ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਰਾਜ): ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ Removed vandalism
ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB
ਲਾਈਨ 76:
 
== ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ==
ਸੈਰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਆਧਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਆਤੰਕਵਾਦ ਨੇ ਇੱਥੇ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਦੀ ਕਮਰ ਤੋਡ਼ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਚੀਜਾਂ, ਕਾਲੀਨ, ਗਰਮ ਕਪਡੇ ਅਤੇ ਕੇਸਰ ਆਦਿ ਮੁੱਲਵਾਨ ਮਸਾਲੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।
 
== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਪ੍ਰਾਚੀਨਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਕਸ਼ਿਅਪ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਧਿਅਿਉਗ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਕਰਾਂਤਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉੱਤੇ ਕਾਬਿਜ ਹੋ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਰਾਜਪਾਲਹਿੰਦੁਵਾਂਵਲੋਂ ਅੱਛਾ ਸੁਭਾਅ ਕਰਦੇ ਸਨ ਉੱਤੇ ਕਈ ਨੇ ਉੱਥੇ ਦੇ ਮੂਲ ਕਸ਼ਮੀਰੀਹਿੰਦੁਵਾਂਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਨਣ ਉੱਤੇ, ਜਾਂ ਰਾਜ ਛੱਡਣ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਮਰਨੇ ਉੱਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁੱਝ ਸਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਹੁਮਤ ਹੋ ਗਿਆ।
 
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਬਚਾ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਜੰਮੂ - ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਾ। ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸਾੰਪਦਾਇਿਕ ਗੰਢ-ਜੋੜ ਬਣਾਉਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਸਾੰਪ੍ਰਦਾਇਿਕ ਦੰਗੇ 1931 (ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਲੋਂ) ਵਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਨੇਸ਼ਨਲ ਕਾਂਫਰੇਸ ਵਰਗੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਤਰਜਮਾਨੀ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਅਨਦੇਖੀ ਕੀਤੀ। ਅਜਾਦੀ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਨਸੰਘ ਵਲੋਂ ਜੁਡ਼ੇ ਸੰਗਠਨ ਪ੍ਰਜਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨੇਤਾ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁੱਲਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਜਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਾਸਨ ਲਿਆਉਣ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੱਤ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜੰਮੂ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਵੱਖ ਡੋਗਰਾ ਰਾਜ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਹਿ ਸੱਕਦੇ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਐਤਰਾਜ ਨਹੀਂ।
 
ਜਮਾਤ - ਏ - ਇਸਲਾਮੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਟੱਕਰ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਛਵੀ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਜਮਾਤ - ਏ - ਇਸਲਾਮੀ ਉੱਤੇ ਇਹ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਗੰਢ-ਜੋੜ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਹੱਥ ਹੁਣੇ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਲੋਂ ਰੰਗੇ ਹਨ। 1977 ਵਲੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ ਵੱਧਦੀ ਗਈ।
 
1984 ਦੇ ਚੁਨਾਵਾਂ ਵਲੋਂ ਲੋਕਾਂ - ਖਾਸਕਰ ਰਾਜਨੇਤਾਵਾਂ - ਨੂੰ ਇਹ ਸੀਖ ਮਿਲੀ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੋਟ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕੁਞਜੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਇੰਦਿਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਜੰਮੂ ਦੌਰਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਾਰੁਖ ਅਬਦੁੱਲਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਥੀ ਮੌਲਵੀ ਮੋਹੰਮਦ ਫਾਰੁਖ (ਮੀਰਵਾਇਜ ਉਮਰ ਫਾਰੁਖ ਦੇ ਪਿਤਾ) ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੇਤਾ ਦੱਸਣ ਦੀ ਛਵੀ ਬਣਾਈ। ਮਾਰਚ 1987 ਵਿੱਚ ਹਾਲਤ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਆ ਗਈ ਕਿ ਸ਼ੀਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਯੁਨਾਈਟੇਡ ਫਰੰਟ ਨੇ ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੀ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਹਿਚਾਣ ਇੱਕ ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀ। ਏਧਰ ਜੰਮੂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਕਸ਼ੇਤਰਵਾਦ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀਕ ਧਾਰਮਕ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਸਾੰਪ੍ਰਦਾਇਿਕ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
 
== ਵਿਵਾਦ ==