ਇਸ਼ਤਾਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
Nitesh Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Satdeepbot (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB |
||
ਲਾਈਨ 1:
[[ਤਸਵੀਰ:British_Museum_Queen_of_the_Night.jpg|right|thumb|ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੇਬੀਲੋਨ ਸਮਾਂ ਕ਼ੁਈਨ ਆਫ਼ ਨਾਇਟ ਰਿਲੀਫ਼]]
'''ਇਸ਼ਤਾਰ '''(English pronunciation <span class="IPA nopopups">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="/ɪ/ short 'i' in 'bid'">ɪ</span><span title="/ʃ/ 'sh' in 'shy'">ʃ</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/ɑː/ 'a' in 'father'">ɑː</span><span title="'r' in 'rye'">r</span></span>/</span>{{IPAc-en|ˈ|ɪ|ʃ|t|ɑː|r|}}; [[ਲਿਪਾਂਤਰਨ|transliteration]]: <sup>D</sup>''IŠTAR''; [[ਅੱਕਾਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|Akkadian]]: 𒀭𒈹 [[ਤਸਵੀਰ:B010ellst.png|24x24px|DINGIR]] [[ਤਸਵੀਰ:B153ellst.png|29x29px|INANNA]]; Sumerian𒀭) ਇੱਕ [[ਮੈਸੋਪੋਟਾਮੀਆ]] ਪੂਰਬ ਸਾਮੀ ([[ਅੱਕਾਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੱਕਾਦੀ]], ਅਸਸਿਰੀਅਨ ਅਤੇ ਬੇਬੀਲੋਨੀਅਨ) [[:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਣਨ|ਜਣਨ]], [[ਪਿਆਰ]], [[ਜੰਗ]], [[ਲਿੰਗ]], ਅਤੇ [[ਸੱਤਾ (ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ)|ਸੱਤਾ (ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ]]) ਦੀ ਦੇਵੀ ਹੈ।<ref name="WilkinsonKramer-p24">[//en.wikipedia.org/wiki/Ishtar#Reference-Wilkinson Wilkinson], p. 24</ref> ਇਸ਼ਤਾਰ ਮੈਸੋਪੋਟਾਮੀਨ ਧਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੇਵੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ.3500 ਬੀਸੀਈ (BCE) ਤੋਂ, [[ਇਸਾਈ ਧਰਮ]] ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸੀਈ (CE) ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੱਕ ਰਿਹਾ।<ref>Jump up to: a b Simo Parpola (c. 2004).
ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਉਰਕ ਕਾਲ (ਲਗਭਗ 4000 ਬੀ.ਸੀ. - ਸੀ. 3100 ਬੀ.ਸੀ.) ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਮਨਾ/ਇਸ਼ਤਾਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਕਦ ਦੇ ਸਰਗਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਡਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੰਥ ਸੀ। ਸਰਗੋਨਿਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਪੈਂਟਿਓਨ ਵਿੱਚ, ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੂਜੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਦੇਵੀ ਬਣ ਗਈ। ਇਨਾਨਾ-ਇਸ਼ਤਾਰ ਦਾ ਪੰਥ, ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ, ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਸੇਮਟਿਕ ਭਾਸ਼ਾਈ ਲੋਕਾਂ (ਅਕਾਡਿਅਨ, ਅੱਸ਼ੂਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਬੀਲੋਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ), ਜੋ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਮੇਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਲੀਨ ਸਨ, ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਸ਼ੂਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖ਼ਾਸ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਭ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਥਾਂ ਦਿੱਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੇਵਤਾ ਅਸ਼ੂਰ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਨਾਨਾ-ਇਸ਼ਤਾਰ ਵੱਲ ਇਬਰਾਨੀ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨ ਦੇਵੀ ਐਸਟੋਰੈਥ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਦੇਵੀ ਅਪ੍ਰੋਡਾਈਟ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ। ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਮੱਦੇ-ਨਜ਼ਰ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਈ. ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ ਦੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣ ਤੱਕ ਉਸ ਦਾ ਪੰਥ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਰਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੱਸ਼ੂਰੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਪਰ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਚਿਆ ਸੀ।
ਇਨਾਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਦੇਵਤਾ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
==ਨਿਰੁਕਤੀ==
ਇਨਾਨਾ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਾਰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀਆਂ, ਸੰਬੰਧ ਰਹਿਤ ਦੇਵੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਅੱਕਦ ਦੇ ਸਰਗਨ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਸਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸੇ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਦੋ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਨਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਇਨਾਨਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਵਾਕਾਂਸ ਨਿਨ-ਏਨ-ਏਕ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਸਵਰਗੀ ਔਰਤ" ਹੈ, ਪਰ ਇਨਾਨਾ (𒈹) ਲਈ ਕਨੀਫਾਰਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਸੰਕੇਤ ਹੈ, ਔਰਤ (ਸੁਮੇਰੀਅਨ: ਨੀਨ; ਕੂਨਿਫਾਰਮ) : 𒊩𒌆 ਸੈਲ.ਟੀਯੂਜੀ 2) ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ (ਸੁਮੇਰੀਅਨ: ਐਨ; ਕੂਨਿਫਾਰਮ: 𒀭 ਐਨ) ਦੀ ਇੱਕ ਲਿਗ੍ਰੇਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਅਰੰਭਕ ਅੱਸ਼ੂਰੀਓਲੋਜਿਸਟਸ ਨੇ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਨਾਨਾ ਸ਼ਾਇਦ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋ-ਯੂਫਰੇਟੀਅਨ ਦੇਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੁਰੀਅਨ ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਹੰਨਾਹਨਾਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਪੈਂਟਿਓਨ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ਼ਤਾਰ ਨਾਮ ਅੱਕਦ, ਅੱਸ਼ੂਰੀਆ ਅਤੇ ਬੈਬੀਲੋਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵ-ਸਰਗੋਨਿਕ ਅਤੇ ਪੋਸਟ-ਸਰਗੋਨਿਕ ਦੋਨਾਂ ਯੁੱਗਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
== ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ==
ਲਾਈਨ 18:
ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਲੋਕ ਈਨਾਨਾ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਯੌਨ ਸੰਬੰਧ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਦੂਸਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਸਥਿਰ ਸਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡੋਮੇਨ ਸੀਮਿਤ ਸਨ, ਇੰਨਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਉਸ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਵੱਲ ਵਧੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਨਾਨਾ ਵਿਆਹ ਦੀ ਦੇਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਦੇ ਰੂਪ
ਇਨਾਨਾ ਨੂੰ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਯੁੱਧ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ "ਇਨਾਨਾ ਦਾ ਡਾਂਸ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
| |||