ਭਾਸ਼ਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
Mulkh Singh (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Satdeepbot (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB |
||
ਲਾਈਨ 1:
[[File:Cuneiform script2.jpg|thumb|upright|ਪੁਰਾਤਨ ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ]]
'''ਭਾਸ਼ਾ''' ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕਠਿਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ
ਭਾਸ਼ਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਕਾਸ਼ਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦੇ ਉਸਾਰੀ, ਵਿਕਾਸ, ਸਾਡੀ ਅਸਮਿਤਾ, ਸਾਮਾਜਕ - ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤਕ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਵੀ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਮਨੁੱਖ ਸਰਵਥਾ ਅਪੂਰਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਇਤਹਾਸ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਲਾਈਨ 10:
# [[ਪਲੈਟੋ]] ਨੇ ਸੋਫਿਸਟ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੀ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਆਤਮਾ ਦੀ ਮੂਕ ਜਾਂ ਅਧੁਨੀਰੂਪ ਗੱਲਬਾਤ ਹੈ ਪਰ ਉਹੀ ਜਦੋਂ ਧੁਨੀਰੂਪ ਹੋਕੇ ਬੁਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਾਹਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸੰਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
# ਸਵੀਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਧੁਨੀਆਤਮਕ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨਾ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।
# ਵੇਂਦਰੀਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ। ਚਿੰਨ੍ਹ ਤੋਂ ਭਾਵ
# ਬਲਾਕ ਅਤੇ ਟਰੇਗਰ - ਭਾਸ਼ਾ ਅਟਕਲੀ ਭਾਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦਾ ਤੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸਾਮਾਜਕ ਸਮੂਹ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।
# ਸਤਰੁਤਵਾ – ਭਾਸ਼ਾ ਅਟਕਲੀ ਭਾਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦਾ ਤੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸਾਮਾਜਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਨਸਾਇਕਲੋਪੀਡਿਆ ਬਰਿਟੈਨਿਕਾ - ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਯਾਦ੍ਰੱਛਿਕ ਭਾਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦਾ ਤੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਾਣਿ ਇੱਕ ਸਾਮਾਜਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤੀਕ ਸਾਝੀਦਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਮਾਜਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਮੁਰਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
# ਹੈਰਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਖਿਆਲਾਂ ਤੇ ਮਨੋਭਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਧੁਨੀ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਸਟਮ ਹੈ।
ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਦ੍ਰੱਛਿਕ ਵਾਚਕ ਆਵਾਜ - ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਉਹ ਪੱਧਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਲੈਣਾ - ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ’’ [ 1 ] ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੀ ਇਸ ਕਥਨ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਚਾਰ ਗੱਲਾਂ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ -
# ਭਾਸ਼ਾ ਇੱਕ ਪੱਧਤੀ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਸੁਸੰਬੱਧ ਅਤੇ ਸੁਵਯਵਸਿਥਤ ਯੋਜਨਾ ਜਾਂ ਏਕਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਰਦਾ, ਕਰਮ, ਕਰਿਆ, ਆਦਿ ਵਿਵਸਥਿਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆ ਸੱਕਦੇ ਹਨ।
# ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਕੇਤਾਤਕਮਕ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੋ ਧਵਨੀਆਂ ਉੱਚਾਰੀਆ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ,
# ਭਾਸ਼ਾ ਵਾਚਕ ਆਵਾਜ - ਸੰਕੇਤ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਵਾਗਿੰਦਰਿਅ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਲੋਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦਾ ਉੱਚਾਰਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹੈ।
# ਭਾਸ਼ਾ ਯਾਦ੍ਰੱਛਿਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਯਾਦ੍ਰੱਛਿਕ ਵਲੋਂ ਮੰਤਵ ਹੈ - ਐੱਛਿਕ, ਅਰਥਾਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਵਾਜ ਦਾ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਤਲੱਬ ਵਲੋਂ ਮੌਲਕ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਹਰ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਵਾਜ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਤਲੱਬ ਦਾ ਵਾਚਕ ‘ਮਾਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ’ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹ ਉਸੀ ਮਤਲੱਬ ਲਈ ਰੂੜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲੱਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਰੰਪਰਾਨੁਸਾਰ ਉਸੀ ਮਤਲੱਬ ਦਾ ਵਾਚਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਮਤਲੱਬ ਦਾ ਵਾਚਕ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਸ਼ਬਦ ਹੋਵੇਗਾ।
ਲਾਈਨ 24:
ਅਸੀ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਪੂਰਣ ਸੰਸਾਰ - ਸ੍ਰਸ਼ਟਿ ਤੱਕ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਵਲੋਂ ਅਰਜਿਤ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਨੇਕ ਰੂਪ ਹਾਂ। ਸਮਾਜ ਸਾਪੇਖਤਾ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਠੀਕ ਉਂਜ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਪੇਖਤਾ। ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਕੇਤਾਤਮਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਇੱਕ ‘ਪ੍ਰਤੀਕ - ਹਾਲਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਯੋਜਕ ਹੈ: ਦੋ ਵਿਅਕਤੀ - ਇੱਕ ਉਹ ਜੋ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਉਹ ਜਿਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੀਜੀ ਸੰਕੇਤੀਤ ਚੀਜ਼ ਅਤੇ ਚੌਥੀ - ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਸੰਵਾਹਕ ਜੋ ਸੰਕੇਤੀਤ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਵੱਲ ਪ੍ਰਤਿਨਿੱਧੀ ਭੰਗਿਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪਰਿਕ੍ਰੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵੀ ਵਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਰਗੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦਾ ਬੋਲਣ ਦਾ ਢੰਗ,
== ਬੋਲੀ, ਵਿਭਾਸ਼ਾ, ਭਾਸ਼ਾ, ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ==
ਲਾਈਨ 46:
ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਇਲਾਵਾ 21 ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂਵਿਧਾਨਸਭਾਵਾਂਬਹੁਮਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਤੇ ਚਾਹੀਆਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾਭਾਸ਼ਾਵਾਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰਭਾਸ਼ਾ ਸੰਪੂਰਣ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
== ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ==
== ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ==
ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,
== ਹਵਾਲੇ ==
{{ ਹਵਾਲੇ }}
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]]
|