ਲੋਕ-ਕਹਾਣੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary |
No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 5:
ਲੋਕ-ਕਥਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਭਾਵਪੂਰਤ ਅੰਗ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਇਹ ਉਸ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਉਪ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਲਈ ਆਮ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਹਾਵਤਾਂ ਅਤੇ ਚੁਟਕਲੇ ਵਰਗੀਆਂ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਰਵਾਇਤੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਤੱਕ। ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਿਵਾਜਿਕ ਪੂਜਾ, ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਅਤੇ ਵਿਆਹ, ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਅਤੇ ਦੀਵਿਆਂ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਇਕ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਜਾਂ ਸੰਯੋਜਨ ਵਿਚ ਇਕ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਕਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੂਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਖਿੱਤੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਾਂ ਇਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ-ਕਥਾ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰਸਮੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਜਾਂ ਕਲਾ ਵਿਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਹਿਦਾਇਤਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਜਾਂ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ, ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://cfs.osu.edu/about/resources/programs|title=Folklore Programs in the US and Canada|last=|first=|date=November 7, 2018|website=|publisher=Ohio State University|access-date=}}</ref>
== ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ==
ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਇਸਦੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ, ਸ਼ਬਦ ਲੋਕ ਅਤੇ ਲੋਰ। ਇਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਬਦ 1846 ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵਿਲੀਅਮ ਥੌਮਸ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ" ਜਾਂ "ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਾਹਿਤ" ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ। ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਅੱਧ, ਅਰਥ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਥਿਰ ਰਿਹਾ। ਪੁਰਾਣੀ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਲੂਰ 'ਹਦਾਇਤਾਂ' ਤੋਂ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਡੱਚ ਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੂਹ ਦਾ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਮੂੰਹ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.lexico.com/definition/lore|title=lore - Definition of lore in English|last=|first=|date=|website=|publisher=Oxford Dictionaries|access-date=March 28, 2020}}</ref>
ਲੋਕਧਾਰਾ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਕੁਝ ਹੋਰ ਮਾਇਆਮਈ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਥੌਮਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, 'ਲੋਕ' ਸਿਰਫ਼ ਪੇਂਡੂ, ਅਕਸਰ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਲੋਕ ਦੀ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਲੱਖਣ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਸਾਂਝੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
"ਲੋਕ ਇੱਕ ਲਚਕੀਲਾ ਸੰਕਲਪ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੈਰੀਕਨ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਇਕੱਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ।"<ref>{{Cite book|title=The Devolutionary Premise in Folklore Theory|last=Dundes|first=Alan|publisher=Journal of the Folklore Institute|year=1969|isbn=|location=|pages=13|quote=|via=}}</ref>
== ਹਵਾਲੇ ==
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੋਕਧਾਰਾ]]
| |||