ਥੀਓਡੋਆ ਮਮਸੇਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

|name = ਥੀਓਡੋਆ ਮਮਸੇਨ

|image = Theodor Mommsen 2.jpg

|image_size =

|caption = ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਮਿਥਿਅਸ ਥੀਓਡੋਆ ਮਮਸੇਨ

|birth_date = {{birth date|df=yes|1817|11|30}}

|birth_place = [[ਗਾਰਡਿੰਗ]], [[ਸਕਲੇਸਵਿਗ]]

|death_date = {{death date and age|df=yes|1903|11|1|1817|11|30}}

|death_place = [[ਚਾਰਲੋਟਨਬਰਗ]], [[ਜਰਮਨ ਸਾਮਰਾਜ]]

|residence =

|citizenship =

|nationality = ਜਰਮਨ

|ethnicity =

|field = [[ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਿਦਵਾਨ]], [[ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ]], [[ਕਾਨੂੰਨਦਾਨ]]

|alma_mater = [[ਕੀਅਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]

|known_for =

|influences =

|influenced =

|prizes = [[Pour le Mérite]] (civil class) <br>{{awd|[[ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ]]|1902}}

|religion =

|footnotes =

ਮਮਸੇਨ ਦਾ ਜਨਮ ਜਰਮਨ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ 1817 ਵਿਚਵਿੱਚ ਡਚੀ ਔਫ ਸ਼ਕਲੇਸਵਿਗ ਵਿਚਵਿੱਚ ਗਾਰਡਿੰਗ ਵਿਚਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੇ ਉਦੋਂ ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਸੀ ਅਤੇ ਹੋਲਸਟਾਈਨ ਵਿਚਵਿੱਚ ਬੈਡ ਓਲਨੇਸਲੋ ਵਿਚਵਿੱਚ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਲੂਥਰਨ ਧਰਮ ਸੇਵਕ ਸੀ। ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਘਰ ਵਿਚਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੱਕ ਐਲਟੋਨਾ ਵਿਖੇ ਜਿਮਨੇਸੀਅਮ ਕ੍ਰਿਸਟੀਨੀਅਮ ਵਿਚਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ. ਉਸ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1837 ਵਿਚਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਗੌਟਿੰਗਨ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਕੀਅਲ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। 

ਮਮਸੇਨ ਨੇ 1838 ਤੋਂ 1843 ਤੱਕ ਕੀਅਲ ਵਿਖੇ ਜੁਰਿਸਪਰੂਡੈਂਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਆਫ਼ ਰੋਮਨ ਲਾਅ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਥੀਓਡੋਰ ਸਟੋਰਮ ਦੇ ਰੂਮਮੇਟ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਬਣਿਆ। ਮਮਸੇਨ ਦੇ ਭਰਾ ਟਿਚੋ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਤਿੰਨ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੇ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ (ਲਿਡੇਰਬਚ ਡੇਰੇਅਰ ਫਰੂੰਡੇ) ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਡੈਨਿਸ਼ ਗ੍ਰਾਂਟ ਸਦਕਾ, ਮਮਸੇਨ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਸਾਂਭੇ ਹੋਏ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰੋਮਨ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। 1848 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਉਦੋਕੇ-ਡੈਨਿਸ਼ ਰੇਂਡਸਬਰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੰਗੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸਕਲੇਸਵਿਗ-ਹੋਲਸਟਿਨ ਦੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਡੈਨਿਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸੇ ਸਾਲ ਲੀਪਜੀਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। 1851 ਵਿਚਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ ਸੈਕਸੀਨੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮਮਸੇਨ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਪਰ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ੁਰੀਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਚਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਜਲਾਵਤਨ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਕੀਤੇ। 1854 ਵਿਚਵਿੱਚ ਉਹ ਬ੍ਰੇਸਲਾਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣੇ ਜਿਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜੈਕਬ ਬਰਨੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਮਮਸੇਨ 1857 ਵਿਚਵਿੱਚ ਬਰਲਿਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਵਿਚਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੋਜੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਰੋਮ ਵਿਚਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਆਰਕਿਆਲੋਜੀਕਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਵਿਚਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। 

ਮਮਸੇਨ ਨੇ 1,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਖਤੀ ਕੰਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ, ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਵਿਵਸਥਿਤ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਐਪੀਗਰਾਫੀ ਦਾ ਮੋਢੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੁਰਾਣਿਆ ਪਦਾਰਥਕ ਚੀਜਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅਧਿਅਨਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਰੋਮ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਕੰਮ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਕਾਰਪੁਸ ਇੰਸਪੈਕਸ਼ਨਮ ਲਾਤੀਨਾਰਮ ਹੈ, ਜੋ ਰੋਮਨ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਬਰਲਿਨ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.kirjasto.sci.fi/mommsen.htm|title=Theodor Mommsen|last=Liukkonen|first=Petri|website=Books and Writers ''(kirjasto.sci.fi)''|publisher=[[Kuusankoski]] Public Library|location=Finland|archive-url=https://web.archive.org/web/20140824083420/http://www.kirjasto.sci.fi/mommsen.htm|archive-date=24 August 2014|dead-url=yes}}</ref>