ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary |
Satdeepbot (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB |
||
ਲਾਈਨ 1:
{{Anthropology |types |topimage=Primate skull series with legend cropped.png|topcaption={{hlist |[[ਪੁਰਾਤਨ ਜੀਵਾਂ]]ਦੀਆਂ ਖੋਪੜੀਆਂ. ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ: [[ਮਨੁੱਖੀ ਖੋਪਰੀ]] |[[ਚਿੰਪੈਨਜ਼ੀ]] |[[ਔਰੰਗੁਟੈਨ]] |[[ਅਫ੍ਰੀਕੀ ਲੰਗੂਰ]]}}}}
'''ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰ''', ਨੂੰ '''ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ''', ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਮਨੁੱਖ|ਮਨੁੱਖੀ]] ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਪਹਿਲੂਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗ਼ੈਰ-ਮਨੁੱਖੀ ਪੂਰਵਜਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਮੂਲ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ
== ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ==
ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਉਪ-ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਜੈਵਿਕ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਕਈ ਹੋਰ ਕਈ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਇਕਮੁੱਠ ਹਨ।
* ਪੇਲਿਓਐਂਥ੍ਰੋਪੋਲੋਜੀ [[ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਵਿਕਾਸ|ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ]] ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ (ਜੀਵਾਸ਼੍ਮ) ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਏ ਰੂਪਾਤਮਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋਮਿਨਿਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੁਰਾਤਨ ਨਸਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
* ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਖੇਤਰ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ
* ਪ੍ਰਾਇਮੈਟੋਲੋਜੀ, ਗੈਰ-ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ, ਵਿਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਇਮੈਟੋਲੋਜਿਸਟ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਫਾਈਲੋਜੈਨੀਟਿਕ ਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਨੁਕੂਲਨ ਹਨ।
* ਮਨੁੱਖੀ ਵਤੀਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, (ਚਾਵਲ, ਪ੍ਰਜਨਨ, ਔਂਟੋਜਨੀ) ਵਿਕਾਸਵਾਦ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਬੰਧੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ (ਵਿਹਾਰਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇਖੋ) ਵਤੀਰੇ ਅਨੁਕੂਲਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਜਵਾਬਾਂ (ਸਰੀਰਕ, ਵਿਕਾਸ, ਜੈਨੇਟਿਕ) ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਤਣਾਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਲਾਈਨ 17:
== ਇਤਿਹਾਸ ==
;
[[ਤਸਵੀਰ:Johann_Friedrich_Blumenbach.jpg|right|thumb|168x168px|ਜੌਨ ਫਰੈਡਰਿਕ ਬਲੂਮਨਬੈਕ]]
ਲਾਈਨ 23:
ਵਿਗਿਆਨਕ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ 17ਵੀਂ ਤੋਂ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਵਰਗ ਦੇ ਅਧਿਐਨ (ਜੌਰਜਿਅਸ ਹੌਰਨਿਉਸ, ਫ਼੍ਰਾਂਸੋਈਜ਼ ਬਰਨਰ, ਕਾਰਲ ਲੀਨੀਅਸ, ਜੋਹਨ ਫਰੇਡਰਿਕ ਬਲੂਮੈਨਬੈਕ) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>Marks, J. (1995) ''Human Biodiversity: Genes, Race, and History''. New York: Aldine de Gruyter.</ref>
ਗੋਟਿੰਗਨ ਦੇ ਜਰਮਨ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਜੋਹਨ ਫੈਡਰਿਕ ਬਲੂਮੈਨਬੈਕ (1752-1840) ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੀਰਕ ਮਾਨਵ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਖੋਪੜੀਆਂ ਦਾ
1830 ਅਤੇ 1840 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਗੁਲਾਮੀ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ
19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਜਰਮਨ-ਅਮਰੀਕਨ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਫਰਾਂਜ਼ ਬੋਸ (1858-19 42) ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ।
|