ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਨਵਾਂ ਵਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ |
(ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ)
|
08:16, 2 ਦਸੰਬਰ 2019 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਤੇਇਸਵੇਂ ( 23ਵੇਂ ) ਤੀਰਥੰਕਰ ਹਨ । ਜੈਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਲ ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਵਰੋਹੀ ਭਾਗ , ਅਵਸਰਪਿਣੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਚੌਥੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ੨੪ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ ।
ਜਨਮ ਅਤੇ ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਦਾ ਜਨਮ ਅੱਜ ਵਲੋਂ ਲੱਗਭੱਗ 3 ਹਜਾਰ ਸਾਲ ਪੂਰਵ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਵਾਰਾਣਾਸੀ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਵਸੇਨ ਨਾਮ ਦੇ ਇਕਸ਼ਵਾਕੁਵੰਸ਼ੀਏ ਰਾਜਾ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਤੀਵੀਂ ਨੇ ਪੋਹ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਮਹਾਤੇਜਸਵੀ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ , ਜਿਸਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਸਰਪਚਿਹਮ ਸੀ । ਵਾਮਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਗਰਭਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਵਪਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਵੇਖਿਆ ਸੀ , ਇਸਲਈ ਪੁੱਤ ਦਾ ਨਾਮ ਪਾਰਸ਼ਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਹੋਇਆ । ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਾਰਸ਼ਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਹਲ ਵਲੋਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਪੂਜਾ ਦੀ ਸਾਮਗਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰਫ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਉੱਥੇ ਜਾਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਤਪੱਸਵੀ ਜਿੱਥੇ ਪੰਚਾਗਨਿ ਸਾੜ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਦਾ ਜੋੜਿਆ ਮਰ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਤੱਦ ਪਾਰਸ਼ਵ ਨੇ ਕਿਹਾ— ਦਇਆਹੀਣ ਧਰਮ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਹੀਂ ।
ਤਪੱਸਿਆ ਅਤੇ ਉਪਦੇਸ਼
ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੇ ਤੀਹ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਘਰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜੈਨੇਸ਼ਵਰੀ ਉਪਦੇਸ਼ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਕੰਵਾਰਾ ਸਨ ।
ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ
ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ 83 ਦਿਨ ਦੀ ਕਠੋਰ ਤਪਸਿਆ ਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ 84ਵੇਂ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਪੁੰੜਰ , ਤਾੰਮ੍ਰਿਲਿਪਤ ਆਦਿ ਅਨੇਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਭ੍ਰਮਣੋ ਕੀਤਾ । ਤਾੰਮ੍ਰਿਲਿਪਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੇਲਾ ਹੋਏ । ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੇ ਚਤੁਰਵਿਧ ਸੰਘ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁਨੀ , ਆਰਿਆਿਕਾ , ਸ਼ਰਾਵਕ , ਸ਼ਰਾਵਿਕਾ ਹੁੰਦੇ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਜੈਨ ਸਮਾਜ ਇਸ ਸਵਰੁਪ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਹਰ ਇੱਕ ਗਣ ਇੱਕ ਗਣਧਰ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਕਾਰਜ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਅਨੁਯਾਾਇਯੋਂ , ਇਸਤਰੀ ਹੋ ਜਾਂ ਪੁਰਖ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਸਾਰਨਾਥ ਜੈਨ - ਆਗਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਹਪੁਰ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਉੱਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 11ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਸ਼ਰੇਯਾਂਸਨਾਥ ਜੀ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਹਿੰਸਾ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਚਾਰ - ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ।
ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਦੇ ਬਾਦ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਵਰਤ – ਸੱਚ , ਅਹਿੰਸਾ , ਅਸਤੇਯ ਅਤੇ ਅਪਰਿਗਰਹ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ।
ਨਿਰਵਾਣ
ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਿਰਵਾਣਕਾਲ ਨੇੜੇ ਜਾਨਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਮੇਦ ਸ਼ਿਖਰਜੀ ( ਪਾਰਸਨਾਥ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਜੋ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੈ ) ਉੱਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਾਵਣ ਸ਼ੁਕਲਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਈ । ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਦੀ ਲੋਕਵਿਆਪਕਤਾ ਦਾ ਸਭਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਮਾਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਰੇ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਦਾ ਚਿਹਨ ਸਭਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ । ਅੱਜ ਵੀ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਦੀ ਕਈ ਚਮਤਕਾਰਿਕ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰਾਜਿਤ ਹੈ । ਜਿਨ੍ਹਾਂਦੀ ਕਥਾ ਅੱਜ ਵੀ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਤਮਾ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੂਰਵਜ ਵੀ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਧਰਮ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਨ ।