ਕੁਬੇਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=ਹਿੰਦੂ<br>|god_of=ਧਨ ਸਮਰਿਧੀ ਦਾ ਦੇਵਤਾ<br>|God_of=God of [[Wealth]]|image=SAMA Kubera 1.jpg|Image=SAMA Kubera 1.jpg|caption=<span id="result_box" class="short_text" lang="pa"><span class="">ਕੁਬੇਰ </span></span><span id="result_box" class="short_text" lang="pa"><span class="">ਦੀ ਮੂਰਤੀ, ਸਨ ਅਨਟੋਨੀਓ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਆਫ ਆਰਟ ਵਿਖੇ <br> </span></span>|Caption=Kubera at the [[San Antonio Museum of Art]]|Devanagari=&nbsp;कुबेर|Sanskrit_transliteration=कुबेर|Sanskrit_Transliteration=Kubera|affiliation=''ਦੇਵ, ਲੋਕਪਾਲ, ''<span id="result_box" class="short_text" lang="pa"><span class="">ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ</span></span>|Affiliation=[[Deva (Hinduism)|Deva]], ''[[Lokapala]]'', [[Guardians of the directions]] (''Dikpala'')|abode=ਲੰਕਾ ਅਤੇ ਅਲਾਕਾ|Abode=[[Lanka]] and later [[Alaka]]|mantra=<br> <span id="result_box" class="short_text" lang="pa"><span class="">ਓਮ</span> <span>ਸ਼ਾਮ</span> <span>ਕੁਬੇਰਾਇਆ</span> <span class="">ਨਮਾਹ</span></span>|Mantra={{IAST|Oṃ Shaṃ Kuberāya Namaḥ}}|weapon=<span id="result_box" class="short_text" tabindex="-1" lang="pa"><span class="">ਸਾਲ</span> <span class="">(</span><span class="">ਗੁਰਜ</span> <span class="">ਜਾਂ</span> <span class="">ਕਲੱਬ</span><span class="">)</span></span>|Weapon={{IAST|Gadā}} ([[Gada (mace)|Mace]] or club)|consort=ਭਦ੍ਰਖ਼/ਕਾਉਬੇਰੀ/ਚਾਰਵੀ<br>|Consort=Bhadra/Kauberi/Charvi|siblings=ਰਾਵਣ, ਕੁੰਬਕਰਨ, ਵਿਭੀਸ਼ਣ(ਮਤਰੇਏ ਭਰਾ) ਸਰੂਪਨਖਾ(ਮਤਰੇਈ ਭੈਣ)<br>|Siblings=[[Ravana]], [[Kumbhakarna]], [[Vibishana]] (half-brothers) <br> [[Surpanakha]] (half-sister)|children=ਨਲਕੁਬੇਰ, ਮਣੀਭਦ੍ਰ<br>|Children=[[Nalakuvara]], [[Manibhadra]]|mount=<span id="result_box" class="short_text" tabindex="-1" lang="pa"><span class="">ਸੂਰ, ਜੰਗਲੀ ਘੋੜੇ, ਮੋਂਗੋਸ</span></span>|Mount=Pig, [[Wild Boar]], Mongoose}}'''ਕੁਬੇਰ''' ({{lang-sa|कुबेर}}) ਇਕਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਪਾਤਰ ਹੈ ਜੋ ਧਨ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਇਹ [[ਯਕਸ਼|ਯਕਸ਼ਾ]] ਦਾ ਰਾਜਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਤਰ ਦਿਸ਼ਾ  ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਪਾਲ (ਸੰਸਾਰ ਰਖਵਾਲਾ) ਵੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚਵਿੱਚ ਵੇਦਿਕ ਯੁੱਗਾਂ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਟ ਆਤਮਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਬੇਰ ਨੇ ਸਿਰਫ ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਵਿਚਵਿੱਚ ਦੇਵਿਆ ਦਾ ਦਰਜਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ ਕਿ ਕੁਬੇਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਆਪਣੇ ਮਤਰੇਏ ਰਾਵਣ ਦੁਆਰਾ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਅਲਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਿਆ ਸੀ. ਕੁਬੇਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ "ਮਹਿਮਾ" ਅਤੇ "ਸ਼ਾਨ" ਦੇ ਵਰਣਨ ਕਈ ਹਵਾਲੇ ਵਿਚਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ.

ਕੁਬੇਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇਕਇੱਕ ਕਮਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਮਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਇਕਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪੇਟ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਲੱਤਾਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਅੱਠਾਂ ਦੰਦ, ਇੱਕ ਅੱਖ, ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਏ ਹੋਏ. ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਕਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸਵਾਰ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਦੰਦ, ਤਿੰਨ ਲੱਤਾਂ, ਤਿੰਨ ਸਿਰ ਅਤੇ ਚਾਰ ਬਾਹਾਂ ਵਰਗੇ ਬਿੰਬਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੂਰਨਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਬੇਰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਇਕਇੱਕ ਵਿਚਵਿੱਚ ਗਾਰਾ, ਇਕਇੱਕ ਵਿਚਵਿੱਚ ਅਨਾਰ ਜਾਂ ਇਕਇੱਕ ਪੈਸਿਆਂ ਥੈਲਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।<ref name="H147">{{Harvard citation no brackets|Hopkins|1915|p=147}}</ref>

[[ਤਸਵੀਰ:British_Museum_Ganesha_Matrikas_Kubera.jpg|thumb|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਾਂਸੇ ਦੇ ਮਟਰਿਕਾ ਦੇਵੀ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚਵਿੱਚ ਗਣੇਸ਼ (ਖੱਬੇ) ਅਤੇ ਕੁਬੇਰ (ਸੱਜੇ) ਦੇ ਨਾਲ. ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ, ਇਹ ਮਹਿਪਾਲ ਆਈ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ 43 ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ (1043 ਈ.).]]

[[ਤਸਵੀਰ:Kubera_-_Circa_1st_Century_CE_-_Kosi_Kalan_-_ACCN_18-1506_-_Government_Museum_-_Mathura_2013-02-23_5710.JPG|thumb|ਕੁਬੇਰ , ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ, ਮਥੂਰਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ]]

ਵਿਸ਼ਵਰਾ ਦੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਹੋਏ ਸਨ। ਕੁਬੇਰ ਇਸਦਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ।  ਰਾਵਣ, ਕੁੰਭਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਭੀਸ਼ਣ ਕੁਬੇਰ ਦੇ ਮਤਰੇਏ ਭਰਾ ਸਨ। ਰਾਵਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਲੈ ਲੰਕਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਕੁਬੇਰ ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.sacred-texts.com/hin/sbr/sbe44/sbe44104.htm|title=Satapatha Brahmana Part V (SBE44): Thirteenth Kâ<I>''n</I><I>''''d</I>''a: XIII, 4, 3. Third Brâhmana (13.4.3.10)|website=www.sacred-texts.com|access-date=2017-06-23}}</ref>

ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ, ਕੁਬੇਰ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ  ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿਮਾਲਿਆ ਉਤੇ ਗਿਆ। . ਕੁਬੇਰ ਦੁਆਰਾ ਖੱਬੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ. ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ  ਉਹ ਅੱਖ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਬੇਰ ਉਥੋਂ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗਏ. ਉਸ ਨੇ  [[ਸ਼ਿਵ]] ਦੀ ਕਠੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਿਵ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਇਸ ਤਪੱਸਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕੁਬੇਰ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਕਈ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੱਕ ਇਕਾਆਂਖਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ।