ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾਜੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
No edit summary
ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB
ਲਾਈਨ 1:
'''ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ ਜੀ,''' ਨੂੰ '''ਸੁਸਾਨੀ''' '''ਮਾਤਾ''' ਜਾਂ '''ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ''' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ [[ਜੈਨ ਧਰਮ|ਜੈਨ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਹਿੰਦੂ]] ਦੇਵੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।<ref name="s">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=i-jVAAAAMAAJ&q=morkhana+susani&dq=morkhana+susani&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiD-ZCs2PHgAhXvdd8KHTHQDaEQ6AEIKjAA|title=Protected Monuments Of Rajasthan|last=Singh|first=Chandramani|last2=Mayaram|first2=Arvind|last3=Gupta|first3=Rekha|last4=Jagadhari|first4=Akshaya|date=2002|publisher=Jawahar Kala Kendra|year=|isbn=9788186782606|location=|pages=127,355|language=en|access-date=8 March 2019|chapter-url=}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ [[ਦੁਰਗਾ]] ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੈਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਇਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=54fXAAAAMAAJ&dq=Susvani+Mata&focus=searchwithinvolume&q=Susvani|title=Desert Temples: Sacred Centers of Rajasthan in Historical, Art-historical, and Social Context|last=Babb|first=Lawrence A.|last2=Cort|first2=John E.|last3=Meister|first3=Michael W.|date=2008|publisher=Rawat Publications|isbn=9788131601068|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=72-MEH8xDc4C&dq=Morkhana+Temple&focus=searchwithinvolume&q=+Ambika+or+Susani|title=Chhotelal Jain's Jaina Bibliography|last=Jain|first=Chhotelal|last2=Banerjee|first2=Satya Ranjan|date=1982|publisher=Vir Sewa Mandir|language=en}}</ref> ▼
 
▲'''ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ ਜੀ,''' ਨੂੰ '''ਸੁਸਾਨੀ''' '''ਮਾਤਾ''' ਜਾਂ '''ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ''' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ [[ਜੈਨ ਧਰਮ|ਜੈਨ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਹਿੰਦੂ]] ਦੇਵੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।<ref name="s">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=i-jVAAAAMAAJ&q=morkhana+susani&dq=morkhana+susani&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiD-ZCs2PHgAhXvdd8KHTHQDaEQ6AEIKjAA|title=Protected Monuments Of Rajasthan|last=Singh|first=Chandramani|last2=Mayaram|first2=Arvind|last3=Gupta|first3=Rekha|last4=Jagadhari|first4=Akshaya|date=2002|publisher=Jawahar Kala Kendra|year=|isbn=9788186782606|location=|pages=127,355|language=en|access-date=8 March 2019|chapter-url=}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ [[ਦੁਰਗਾ]] ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੈਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਇਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=54fXAAAAMAAJ&dq=Susvani+Mata&focus=searchwithinvolume&q=Susvani|title=Desert Temples: Sacred Centers of Rajasthan in Historical, Art-historical, and Social Context|last=Babb|first=Lawrence A.|last2=Cort|first2=John E.|last3=Meister|first3=Michael W.|date=2008|publisher=Rawat Publications|isbn=9788131601068|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=72-MEH8xDc4C&dq=Morkhana+Temple&focus=searchwithinvolume&q=+Ambika+or+Susani|title=Chhotelal Jain's Jaina Bibliography|last=Jain|first=Chhotelal|last2=Banerjee|first2=Satya Ranjan|date=1982|publisher=Vir Sewa Mandir|language=en}}</ref>
 
{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਦੇਵਤਾ|type=ਜੈਨ, ਹਿੰਦੂ|image=File:Suswani Mata Mandir Morkhana 4.jpg|caption=[[ਮੋਰਖਾਨਾ]] ਵਿਖੇ ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾਜੀ|god_of=[[ਦੁਰਗਾ]] ਦਾ ਅਵਤਾਰ|name=ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ|Devanagari=सुसवाणी मां|affiliation=ਨੌਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੋਤਰਾਂ [[ਓਸਵਾਲ]], [[ਮਹਾਜਨ]] ਸਮੇਤ [[ਡੂਗਰ]], [[ਸੁਰਾਨਾ]] ਅਤੇ ਸਾਂਖਲਾ]] ਦੀ [[ਕੁਲਦੇਵੀ]]|texts=|festivals=[[ਨਵਰਾਤਰੀ]]|weapon=[[ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ]]|mount=[[ਸ਼ੇਰ]]|mantra=}}
[[ਤਸਵੀਰ:Lord Shiva Ancient Temple in Sindh Morkhana.jpg|right|thumb| ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾਜੀ ਮੰਦਿਰ, ਮੋਰਖਾਨਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਿਵ ਸੁਸਵਾਨੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ]]
 
== ਮੰਦਰ ==
ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੋਰਖਾਨਾ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=AZIMAQAAMAAJ&dq=Morkhana&focus=searchwithinvolume&q=Susani|title=Mediaeval History of Rajasthan: Western Rajasthan|last=Singh|first=Rajvi Amar|date=1992|publisher=Rajvi Amar Singh|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.google.com/maps/place/Maa+Suswani+Mata+Temple+Morkhana,+Morkhana,+Rajasthan+334202/@27.7507588,73.5408238,17z/data=!4m6!1m3!3m2!1s0x39155416b8bb9b8d:0x51c7722f52bb3bd8!2sMaa+Suswani+Mata+Temple+Morkhana,+Morkhana,+Rajasthan+334202!3m1!1s0x39155416b8bb9b8d:0x51c7722f52bb3bd8|title=Shri Suswani Mata Morkhana Dham|website=Google Maps|language=en|access-date=2019-03-12}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੁਰਾਤਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿਭਾਗ|ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿਭਾਗ]] ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ<ref name="JAIN 1963 134">{{Cite book|url=http://web.archive.org/web/20190503072146/https://books.google.com/books?id=RGF8XltxgPEC&dq=Morkhana+Temple&focus=searchwithinvolume&q=Morkhana+twelfth+century|title=JAINISM IN RAJASTHAN|last=JAIN|first=DR A. N. UPADHYE & DR H. L.|date=1963|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=134|language=en}}</ref><ref name="xx">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=apFEAQAAMAAJ&dq=Morkhana&focus=searchwithinvolume&q=Sus%C4%81ni|title=Journal & Proceedings of the Asiatic Society of Bengal|date=1917|publisher=Asiatic Society|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=http://web.archive.org/web/20190503072146/https://books.google.com/books?id=RGF8XltxgPEC&dq=Morkhana+Temple&focus=searchwithinvolume&q=Morkhana+twelfth+century|title=JAINISM IN RAJASTHAN|last=JAIN|first=DR A.1963 N. UPADHYE & DR H. L.|date=1963|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=134|language=en}}<"/ref><ref name="xx">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=apFEAQAAMAAJ&dq=Morkhana&focus=searchwithinvolume&q=Sus%C4%81ni|title=Journal & Proceedings of the Asiatic Society of Bengal|date=1917|publisher=Asiatic Society|language=en}}</ref><ref name="xx"/> ਵਿਕਰਮ ਸੰਵੰਤ 1229 ((ਸਾਲ 1173--741173–74 AD ਈ.) ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮੰਦਰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="ar">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=3gctAAAAYAAJ&q=morkhana&dq=morkhana&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiHpduJ2PHgAhWlUt8KHTZoCfU4ChDoAQgsMAE|title=Annual Report|last=India|first=Archaeological Survey of|last2=Marshall|first2=Sir John Hubert|date=1973|publisher=Office of the Superintendent of Government Printing.|pages=21,37|language=en|access-date=8 March 2019}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=y4SDEsQtHU0C&q=Susani+Mata&dq=Susani+Mata&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwi6_qmEivfgAhUILY8KHahRA3U4ChDoATAEegQIARAZ|title=Lok Sabha Debates|last=People|first=India Parliament House of the|last2=Sabha|first2=India Parliament Lok|date=2005-08-18|publisher=Lok Sabha Secretariat.|language=en}}</ref> ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ [[ਸ਼ਿਵ]] [[ਮੰਦਰ]] ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੰਤਕਥਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਨੇ [[ਚਿਮਟਾ]] ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ [[ਕਰੀਰ]] ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਡਿੱਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ।<ref name=":1">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=NbTqAAAAMAAJ&dq=Morkhana+Temple&focus=searchwithinvolume&q=MORAKHANA|title=Temples of Rajasthan|last=Somānī|first=Rāmavallabha|date=1996|publisher=Publication Scheme|year=|isbn=9788185263878|location=|pages=112|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?redir_esc=y&id=dRIoAAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%80+%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BE|title=Āpaṇī dharatī, āpaṇā loga: Bīkānera rī dharatī ara uṇa rā sapūta|date=1995|publisher=Mimajhara|language=hi}}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਕਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ [[ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ|ਵਿਕਰਮ ਸੰਮਤ]] 1573 (ਸਾਲ 1518 ਈ.) ਵਿਚਵਿੱਚ ਸੁਰਾਨਾ ਹੇਮਾ ਰਾਜਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਜਨਾਥਨੀ ਜੈਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸੁਰਾਣਾ,<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=3m-J50FHmGcC&pg=PA636&dq=suswani+mata+kuldevi&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwilz4DompPhAhWXknAKHYg1CQoQ6AEINDAD#v=onepage&q=susvani%20mata%20kuldevi&f=false|title=History of Oswals|publisher=Panchshil Publications|isbn=9788192373027|language=en}}</ref> ਦੁੱਗਰ ਅਤੇ ਸਾਂਖਲਾ ਉਪ-ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਰਗੇ ਕਈ [[ਜੈਨ ਧਰਮ|ਜੈਨ]] ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਕੁਲਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="s">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=i-jVAAAAMAAJ&q=morkhana+susani&dq=morkhana+susani&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiD-ZCs2PHgAhXvdd8KHTHQDaEQ6AEIKjAA|title=Protected Monuments Of Rajasthan|last=Singh|first=Chandramani|last2=Mayaram|first2=Arvind|last3=Gupta|first3=Rekha|last4=Jagadhari|first4=Akshaya|date=2002|publisher=Jawahar Kala Kendra|year=|isbn=9788186782606|location=|pages=127,355|language=en|access-date=8 March 2019|chapter-url=}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GXrXAAAAMAAJ&q=morkhana&dq=morkhana&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiDlqWB__HgAhUG2VkKHQs2D4I4MhDoAQgsMAE|title=History of the Śākta Religion|last=Bhattacharyya|first=Narendra Nath|date=1996|publisher=Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Limited|isbn=9788121507134|pages=150|language=en|access-date=8 March 2019}}</ref> ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਜੈਨ, ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸ਼ਕਤ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LzlVAAAAYAAJ&q=morkhana&dq=morkhana&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiDlqWB__HgAhUG2VkKHQs2D4I4MhDoAQgnMAA|title=Parliamentary Debates: Official Report|last=People|first=India Parliament House of the|date=2008|publisher=Lok Sabha Secretariat.|pages=251|language=en|access-date=8 March 2019}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?redir_esc=y&id=RQ9lDwAAQBAJ&q=सुसवाणी+माता#v=snippet&q=मां%20सुसवाणी%20&f=false|title=GK General Knowledge Rajasthan RPSC Previous year questions: Digital Press|last=Press|first=Digital|publisher=by DIGITAL PRESS|year=|isbn=|location=|pages=|language=hi}}</ref>
 
== ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੰਦਰ ==
ਮੋਰਖਾਨਾ ਵਿਖੇ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੰਦਿਰ ਨਾਗੌਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ), [[ਜੋਧਪੁਰ]] (ਰਾਜਸਥਾਨ), ਰਾਜਰਹਟ (ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ), ਵਿੱਲੂਪੁਰਮ (ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ), ਐਟੀਬੇਲੇ (ਕਰਨਾਟਕ), ਅੰਦਰਸੂਲ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ), ਕੰਵਲਿਆਸ (ਰਾਜਸਥਾਨ) ਵਿਖੇ ਹਨ। <ref>{{Cite web|url=https://www.google.com/maps/@/data=!3m1!4b1!4m2!11m1!2s1cEC8vLRpnh3bqm1dUBt_42oo5X0|title="Shri Suswani Mata ji Temples"|last=Rishab Dugar Jain|website="Shri Suswani Mata ji Temples"|language=en|access-date=2019-03-12}}</ref>
 
== ਫੋਟੋ ਗੈਲਰੀ ==
ਲਾਈਨ 19 ⟶ 18:
 
== ਵੈੱਬਸਾਈਟ ==
[https://suswanimatajimorkhanatrust.com/ Shri Suswani Mataji Morkhana Trust, Bikaner]
 
== ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਿੰਕ ==
 
 
[https://www.google.com/maps/@/data=!3m1!4b1!4m2!11m1!2s1cEC8vLRpnh3bqm1dUBt_42oo5X0 '''Shri Suswani Mataji Temples in India''']
ਲਾਈਨ 32 ⟶ 30:
== ਹਵਾਲੇ ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
 
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਰੂਪ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀਆਂ]]
"https://pa.wikipedia.org/wiki/ਸੁਸਵਾਨੀ_ਮਾਤਾਜੀ" ਤੋਂ ਲਿਆ