲ ਪਾਉਣਾ ਇੱਕ ਵਿਕੋਲਿਤਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੜੇ ਚਾਅ ਭਾਵ ਪਰੁੱਚੇ ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਬੋਲਾਂ ਦਾ ਉੱਚਾਰਨ ਬੜੀ ਲੈਅ ਮਈ ਰਸ ਭਰਪੂਰ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।”ਹੈ।” “ਥਾਲ਼ ਛੋਟੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਉਹ ਖੇਡ ਗੀਤ ਹਨ ਜੋ ਗੇਂਦ, ਖਿੱਦੋ ਜਾਂ ਪੰਜ ਗੀਟੜਾ ਖੇਡਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਉੱਚਾਰਦੀਆਂ ਹਨ ।”ਹਨ।” ਇਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਲਾਈਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। “ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਭਾਬੋ ਪ੍ਰਤੀ ਚਾਅ, ਉਮੰਗਾਂ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ:

ਆਲ ਮਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਥਾਲ਼ ।ਥਾਲ਼। ”

ਇਹ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬੜੀ ਮਨੋਰੰਜਕ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਅੱਠ ਤੋਂ ਵੀਹ ਪੰਝੀ ਤਕ ਬੱਚੇ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਖੇਡ ਸਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।ਹੁੰਦੀ। ਗਰ ਦੇ ਵਿਹਰੇ ਜਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।ਹੈ। ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕ ਗੋਲ ਘੇਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਰਲ ਕੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ:

ਇਸ ਉੱਪਰੰਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਬਾਂਹਾਂ ਫੜ ਕੇ ਗੋਲ਼ ਘੇਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਨਾਲ ਨਾਲ ਬੋਲਦੇ ਹਨ:

ਨਿੱਛ ਬਾਬਾ ਨਿੱਛ, ਨਿੱਛ ਬਾਬਾ ਨਿੱਛ ।ਨਿੱਛ।

ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਝੂਠੀ ਮੂਠੀ ਦੀਆਂ ਨਿੱਛਾਂ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ।

ਇਹ ਬੱਚਿਆੰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਟੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਜੋ ਆਹਮਣੋ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਦੋਹਾਂ ਟੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਕੀਰ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਇੱਕ ਧਿਰ ਇਸ ਟੱਪੇ ‘ਫੂਲੋਂ ਸੇ ਹਮ ਆਤੇ ਹੈਂ’ ਗੀਤ ਨੂੰ ਲੈਅ ਮਈ ਬੋਲਦੇ ਹਨ:

ਹਮ ਭੋਲੂ ਕੋ ਨੌਕਰ ਭੇਜੇਂਗੇ, ਭੇਜੇਂਗੇ, ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਕੇ ਲੀਏ ।ਲੀਏ।

ਇਹ ਖੇਡ ਅੱਠ ਦਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਬੜੀ ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਗੋਲ਼ ਚੱਕਰ ਬਣਾ ਕੇ ਖਲੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਜਿਸ ਲੜਕੀ ਸਿਰ ਵਾਰੀ ਹੋਵੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਖੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਖੇਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਮ ਤੇ ਬਾਹਰਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇੱਕ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਦੀਆਂ ਹਨ:

ਵਾਰੀ ਵਾਲ਼ੀ: ਸਿਰ ਸਿਰ ਪਾਣੀ ।ਪਾਣੀ।

ਸਾਰੇ: ਡੁੱਬ ਗਏ ! ਡੁੱਬ ਗਏ ।ਗਏ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਹਰਲੇ ਬੱਚੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੂੰਡੀਆਂ ਵੱਢਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਫਿਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਮੱਛੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੁੜ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ।

ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਸ ਖੇਡ ਲਈ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਜਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਗਰਾਉਂਡ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ।ਪੈਂਦੀ। ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਮਰਜ਼ੀ ਚਾਹੁਣ ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕ-ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ:

ਕਿੱਕਲੀ ਕਲੀਰ ਦੀ ਪੱਗ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਦੀ ।ਦੀ।

ਇਹ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਟੱਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੜਕੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਵੀ ਟੱਪ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੁੜੀਆਂ ਟੱਪਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਬਾਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਗੀਤ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀ ਦਾ ਟੱਪਣਾ ਤੇਜ਼ੀ ਫੜਦਾ ਹੈ, ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਬੋਲ ਵੀ ਉੱਨੇ ਹੀ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਉਹ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ:

ਆਪਣੇ ਟੱਪੇ ਵਧਾਈ ਜਾ ।ਜਾ।

ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬੜੇ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ਼ ਖੇਡਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹੋ ਕੇ ਖੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦਾਈ ਵਾਲ਼ੀ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ।ਪਾਸੇ। ਸਾਰੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ।

ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਇੱਕੋ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਤੇਰਾ ਮੇਰਾ ਮੇਲ ਨੀ ।ਨੀ।

ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਿਸਚਿਤ ਨਹੀਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਪੁੱਗ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਜੋ ਅਖੀਰਲੇ ਦੋ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪ ਆਪਣਾ ਨਾ ਰੱਖ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਮੂਲ਼ੀ, ਸ਼ਲਗਮ, ਕੇਲਾ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਬੋਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਪੋਸ਼ਮਪਾ ਵਈ ਪੋਸ਼ਮਪਾ ਵੀ ਰਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।

ਜੇਲ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਪਵੇਗਾ ।ਪਵੇਗਾ।

ਇਹ ਖੇਡ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਤੋਂ ਵੀਹ ਤਕ ਕੁੜੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੋਲ ਦਾਇਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ:

ਉੱਠ ਨੀ ਬੀਬੋ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਵਿਆਹਿਆ ।ਵਿਆਹਿਆ।

ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।ਹੈ। ਇਹ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ। ਫਿਰ ਪੁੱਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦਾਈ ਵਾਲ਼ਾ ਬੱਚਾ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ:

ਰਾਜੇ ਕੀ ਬੇਟੀ ਆਈ ਜੇ ।ਜੇ।

ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਗਾਲ਼ ਕੱਢਣ ਵਰਗੀ ਵਿਧਾ ਵਜੋਂ ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਸਕਾਰ ਦੇ ਟੱਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਪਰ ਕਮਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਾਲ ਮਨਹਾਸ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨੂੰ ਫਿਰ ਵੀ ਅੱਖੋਂ ਓਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ।ਕਰਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਕੀ ਗੀਤਕ ਟੱਪੇ ਮੀਟ੍ਹੀ ਨਾ ਦੇਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਲਈ ਬੱਚੇ ਮੌਕੇ ਦੀ ਮੌਕੇ ਵੀ ਸਿਰਜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ:

ਸਿਪਾਹੀ ਮਾਰੀ ਇੱਟ ਭਾਵੇਂ ਰੋ ਭਾਵੇਂ ਪਿੱਟ ।ਪਿੱਟ।

ਖੇਡ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਣਾ ।ਕੱਢਣਾ।

ਸੁਆਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ।ਨਾਲ।

<ref>1. ਪ੍ਰੋ. ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਸ਼ੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਬਦਲਦੇ ਪਰਿਪੇਖ, ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਫ਼ਾਉਂਡੇਸ਼ਨ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ – 143002 2. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ (ਡਾ.), ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ ਜੀਵਨ: ਲੋਕ ਰੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸਦਨ ਫਗਵਾੜਾ (ਪੰਜਾਬ), 2006, ਪੰਨਾ 108 ।108। 3. ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਕਿਰਪਾਲ ਕਜ਼ਾਕ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, 2005, ਪੰਨਾ 471 ।471। 4. ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ, ਲੋਕ ਗੀਤਾੰ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰਕਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ, ਲੋਕਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, 2012 ਪੰਨਾ 156 ।156। 5. ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋੰ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ, ਪੰਨਾ 40 ।40। 6. ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ, ਲੋਕ ਗੀਤਾੰ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰਕਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ, ਲੋਕਗੀਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, 2012 ਪੰਨਾ 156 ।156। 7. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ (ਡਾ.), ਪੰਜਾਬੀ ਜਨ ਜੀਵਨ: ਲੋਕ ਰੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸਦਨ ਫਗਵਾੜਾ (ਪੰਜਾਬ), 2006, ਪੰਨਾ 123 ।123। 8. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 121 ।121। 9. ਉਹੀ, 119-120 ।120। 10. ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਮੁੰਡਿਆੰ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ, ਗ੍ਰੇਸੀਅਸ ਬੁਕਸ, 2009, ਪੰਨਾ 52 ।52। 11. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 48 ।48। 12. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 38 ।38। 13. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 23 ।23। 14. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 33 ।33। 15. ਉਹੀ, ਪੰਨਾ 24 ।24। 16. ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਕਿਰਪਾਲ ਕਜ਼ਾਕ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲ਼ਾ, 2005, ਪੰਨਾ 49 ।49।</ref>