ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) "Detective fiction" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ |
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) "Detective fiction" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ |
||
ਲਾਈਨ 6:
=== ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ===
ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰ ਐੱਚ ਫੀਫਰ, ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੇਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਸੁਸ਼ੰਨਾ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ (ਪ੍ਰੋਟੈਸਟੈਂਟ [[ਬਾਈਬਲ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਐਪੋਕਰਿਫਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ) ਦੋ ਗਵਾਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਬਿਰਤਾਂਤ ਉਦੋਂ ਬਿਖਰ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਡੈਨੀਅਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਡ ਅੱਡ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਜੂਲੀਅਨ ਸਾਇਮਨਜ਼ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ “ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਬਾਈਬਲ ਅਤੇ ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਵਿਚ ਜਾਸੂਸੀ ਦੇ ਟੋਟਿਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਿਰਫ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ” ਅਤੇ ਇਹ ਪਹੇਲੀਆਂ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। <ref>{{Cite book|title=Crime Fiction (The New Critical Idiom)|last=Scaggs|first=John|publisher=Routledge|year=2005|isbn=978-0415318259|page=8}}</ref> [[ਪੁਰਾਤਨ ਯੂਨਾਨੀ|ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨ ਦੇ]] ਨਾਟਕਕਾਰ [[ਸੋਫੋਕਲੀਜ਼|ਸੋਫੋਕਲਸ]] ਦੇ ਨਾਟਕ ''[[ਰਾਜਾ ਈਡੀਪਸ|ਓਡੀਪਸ ਰੇਕਸ]]'' ਵਿੱਚ, ਵੱਖ ਵੱਖ ਗਵਾਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਸੱਚਾਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ "ਓਡੀਪਸ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਅਲੌਕਿਕ, ਪੂਰਵ-ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਢੰਗਾਂ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ ਸਤਾਰ੍ਹਵੀਂ ਅਤੇ ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨਵਾਦ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮਿਲਦੇ ਹਨ", ਇਸ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿਚ “ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਤਲ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਜੁੜਿਆ ਰਹੱਸ, ਸ਼ੱਕੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਬੰਦ ਦਾਇਰਾ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੁਕਵੇਂ ਅਤੀਤ ਦਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਹੋਣ ਸਮੇਤ" ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਆਂ ਅਤੇ ਰਸਮੀ ਤੱਤ ਹਨ।<ref>{{Cite book|title=Crime Fiction (The New Critical Idiom)|last=Scaggs|first=John|publisher=Routledge|year=2005|isbn=978-0415318259|pages=9–11}}</ref>
=== ਮੁਢਲਾ ਅਰਬੀ/ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ===
''[[ਆਲਿਫ਼ ਲੈਲਾ]]'' ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ਦੀ ਝਲਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। <ref name="Gerhardi">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=f88UAAAAIAAJ&pg=PA169|title=The Art of Story-Telling|last=Gerhardi|first=Mia I.|date=1963|publisher=[[Brill Publishers|Brill Archive]]|pages=169-170}}</ref> ਇੱਕ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਜਾਣੀ ਗਈ ਉਦਾਹਰਣ ਸੀ " ਤਿੰਨ ਸੇਬ ", [[ਸ਼ਹਿਰਜ਼ਾਦ|ਜੋ ਸ਼ੀਹਰਜ਼ਾਦ]] ਦੁਆਰਾ ''[[ਆਲਿਫ਼ ਲੈਲਾ|ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰਾਤਾਂ]]'' (''ਅਰਬ ਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ'') ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਹਿਰਜ਼ਾਦ|ਕਹੀਆਂ]] ਗਈਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ''[[ਆਲਿਫ਼ ਲੈਲਾ|ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ]]'' ਹੈ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ, ਇਕ ਮਛੇਰੇ ਨੂੰ [[ਦਜਲਾ ਦਰਿਆ]] ਨਦੀ ਦੇ [[ਦਜਲਾ ਦਰਿਆ|ਕੰ]]<nowiki/>ਢੇ ਇਕ ਭਾਰੀ, ਤਾਲਾ ਲੱਗੀ ਪੇਟੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਫਿਰ [[ਅੱਬਾਸਿਦ ਖਿਲਾਫ਼ਤ|ਅੱਬਾਸਿਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ]], ਹਾਰੂਨ ਅਲ-ਰਾਸ਼ਿਦ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹਾਰੂਨ ਉਸ ਨੂੰ ਤੋੜਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੱਭਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਫਿਰ ਹਾਰੂਨ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ, ਜਾਫਰ ਇਬਨ ਯਾਹੀਆ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੁਰਮ ਸੁਲਝਾਉਣ ਅਤੇ ਕਾਤਲ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੱਭਣ, ਜਾਂ ਜੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। <ref>{{Citation|title=Story-Telling Techniques in the Arabian Nights|first=David|last=Pinault|publisher=[[Brill Publishers]]|year=1992|isbn=978-90-04-09530-4|pages=86–91}}</ref> ਸਸਪੈਂਸ ਅਨੇਕਾਂ ਪਲਾਟ ਮੋੜਾਂ ਘੇੜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Citation|title=Story-Telling Techniques in the Arabian Nights|first=David|last=Pinault|publisher=[[Brill Publishers]]|year=1992|isbn=978-90-04-09530-4|pages=93, 95, 97}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ਲਈ ਇੱਕ ਪੁਰਾਤੱਤਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref>{{Citation|title=Story-Telling Techniques in the Arabian Nights|first=David|last=Pinault|publisher=[[Brill Publishers]]|year=1992|isbn=978-90-04-09530-4}}</ref> ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ਵਿੱਚ ਉਲਟ ਘਟਨਾ ਲੜੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਪਹਿਲੋਂ ਤੋਂ ਤਾਕ ਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਕਹਾਣੀ ਅਤੀਤ ਦੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਜੁਰਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫਿਲਮ ਯਾਨਰ]]
| |||