ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
"Jarnail Singh Bhindranwale" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ |
"Jarnail Singh Bhindranwale" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ |
||
ਲਾਈਨ 15:
ਉਸਨੇ 19 ਵੀਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੇ ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ।<ref name="Cynthia_Taksal">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=FqvTRUrwt2UC|title=Fighting for Faith and Nation: Dialogues with Sikh Militants|last=Mahmood|first=Cynthia Keppley|date=1996|publisher=University of Pennsylvania Press|isbn=978-0812215922|page=75|access-date=8 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180708162158/https://books.google.com/books?id=FqvTRUrwt2UC|archive-date=8 July 2018|df=dmy-all}}</ref><ref name="OutlookSon">{{Cite news|url=https://www.outlookindia.com/magazine/story/the-sants-son/262240|title=The Sant’s Son|date=19 October 2009|work=outlookindia.com|access-date=19 May 2019|publisher=Outlook}}</ref> ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 1971 ਅਤੇ 1975 ਵਿਚ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਨ।<ref name="SH">{{Cite web|url=http://www.sikh-history.com/sikhhist/personalities/bhindranwale.html|title=Saint Jarnail Singh Bhindranwale (1947–1984)|last=Singh|first=Sandeep|publisher=Sikh-history.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20070324110547/http://www.sikh-history.com/sikhhist/personalities/bhindrenwale.html|archive-date=24 March 2007|access-date=18 March 2007}}</ref> ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਸਮੇਤ [[ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ]] ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਪਿੰਡ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਰਹੀ। 15 ਸਤੰਬਰ 2007 ਨੂੰ [[ਜਲੰਧਰ]] ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.tribuneindia.com/2007/20070916/punjab1.htm#20|title=Bhindranwale's widow dead|date=16 September 2007|work=The Tribune|access-date=19 March 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20071008083423/http://www.tribuneindia.com/2007/20070916/punjab1.htm#20|archive-date=8 October 2007}}</ref>
== ਮੌਤ ==
ਜੂਨ 1984 ਵਿਚ, ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਅਸਫਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ]] ਨੇ [[ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ|ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊਸਟਾਰ ਦਾ]] ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]],[[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ 1 ਤੋਂ 8 ਜੂਨ, 1984 ਤੱਕ ਇਕ [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ|ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ]] ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ।<ref name="dnaindia.com">{{Cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report-operation-blue-star-india-s-first-tryst-with-militant-extremism-2270293|title=Operation Blue Star: India's first tryst with militant extremism - Latest News & Updates at Daily News & Analysis|date=5 November 2016|website=Dnaindia.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20171103012225/http://www.dnaindia.com/india/report-operation-blue-star-india-s-first-tryst-with-militant-extremism-2270293|archive-date=3 November 2017|access-date=29 October 2017}}</ref> ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਦਰ ਕੰਪਲੈਕਸ ਨੂੰ ਇਕ ਅਸਲਾ ਡਿਪੂ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।<ref name="LA_accord">{{Cite news|url=https://articles.latimes.com/1985-08-21/news/mn-1021_1_sikh-militants|title=Sikh Leader in Punjab Accord Assassinated|date=21 August 1985|access-date=14 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20160129025949/http://articles.latimes.com/1985-08-21/news/mn-1021_1_sikh-militants|archive-date=29 January 2016|publisher=LA Times|agency=Times Wire Services}}</ref> ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਾ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Brar 1993 114">{{Cite book|title=Operation Blue Star: The True Story|last=Brar|first=K. S.|publisher=UBS Publishers|year=1993|isbn=81-85944-29-6|location=New Delhi|page=114}}</ref><ref name="FL">{{Cite web|url=http://www.flonnet.com/fl1813/18130360.htm|title=The enigma of Bhindranwale|last=Kaur|first=Naunidhi|date=23 June 2001|website=Frontline|archive-url=https://web.archive.org/web/20070221230851/http://www.flonnet.com/fl1813/18130360.htm|archive-date=21 February 2007|access-date=17 March 2007}}</ref>
ਉਪਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ [[ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ|ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਦੇ]] ਅਨੁਸਾਰ, ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪੁਲਿਸ, ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਸਮੇਤ ਕਈ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ।<ref name="Brar 1993 114">{{Cite book|title=Operation Blue Star: The True Story|last=Brar|first=K. S.|publisher=UBS Publishers|year=1993|isbn=81-85944-29-6|location=New Delhi|page=114}}</ref> ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਵੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite book|title=India: The Siege Within: Challenges to a Nation's Unity|last=Akbar|first=M. J.|publisher=UBS Publishers|year=1996|isbn=81-7476-076-8|location=New Delhi|page=196}}</ref><ref name="Rode_Bro">{{Cite news|title=My brother Bhindranwale|last=Rode|first=Harcharan Singh|date=2 June 2014}}</ref> ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਦੇਹ, ਜੋ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ - "''ਟ੍ਰੈਜੈਡੀ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ: ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲੂਸਟਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ"'' ਅਤੇ "''ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ: ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਲੜਾਈ"'' ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੇ ਪੱਤਰ [[ਮਾਰਕ ਟਲੀ|ਪ੍ਰੇਰਕ ਮਾਰਕ ਟੱਲੀ]] ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਵੇਖਣ ਦੀ ਖਬਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, "<nowiki><i id="mwAl0">ਦਿ ਵੀਕ</i></nowiki> "ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਐਨਾਲੀਸਿਸ ਵਿੰਗ|ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੰਗ]] ਦੇ ਗੁਪਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੂਹ (ਐਸ.ਜੀ.) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਸਜੀ ਜੀ ਨੇ [[ਪੈਰਾ(ਸਪੈਸ਼ਲ ਫ਼ੋਰਸ)|ਪੈਰਾ ਐਸ.ਐਫ. ਦੀ]] ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, [[ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ|ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊਸਟਾਰ]] ਦੌਰਾਨ [[ਏ ਕੇ-47|ਏ.ਕੇ.-47]] ਰਾਈਫਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। <ref name=":5">{{Cite web|url=https://www.theweek.in/theweek/cover/covert-operations.html|title=Close encounters of the covert kind|last=|first=|date=October 9, 2016|website=[[The Week (Indian magazine)|The Week]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190821160929/https://www.theweek.in/theweek/cover/covert-operations.html|archive-date=21 August 2019|access-date=2019-11-21}}</ref>
== ਹਵਾਲੇ ==
| |||