ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

'''ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ''' (1923-2006) ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਲਈ ਲਾਹੌਰ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣਾ ਇੰਨਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਬਟਵਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1947 ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਦਰਦ ਅਤੇ ਪੀੜਾ ਦੀਆਂ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਬਿਪਤਾ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਚਿਤਰਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਹੈ।

1949 ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਸਿਲਪੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ ਇਕਇੱਕ ਚਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ।<ref>https://criticalcollective.in/ArtistGInner2.aspx?Aid=224&Eid=199</ref> ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ 1947 ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਆਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਲਾਕਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਸਤੀਸ਼ ਗੁਜਰਾਲ, ਬੀ.ਸੀ. ਸਾਨਿਆਲ, ਧੰਨ ਰਾਜ ਭਗਤ, ਕੰਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਦਮਯੰਤੀ ਚਾਵਲਾ, ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਕੇ ਐਸ ਕੁਲਕਰਨੀ, ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਬਰੂਟਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।