ਤੀਰਥੰਕਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ, ਵਿਆਕਰਨ ਸਹੀ ਕੀਤੀ, ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗੲੀ, ਜਾਰੂਰੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗੲੇ ਟੈਗ: ਮੋਬਾਈਲੀ ਸੋਧ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਦੀ ਸੋਧ ਐਂਡਰੌਇਡ ਐਪ ਦੀ ਸੋਧ |
add useful and rare information. ਟੈਗ: ਮੋਬਾਈਲੀ ਸੋਧ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਦੀ ਸੋਧ ਐਂਡਰੌਇਡ ਐਪ ਦੀ ਸੋਧ |
||
ਲਾਈਨ 1:
[[File:India, uttar pradesh, jina rishabhanatha, 800-900.JPG|thumb|right|[[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ]] (ਪਿਹਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ) ਦੀ ਮੂਰਤੀ]]
ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਤੀਰਥੰਕਰ ( ਅਰਿਹੰਤ , ਜਿਨੇਂਦਰ ) ਉਨ੍ਹਾਂ ੨੪ ਆਦਮੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜੋ ਆਪ ਤਪ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਲੋਂ ਆਤਮਗਿਆਨ ( ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੈ । ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਵਲੋਂ ਪਾਰ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤੀਰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੈ , ਉਹ ਤੀਰਥੰਕਰ ਕਹਾਂਦੇ ਹੈ ।ਤੀਰਥੰਕਰ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਹੈ ਜਿੰਹੋਨੇਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਕ੍ਰੋਧ ,ਹੰਕਾਰ , ਛਲ , ਇੱਛਾ , ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਫਤਹਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਦੀ ਹੋ ) । ਤੀਰਥੰਕਰ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਤੀਰਥ ( ਪਾਇਆਬ ),ਏਕ ਜੈਨ ਸਮੁਦਾਏ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ ,ਜੋ ਪਾਇਆਬ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਕਸ਼ਟ ਦੀ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਾਂਦਾ ਹੈ।
== ਸਮਿਖਿਅਕ ==
ਆਤਮਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੂਸਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਤਮਕਲਿਆਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹੈ । ਜੈਨ ਸਿੱਧਾਂਤੋਂ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਵਲੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸਾਰੇ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੀ ਆਂਤਰਿਕ ਗਿਆਨ ਠੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਹੈ , ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਕਿਸੇ ਦੂੱਜੇ ਦੀ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਨਾਪਾਕੀ ਅਤੇ ਆਤਮਕ ਉੱਨਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਭੇਦ ਹੈ । ਜਿੰਨੀ ਆਤਮਕ ਉੱਨਤੀ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਨਾਪਾਕੀ ਹੈ , ਓਨੀ ਹੀ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਘੱਟ ਹੈ ।
ਆਪਣੇ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅੰਤ - ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੀਰਥੰਕਰ ਮੁਕਤੀ ( ਮੁਕਤੀ ਜਾਂ ਨਿਰਵਾਣ ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੈ,ਜੋ ਅਨੰਤ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਂ ਦਾ ਆਦਿ ਜਾਂ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਉਹ ਇੱਕ ਗੱਡੀ ਦੇ ਪਹਿਏ ਦੇ ਸਮਾਨ ਚੱਲਦਾ ਹੈ । ਸਾਡੇ ਵਰਤਮਾਨ ਯੁੱਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਨੰਤ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਚੱਕਰ ਹੋਏ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅਨੰਤ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਚੱਕਰ ਹੋਵੋਗੇ । ਇੱਕੀਸਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ,ਅਸੀ ਵਰਤਮਾਨ ਅਰਧ ਚੱਕਰ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ੨ ,੫੩੦ ਉਹ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ।
ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇੱਕ ਅਰਧ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਚੌਵ੍ਹੀ ( ਹਰ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅਠਤਾਲੀ ) ਤੀਰਥੰਕਰ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਵਸਰਪਿਣੀ ( ਅਵਰੋਹੀ ) ਅਰਧ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ , ਪਹਿਲਾਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਅਰਬਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹੇ ਅਤੇ ਤੀਸਰੇ ਯੁੱਗ ਦੀ ਅੰਤ ਦੇ ਵੱਲ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ । ਚੌਵ੍ਹੀਵੇਂ ਅਤੇ ਅੰਤਮ ਤੀਰਥੰਕਰ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ( ੫੯੯ - ੫੨੭ ਈਸਾ ਪੂਰਵ )ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਤੀਤਵ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਚਾਈ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਸਾਡੇ ਭਾਗ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸਮਾਂ ਦੇ ਅਗਲੇ ( ਚੜ੍ਹਦੇ ) ਅਰਧ ਚੱਕਰ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ , ਲੱਗਭੱਗ ੮੨ , ੫੦੦ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ ।
ਜਿਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਆਤਮਗਿਆਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ , ਜੈਨ ਮੰਦਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਆਤਮਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਦੇ ਇੱਛਕ ਜੈਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਤੀਰਥੰਕਰ ਰੱਬ ਜਾਂ ਦੇਵਤਾ ਨਹੀਂ ਹਨ । ਜੈਨ ਧਰਮ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੇ ਅਸਤੀਤਵ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ , ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤਾ , ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਲੋਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹੈ ਲੇਕਿਨ , ਫਿਰ ਵੀ , ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਬੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਸਭਤੋਂ ਮੂਲ ਜੈਨ ਮੰਤਰ , ਣਮੋਕਾਰ ਮੰਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਪਰਮੇਸ਼ਠੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਅਰਿਹੰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਸਿੱਧ ਈਸਵਰ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਅਰਿਹੰਤ ਭਗਵਾਨ ਲੋਕ ਦੇ ਪਰਮ ਉਪਕਾਰਕ ਹਨ , ਇਸਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਵੋੱਤਮ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਿਹੰਤ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਜੈਨ ਆਗਮੋਂ ਨੂੰ ਅਰਹਤ ਦੁਆਰਾ ਭਾਸ਼ਤ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਅਰਿਹੰਤ ਕੇਵਲੀ ਅਤੇ ਸਰਵਗਿਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਅਘਾਤੀਆ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਕੁਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਇਸਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਕੇਵਲੀ ਕਿਹਾ ਹੈ । ਸਰਵਗਿਅ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੈ ।
==ਹਵਾਲੇ==
| |||