ਬੋਰਿਸ ਯੈਲਤਸਿਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

|name = ਬੋਰਿਸ ਯੈਲਤਸਿਨ

|image = Boris Yeltsin-2.jpg

|order = ਪਹਿਲਾ

|office = ਰੂਸ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ

|term_start = 10 ਜੁਲਾਈ 1991

|term_end = 31 ਦਸੰਬਰ 1999

|predecessor =

|successor = [[ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੂਤਿਨ]]

|office2 =

|term_start2 = 6 ਨਵੰਬਰ 1991

|term_end2 = 15 ਮਈ 1992

|predecessor2 = [[ਓਲੇਗ ਲੋਬੋਵ]] {{small|(ਐਕਟਿੰਗ)}}<br />

|successor2 = [[ਯੇਗੋਰ ਗੈਦਾਰ]] {{small|(ਐਕਟਿੰਗ)}}<br />{{small|([[[[ਰੂਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]]| [[ਰੂਸੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ]] ਦਾ [[ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]]]])}}

|order3 =ਰੂਸੀ ਐਸਐਫਐਸਆਰ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸੋਵੀਅਤ ਦੇ ਪ੍ਰਜੀਡੀਅਮ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ

|term_start3 = 29 ਮਈ 1990

|term_end3 = 10 ਜੁਲਾਈ 1991

|president3 = [[ਮਿਖਾਇਲ ਗੋਰਬਾਚੇਵ]]

|predecessor3 = [[ਵਿੱਤਲੀ ਵੋਰੋਤਨੀਕੋਵ]]

|successor3 = [[ਰਸਲਾਨ ਖਸਬੂਲਾਤੋਵ]] {{small|(ਐਕਟਿੰਗ)}}

|office4 = ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਿਟੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਥਮ ਸਕੱਤਰ

|term_start4 = 23 ਦਸੰਬਰ 1985

|term_end4 = 11 ਨਵੰਬਰ 1987

|leader4 = [[ਮਿਖਾਇਲ ਗੋਰਬਾਚੇਵ]] <br /> {{small| (ਪਾਰਟੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ)}}

|predecessor4 = [[ਵਿਕਟਰ ਗ੍ਰਿਸ਼ਿਨ]]

|successor4 = ਲੇਵ ਜ਼ਯਕੋਵ

|birth_date = {{Birth date|df=yes|1931|2|1}}

|birth_place = [[ਬੂਤਕਾ, ਰੂਸ|ਬੂਤਕਾ]], [[ਉਰਾਲ ਓਬਲਾਸਟ]], [[ਰੂਸੀ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਗਣਤੰਤਰ | ਰੂਸੀ ਐਸਐਫਐਸਆਰ]], [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ]]

|death_date = {{Death date and age|df=yes|2007|4|23|1931|2|1}}

|death_place = [[ਮਾਸਕੋ]], ਰੂਸ

|nationality = [[ਰੂਸੀ ਕੌਮੀਅਤ | ਰੂਸੀ]]

|party = [[ਸੁਤੰਤਰ (ਸਿਆਸਤਦਾਨ) | ਆਜ਼ਾਦ]] <small>(1990 ਦੇ ਬਾਅਦ)</small>

|otherparty = [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ]] <small>(1961–1990)</small>

|spouse = [[ਨੈਨਾ ਯੈਲਤਸਿਨ]]

|children = 2

|residence = [[ਮਾਸਕੋ ਕ੍ਰੈਮਲਿਨ]]

|signature = Yeltsin signature.svg

|titlestyle = background-color:#FFCCFF;

|title =

|bullets = on

|titlestyle = background-color:#FFCCFF;

|title = Other offices held

|bullets = on

'''ਬੋਰਿਸ ਨਿਕੋਲਾਏਵਿਚ ਯੈਲਤਸਿਨ''' ({{lang-rus|Бори́с Никола́евич Е́льцин|a=ru-Boris Nikolayevich Yeltsin.ogg|p=bɐˈrʲis nʲɪkɐˈlaɪvʲɪtɕ ˈjelʲtsɨn}}[[File:Loudspeaker.svg|link=File:Ru-Boris_Nikolayevich_Yeltsin.ogg|11x11px]]{{lang-rus|Бори́с Никола́евич Е́льцин|a=ru-Boris Nikolayevich Yeltsin.ogg|p=bɐˈrʲis nʲɪkɐˈlaɪvʲɪtɕ ˈjelʲtsɨn}}; 1 ਫਰਵਰੀ 1931 – 23 ਅਪ੍ਰੈਲ 2007) ਇੱਕ [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ|ਸੋਵੀਅਤ]] ਅਤੇ [[ਰੂਸ|ਰੂਸੀ]] ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ [[ਰੂਸ|ਰੂਸੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ]] ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੀ, 1991 ਤੋਂ 1999 ਤੱਕ ਉਹ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਮਿਖਾਇਲ ਗੋਰਬਾਚੇਵ]], ਦਾ ਇੱਕ ਸਮਰਥਕ ਸੀ। ਯੈਲਤਸਿਨ ਪ੍ਰੇਸਤ੍ਰੋਇਕਾ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਭਰਿਆ ਗੋਰਬਾਚੇਬ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1980 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਯੈਲਤਸਿਨ ਪੋਲਿਟਬਿਊਰੋ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1987 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਵਜੋਂ ਅਸਤੀਫੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਐਕਟ ਨੇ ਯੈਲਤਸਿਨ ਨੂੰ ਇਕਇੱਕ ਬਾਗੀ ਦਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਸਥਾਪਤੀ ਵਿਰੋਧੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। 

29 ਮਈ 1990 ਨੂੰ ਉਹ ਰੂਸੀ ਸੁਪਰੀਮ ਸੋਵੀਅਤ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 12 ਜੂਨ 1991 ਨੂੰ ਉਹ ਸੰਘੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਗਣਤੰਤਰ (ਆਰਐਸਐਫਐਸਆਰ) ਦਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ (ਨਵਾਂ ਸਿਰਜਿਆ ਅਹੁਦਾ) ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। 25 ਦਸੰਬਰ, 1991 ਨੂੰ ਮਿਖਾਇਲ ਗੋਰਬਾਚੇਵ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਭੰਗ ਹੋਣ ਉੱਤੇ, ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਫ. ਐੱਸ. ਰੂਸ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਯੈਲਤਸਿਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। 1996 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਵਿਆਪਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ; ਦੂਜੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਗੈਨਾਡੀ ਜ਼ੂਗਾਨੋਵ ਨੂੰ 13.7% ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਯੈਲਤਸਿਨ 1990 ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਆਰਥਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਸੰਕਟਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। 

ਯੈਲਤਸਿਨ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਆਰਥਿਕ ਸਦਮਾ ਇਲਾਜ਼, ਰੂਬਲ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਐਕਸਚਜ ਦਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਕੀਮਤ ਨਿਯੰਤਰਣਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਯੈਲਤਸਿਨ ਨੇ ਇਕਇੱਕ ਨਵੇਂ ਰੂਸੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ 1993 ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਜਨਮਤ ਰਾਹੀਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਚਾਨਕ ਕੁੱਲ ਆਰਥਿਕ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਸੰਪੱਤੀ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਟੋਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਲੱਗ ਗਈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.foreignaffairs.org/19990901faessay1007/anders-aslund/russia-s-collapse.html|title=Russia's Collapse|last=Åslund|first=Anders|authorlink=Anders Åslund|date=September–October 1999|website=[[Foreign Affairs]]|publisher=[[Council on Foreign Relations]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927201642/http://www.foreignaffairs.org/19990901faessay1007/anders-aslund/russia-s-collapse.html|archive-date=27 September 2007|dead-url=yes|access-date=17 July 2007}}</ref> ਨਵੇਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਯੈਲਤਸਿਨ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਾਧਿਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਪਰਚਲਤ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਸਾਬਕਾ ਸੋਵੀਅਤ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਾਈਜੈਕ ਕਰ ਲਿਆ।<ref name="Granville">Johanna Granville, [https://www.academia.edu/5597850/The_Russian_Kleptocracy_and_Rise_of_Organized_Crime "''Dermokratizatsiya'' and ''Prikhvatizatsiya'': The Russian Kleptocracy and Rise of Organized Crime,"]''Demokratizatsiya'' (summer 2003), pp. 448–457.</ref> ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ, ਯੇਲਤਸਿਨ ਨੂੰ ਸਹਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਨੇਹਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੱਟਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ, ਸੀਆਈਐਸ ਅਤੇ ਓਐਸਸੀਈ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ START II ਵਰਗੇ ਹਥਿਆਰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਣ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਮੰਨ ਲਿਆ। <ref>{{Cite book|title=Two Decades of Re-Emerging Russia: Challenges and Prospects|last=Sanjay Deshpande|publisher=KW Publishers Pvt Ltd|year=2015|isbn=9385714147|page=<!-- not numbered -->}}</ref>