ਕੰਬੋਡੀਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

 

ਜੈਵਰਮੰਨ‌ ਸੱਤਵਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ‌ ਕੰਬੋਜ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਅਨੇਕ ਥਾਂ ਜਿਆਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹਨ । 13ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਜ ਵਿੱਚ ਸੁਦ੍ਰੜ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਅਣਹੋਂਦ ਸੀ । ਕੁੱਝ ਇਤੀਹਾਸਲੇਖਕੋਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਬੋਜ ਨੇ 13ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਸੰਮ੍ਰਿਾਟ ਕੁਬਲੇ ਖਾਂ ਦਾ ਆਧਿਪਤਿਅ ਮੰਨਣੇ ਵਲੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ । 1296 ਈ . ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਦੂਤਮੰਡਲ ਅੰਗਕੋਰਥੋਮ ਆਇਆ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ੂ - ਤਾਨ - ਕੁਆਨ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਕੰਬੋਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਕ ਸਮਾਚਾਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 1902 ਈ . ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । 14ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਜ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਉਦਏ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਆਮ ਅਤੇ ਚੰਪਾ ਦੇ ਥਾਈ ਲੋਕ ਕੰਬੋਜ ਦੇ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕੰਬੋਜ ਉੱਤੇ ਦੋ ਵੱਲ ਵਲੋਂ ਭਾਰੀ ਦਬਾਅ ਪੈਣ ਲਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਚੱਕੀ ਦੇ ਪਾਟੋਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਿਸਣ ਲਗਾ । ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਹੱਤਤਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਇੰਡੋਚੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸਧਾਰਣ ਪਛੜਿਆ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ । 19ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇੰਡੋਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਚਲਾ ਸੀ ; ਉਂਜ , ਉਹ 16ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਪ੍ਰਾਯਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦੀ ਵੇਖ ਵਿੱਚ ਸਨ । ਉਹ ਮੌਕੇ ਹੁਣ ਅਤੇ 1854 ਈ . ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਜ ਦੇ ਕਮਜੋਰ ਰਾਜਾ ਅੰਕਡੁਓਂਗ ਨੇ ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼ ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ । ਨੋਰਦਮ ( ਨਰੋੱਤਮ ) ਪਹਿਲਾਂ ( 1858 - 1904 ) ਨੇ 11 ਅਗਸਤ , 1863 ਈ . ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਝੌਤੇ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਗਲੇ 80 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕੰਬੋਜ ਜਾਂ ਕੰਬੋਡਿਆ ਫਰੇਂਚ - ਇੰਡੋਚੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਗ ਬਣਾ ਰਿਹਾ । ( ਕੰਬੋਡਿਆ , ਫਰੇਂਚ cambodge ਦਾ ਰੂਪਾਂਤਰ ਹੈ। ਫਰੇਂਚ ਨਾਮ ਕੰਬੋਜ ਜਾਂ ਕੰਬੁਜਿਅ ਵਲੋਂ ਬਣਾ ਹੈ। ) 1904 - 41 ਵਿੱਚ ਸਿਆਮ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕੰਬੋਡਿਆ ਦਾ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਿਆਮ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਗਿਆ ਪਰ ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਵਿਉੱਧ ਦੇ ਬਾਅਦ‌ 1945 ਈ . ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਾਗ ਉਸਨੂੰ ਪੁੰਨ : ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੰਬੋਡਿਆ ਵਿੱਚ ਅਜਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਪਰਿਣਾਮਸਵਰੂਪ ਫ਼ਰਾਂਸ ਨੇ ਕੰਬੋਡਿਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ( ਮਈ 6 , 1947 ) । . ਪਰ ਇਸਤੋਂ ਉੱਥੇ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ 1949 ਈ . ( 8 ਨਵੰਬਰ ) ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸਮਣੈਤੇ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਣ ਉੱਤੇ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕੰਬੋਡਿਆ ਦੀ ਆਜਾਦ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ , ਪਰ ਹੁਣ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਫਰੇਂਚ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ । ਇਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਬੋਡਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜਾ ਨੋਰਦਮ ਸਿੰਹਾਨੁਕ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਦੋਲਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਤਨ ਵਲੋਂ ਕੰਬੋਡਿਆ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਜਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬੰਨ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ।

 

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼]]