ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
No edit summary
"Bhai Dayala" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ
ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox person|name=Bhai Dayala|image=Image:Mehdiana 1.jpg|image_size=|caption=Depiction of Bhai Dayala being boiled alive.|birth_name=|birth_date=unknown|birth_place=|death_date=11 November 1675|death_place=Delhi, India|death_cause=[[Death by boiling]]|known_for=Martyrdom, Being [[Masand]] of the [[Patna]] [[Sangat (Sikhism)|Sangat]] and responsible for Patna Suba.}}
{{Infobox person|name=ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ|image=Image:Mehdiana 1.jpg|image_size=|caption=ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਣ ਦਾ ਚਿਤਰਣ।|birth_name=|birth_date=|birth_place=|death_date=11 ਨਵੰਬਰ 1675|death_place=ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ|death_cause=ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਣ ਕਰਕੇ|known_for=ਸ਼ਹਾਦਤ, ਪਟਨਾ ਦਾ ਮਸੰਦ ਅਤੇ ਪਟਨਾ ਸੂਬਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ.}} '''ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ''' (ਸ਼ਹੀਦੀ: 9 ਨਵੰਬਰ 1675), ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਦਾਸ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, [[ਸਿੱਖੀ|ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਦੇ ਇੱਕ [[ਮਾਰਟਾਇਰ|ਸ਼ਹੀਦ]] ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ [[ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ]] ਅਤੇ [[ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ]] ਅਤੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ|ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
'''ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ''' ( {{Lang-pa|ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ}}, {{ਹਿੰਦੀ|भाई दयाला जी}}( 9 ਨਵੰਬਰ 1675) ਨੂੰ ''ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਦਾਸ'' ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਛੇਤੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਸਿੱਖੀ|ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ [[ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ]] ਅਤੇ [[ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ]] ਅਤੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ|ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ]] ਜੀ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
 
=== ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ===
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਉਹ ਪੱਚੀ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀ, ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ (ਮਾਤਾ ਕਿਸ਼ਨ ਕੌਰ) ਦੇ ਨਾਲ, ਜੋ [[ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ|ਗੁਰੂ ਹਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਉਹ 1604 ਵਿਚ [[ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ|ਕੀਰਤਪੁਰ]] ਤੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ|ਔਰੰਗਜੇਬ]] ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਸਨ।<ref>{{Cite book|title=History of Sikh Gurus Retold II: 1606-1708 C.E|last=Gandhi|first=Surjit|date=2007|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0858-5|location=New Delhi|page=605|ref=harv}}</ref>
 
=== ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ===
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ, ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ''ਸੰਗਤ'' ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਸੰਦਾਂ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ,ਸਨ। <ref>{{Cite book|title=Guru Tegh Bahadur: A Bibliography|last=Johar|first=Surinder Singh|date=1997|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-81-7017-030-3|edition=First imprint|location=New Delhi|page=126}}</ref> ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸੂਰਜਪੁੱਤਰ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ|ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ]] (ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ) ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰਨੇ ਇਕ ਪੱਤਰ, ਉਨ੍ਹਾਂਜੋ ਹੀਡਾਕਾ ਭੇਜਿਆਵਿਖੇ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
 
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਭਾਈ ਕ੍ਰਿਪਾਲ <ref>{{Cite book|title=The Ninth Nanak: A Historical Biography|last=Singh|first=Darshan|date=1975|publisher=K. Lal|location=Jullundur|page=71|oclc=4835560}}</ref> ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲਖਨੌਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ ਨਾਲ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਟਨਾ ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੰਨ 1672 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ ਵੱਲ ਗਏ। [ 6]
 
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ 11 ਜੁਲਾਈ, 1675 ਨੂੰ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ|ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ]] ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਔਂਰੰਗਜ਼ੇਬਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਗੇਹੋਏ,ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਦਾਸ, ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ, ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਉਹਨਾਂਵੀ ਦੇ ਨਾਲਸਨ। ਸਨ।{{sfnp|Gandhi|2007|p=661}}
 
=== ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ===
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ [[ਸਿੱਖ|ਸਿਖਾਂ]] ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ, ਜੋ [[ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ|ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨਾਲ ਗਏ ਸਨ]] ਜਦੋਂ 11 ਜੁਲਾਈ 1675 ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ|ਅਨੰਦਪੁਰ]] ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ|ਸਨ]], ਬਾਕੀ ਦੋ ਭਰਾ ਸਨ --- [[ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ]], ਇਕ ਦੀਵਾਨ ਅਤੇ [[ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ]], ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ [[ਆਗਰਾ]] ਵਿਖੇ ਸਮਰਾਟ [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ|ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ]] ਹੁਕਮ 'ਤੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
 
=== ਸ਼ਹਾਦਤ ===
11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਨੂੰ [[ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ]] ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ|ਭਾਈ]] ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਭਾਅ ਦਾਤੋਂ ਖੰਡਨਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋਏਗਾ।ਹੋ ਪਹਿਲਾਂਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਈ<ref>{{Cite ਮਤੀbook|title=Short ਦਾਸSketch ਜੀof ਦੇthe ਸ਼ਹੀਦLife ਹੋਣand ਉਪਰੰਤWorks ਭਾਈof ਸਤੀGuru ਦਾਸGobind ਜੀSingh|last=Lakshman|first=Bhagat|date=1995|publisher=Asian ਅਤੇEducational ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ "ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ" ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜ਼ਾਲਿਮਪੁਣੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਰ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂServices|isbn=978-81-206-0576-ਪਿਤਾ3|edition=AES ਦੇReprint|location=New ਕਥਨਾਂ ਉੱਤੇ ਪੂਰਨ ਉਤਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਵਾਂਗ ਮਰਨਾ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ। ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।Delhi|page=15}}</ref> ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਲੋਹੇ ਦੀ ਚੇਨ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰਦੇ ਇਕਸਿਰ ਵੱਡੇਅਤੇ ਕੜਾਹੀਮੋਢੇ ਵਿਚਇਕ ਖੜੇਪਾਣੀ ਕੀਤਾਨਾਲ ਗਿਆਭਰੇ ਜਿਸਵੱਡੇ ਕੜਾਹੇ ਵਿੱਚ ਉਸਡੁਬੋ ਦੇਕੇ ਸਿਰਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇਨੂੰ ਮੋਢੇਸਿੱਧਾ ਬਾਹਰਖੜਾ ਵਿਖਦੇਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਨ।ਸੀ।<ref name="Singh2005">{{Cite book|title=Soul of Sikhism|last=Siṅgha|first=Guraprīta|date=2003|publisher=Fusion Books|isbn=978-81-288-0085-6|series=A.H.W. Sameer series|location=New Delhi|page=100|oclc=495613935|ref=harv}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Saints of India: Guru Gobind Singh|last=Bakshi|first=Ram|last2=Mittra|first2=Sangh|date=2002|publisher=Criterion|page=287}}</ref> ਭਾਂਡੇਉਸ ਫਿਰਸਮੇਂ ਉਬਲਦੇਭਾਈ ਬਿੰਦੂਦਿਆਲਾ ਤੱਕਨੇ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਫਿਰ ਗਰਮ ਕੀਤੇਉਬਾਲ ਗਏਵਿੱਚ ਅਤੇਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਨੇ ਦਿਆਲਾ [[ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾਜੀ]] ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਸ਼ਹੀਦਕੀਤਾ। ਹੋ ਗਏ।{{R|Singh2005}} ਫਿਰ ਉਸਨੂੰਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੇਨੂੰ ਕੋਠੇ ਦੇ ਇੱਕ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। <ref>{{Cite book|title=History of the Sikhs: The Sikh Gurus, 1469-1708|last=Gupta|first=Hari Ram|date=1984|publisher=Munshiram Manoharlal|page=386|oclc=923129193}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Punjab District Gazetteers: Rupnagar|date=1987|publisher=Revenue Department, Punjab|editor-last=Sharma|editor-first=B. R.|series=Gazeteer of India|location=Chandigarh|page=56|oclc=863422953}}</ref> ▼
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੋਂਕ ਵਿੱਚ ਕੋਤਵਾਲੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜੁਲਮ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਿੰਘ ਹੋਏ।
 
▲11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਨੂੰ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰੱਬ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋਏਗਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ "ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ" ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜ਼ਾਲਿਮਪੁਣੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਰ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਥਨਾਂ ਉੱਤੇ ਪੂਰਨ ਉਤਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਵਾਂਗ ਮਰਨਾ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ। ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਲੋਹੇ ਦੀ ਚੇਨ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱਡੇ ਕੜਾਹੀ ਵਿਚ ਖੜੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਮੋਢੇ ਬਾਹਰ ਵਿਖਦੇ ਸਨ।<ref name="Singh2005">{{Cite book|title=Soul of Sikhism|last=Siṅgha|first=Guraprīta|date=2003|publisher=Fusion Books|isbn=978-81-288-0085-6|series=A.H.W. Sameer series|location=New Delhi|page=100|oclc=495613935|ref=harv}}</ref><ref>{{Cite book|title=Saints of India: Guru Gobind Singh|last=Bakshi|first=Ram|last2=Mittra|first2=Sangh|date=2002|publisher=Criterion|page=287}}</ref> ਭਾਂਡੇ ਫਿਰ ਉਬਲਦੇ ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ [[ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ|ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ]] ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।{{R|Singh2005}} ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਕੋਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite book|title=History of the Sikhs: The Sikh Gurus, 1469-1708|last=Gupta|first=Hari Ram|date=1984|publisher=Munshiram Manoharlal|page=386|oclc=923129193}}</ref><ref>{{Cite book|title=Punjab District Gazetteers: Rupnagar|date=1987|publisher=Revenue Department, Punjab|editor-last=Sharma|editor-first=B. R.|series=Gazeteer of India|location=Chandigarh|page=56|oclc=863422953}}</ref>
 
== ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ==
ਲਾਈਨ 26 ⟶ 22:
 
== ਹਵਾਲੇ ==
 
{{ਹਵਾਲੇ}}
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ]]
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਭਾਈ_ਦਿਆਲਾ" ਤੋਂ ਲਿਆ