ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary |
No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 2:
ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿਚ '[[ਉਰਦੂ]] ‘ਭੀ ਇਕ ਐਸੀ ਬੋਲੀ ਏ ਜਿਸ ਨੇ ਤਮਾਮ ਮਜ਼ਾਹਬ ਤੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਰਵਾਦਾਰੀ,ਯਕਜਹਤਈ, ਕੁਸ਼ਾਦਾ ਦਿੱਲੀ,ਦਰਦਮੰਦੀ ਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਈ ਫ਼ਜ਼ਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨੇ ਵਿਚ ਪੁਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਏ ਤੇ ਐਸਾ ਕਿਉਂ ਕਰ ਨਾ ਹੋਏ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਲਫ਼ਜ਼ ਉਰਦੂ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਹੀ ਲਿਸਾਨੀ ਇਤਿਹਾਦ ਦਈ ਨਸ਼ਾ ੰਦ ਹੀ ਕਰਦੇ ਨੇਂ ਕਿਉਂਜੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਚ 'ਅਰ' ਦੇ ਮਾਅਨੀ 'ਦਿਲ' ਨੀਂ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ 'ਦੋ'ਕੇ ਦੋ ਹੁੰਦੇ ਨੇਂ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਫ਼ਜ਼ ਉਰਦੂ ਦੋ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਜੋੜਨੇ ਦਾ ਨਾਂ ਅਏ। ਸ਼ਾਇਦ ਏਸਏ ਲਈ ਸੋਫ਼ੀਆ-ਏ-ਕਿਰਾਮ ਨੇ ਵੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਦਫ਼ ਹੀ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਨਸਾਨੀ ਯਕਜਹਤਈ
[[ਖ਼ੁਆਜਾ ਮੁਈਨ ਉੱਦ ਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ]],[[ਖ਼ੁਆਜਾ ਬਖ਼ਤਿਆਰ ਕਾਕੀ]],[[ਨਿਜ਼ਾਮ ਉੱਦ ਦੀਨ ਔਲੀਆ]], [[ਮੇਰ ਵਾਰਿਸ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ]],[[ਗੈਸੂ ਦਰਾਜ਼]],[[ਬੁਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ]],[[ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ]] ਤੇ [[ਬਾਬਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ|ਬਾਬਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]] ਵਗ਼ੈਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਗ਼ਾਮਾਤ ਤੇ ਫ਼ਰਮੋਦਾਤ
<poem>ਕੌਮ ਨੇ ਪੈਗ਼ਾਮ ਗੌਤਮ ਕੀ ਜ਼ਰਾ ਪਰਵਾਨਾ ਕੀ
ਲਾਈਨ 24:
(ਕਲੀਆਤ ਇਕਬਾਲ,ਬਾਂਗ ਦੱਰਾ,ਹਿੱਸਾ ਸੂਮ, ਸਫ਼ਾ (195
[[ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ]] ਦਈ ਇਸ ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਇਕ ਇਹਮਨਜ਼ਮ ਵਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਦਈ ਵੀ ਏ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸੈਕੂਲਰ ਤਰਜ਼ ਫ਼ੱਕਰ ਕਏ ਸਬੱਬ ਮੁਨਫ਼ਰਦ ਹੈਸੀਅਤ ਦੇ ਹਾਮਲ ਨੇਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਈ ਨਜ਼ਮ ਕਾਅਨਵਾਨ 'ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਮਦ੍ਹਾ' ਅਏ। ਇਸ ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
<poem>ਹੈਂ ਕਹਿਤੇ ਨਾਨਕ ਸ਼ਾਹ ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਵੋਹ ਪੂਰੇ ਹੈਂ ਆਗਾਹ ਗੁਰੂ
ਲਾਈਨ 35:
(ਕਲੀਆਤ ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ)
ਵਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਦਈ ਨਜ਼ਮ 'ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਮਦ੍ਹਾ' ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ, ਅਰਬੀ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਔਰ ਉਰਦੂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਹੁਨਰ ਮਨਦਾਨਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਏ ।ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਖ਼ਸੂਸੀਆਤ ਵ ਅਮਤਿਆਜ਼ਾਤ
<poem>ਹਰ ਆਨ ਦਿਲੋਂ ਬੀਚ ਯਾਂ ਆਪਣੇ ਜੋ ਧਿਆਣ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲਾਤੇ ਹੈਂ
ਔਰ ਸੇਵਕ ਹੋ ਕਰ ਅੰਨ ਕੇ ਹੀ ਹਰ ਸੂਰਤ ਬੀਚ ਕਿਹਾ ਤੇ ਹੈਂ
ਲਾਈਨ 48:
ਇਸ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੇ ਉਸ ਅਜ਼ਮਤ ਕੇ ਹੈਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ
ਸਭ ਸੀਸ ਨਿਵਾ ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ ਔਰ ਹਰਦਮ ਬੋਲੋ ਵਾਹ ਗੁਰੂ</poem>
ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਨੇ ਇਸ ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨ ਦਲਾਨੇ ਦਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਏ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਵੀ ਸੱਚੇ ਦਿਲ
<poem>ਦਿਨ ਰਾਤ ਸਭੋਂ ਨੇ ਯਾਂ ਦਲ ਦੇ ਹੈ ਯਾਦ ਗੁਰੂ ਸੇ ਕਾਮ ਲਿਆ
ਸਭ ਮਣਕੇ ਮਕਸਦ ਭਰ ਪਾਏ ਖ਼ੁਸ਼ ਵਕਤੀ ਕਾ ਹਨਗਾਮ ਲਿਆ
ਲਾਈਨ 62:
ਇਸ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੇ ਉਸ ਅਜ਼ਮਤ ਕੇ ਹੈਂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ
ਸਭ ਸੀਸ ਨਿਵਾ ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ ਔਰ ਹਰਦਮ ਬੋਲੋ ਵਾਹ ਗੁਰੂ</poem>
ਨਜ਼ੀਰ ਅਕਬਰਾਬਾਦੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਿਫ਼ਾਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਏ ਇਸ ਦਈ ਤਸਦੀਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਮਤਾਲੇ
ਜਾਵੇਦ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਉਰਦੂ ਦੇ ਮੁਅਤਬਿਰ ਸ਼ਾਇਰ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਅਤੇ ਗਲਹਾਏ ਅਕੀਦਤ ਨਿਸਾਰ ਕੀਤੇ ਨੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਜ਼ਮ 'ਜ਼ਿਕਰ ਨਾਨਕ'ਕੇ ਉਨਵਾਨ
<poem>ਜ਼ਿਕਰ ਨਾਨਕ ਪਾ ਸਿਰ ਝਕਾਤਾ ਹੂੰ
ਫਿਰ ਮੈਂ ਲਵਾ ਵ ਕਲਮ ਉਠਾਤਾ ਹੂੰ
ਲਾਈਨ 80:
(ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇਹਲੀ,ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੰਬਰ,ਨਵੰਬਰ 1969، ਸਫ਼ਾ 3)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਲਈ ਜੋ ਦਰਦ ਸੀ ਉਸ ਦਈ ਜਾਨਿਬ ਸ਼ਾਇਰ ਨੇ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕੀਤੇ ਨੇਂ ਤੇ ਇਹ ਬਾਵਰ ਕਰਾਇਆ ਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋ ਅਮਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਮਜ਼ਹਬ ਦਈ ਅਸਲ ਸਚਾਈ
ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤਮਾਮ ਮਜ਼ਾਹਬ ਦੇ ਮੰਨਣੇ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਖੁੱਲਾ ਰਹਿਣਾ ਇਸ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਦਲੀਲ ਏ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਮਜ਼ਹਬ ਦਈ ਤਫ਼ਰੀਕ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨੇ ਦੇ ਲਈ ਮਹਿਜ਼ ਕੱਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਹੀ ਨਈਂ ਲਿਆ ਬਲਕਿ ਅਮਲੀ ਸਬੂਤ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇਹੀ ਨਈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਬਾਲਾ ਜੀ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਮਜ਼ਹਬ ਨਾਲ਼ ਤਾਅਲੁੱਕ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਾਅਲੁੱਕ ਮਜ਼ਹਬ ਇਸਲਾਮ
<poem>ਯੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਲਸ, ਯੇ ਗੁਰੂਦਵਾਰੇ
ਸਭ ਹੈਂ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਕੇ ਗਹੁ ਅਰੇ
ਲਾਈਨ 93:
(ਇਜ਼ਾ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਲੀਮਾਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਅਖ਼ਵਤ ਵਭਾਈ ਚਾਰੇ ਦਈ ਫ਼ਜ਼ਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨੇ ਵਿਚ ਜੋ ਸਈਦ ਈ ਇਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਮਯਾਬੀ ਵ ਕਾਮਰਾਨੀ ਵੀ ਨਸੀਬ ਹੋਈ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਿਚ ਦੋਨੇ ਮਜ਼ਹਬ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
<poem>ਹਰ ਸ਼ਿਵਾਲੇ ਮੈਂ ਤਕਰੀਮ ਨਾਨਕ ਕੀ ਥੀ
ਖਾ ਨਿੱਕਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ਤਾਜ਼ੀਮ ਨਾਨਕ ਕੀ ਥੀ
ਲਾਈਨ 102:
(ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾ ਜ਼ਹੂਰ ਮੁਕੱਦਸ,ਆਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇਹਲੀ,ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੰਬਰ ਨਵੰਬਰ1969، ਸਫ਼ਾ (25
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅਹਿਦ ਦਈ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਕੀਦ-ਏ-ਤੌਹੀਦ
ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਏ ਕਿ ਤਮਾਮ ਮਜ਼ਾਹਬ ਦੇ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਨੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦਈ ਭਲਾਈ ਹੀ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਕਵਾਲ ਵ ਆਮਾਲ ਇਨਸਾਨਾਂ
<poem>ਕਿਆ ਦਰਸ ਹੈ ਵੋਹ ਦਰਸ ਜੋ ਅਕਵਾਲ ਮੈਂ ਹੈ
ਹਕੁਮਤ ਸੇਵਾ ਹਕੁਮਤ ਹੈ ਜੋ ਆਮਾਲ ਮੈਂ ਹੈ
ਲਾਈਨ 111:
(ਰੁਬਾਈਆਤ)
ਬਿਸਮਿਲ ਸਈਦੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ
<poem>ਤੇਰੇ ਕਦਮੋਂ ਪਰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹੋਂ ਕੀ ਪੇਸ਼ਾਨੀ ਝੁਕੀ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੀ ਯਕੀਨਨ ਲਾਇਕ ਤਹਸੀਨ ਹੈ</poem>
(ਬਾਬਾ ਗੁਰੂਨਾਨਕ)
ਇਨਸਾਨਾਂ ਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾ ਹੋ ੰ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਹਜ਼ੂਰ ਸਿਰ ਨਿਆਜ਼ ਖ਼ਮ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨਸਾਨਾਂ
<poem>ਮਿਸਲ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ ਜਹਾਂ ਤਾਬ ਥਾ ਨਾਨਕ ਕਾ ਜ਼ਹੂਰ
ਤੀਰਗੀ ਦੂਰ ਹੋਈ ਫੈਲ ਗਿਆ ਨੂਰ ਹੀ ਨੂਰ
ਲਾਈਨ 146:
(ਨਜ਼ਰ ਅਕੀਦਤ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਤਮਾਮ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮੁਸਾਵਾਤ ਦਾ ਦਰਸ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਬਾਵਰ ਕਰਾਇਆ ਕਿ ਮਖ਼ਲੂਕ ਖ਼ੁਦਾ ਦਈ ਖ਼ਿਦਮਤ ਹੀ ਅਸਲਾ ਇਬਾਦਤ ਏ ਚੁਨਾਂਚਿ ਖ਼ਮੋਸ਼ ਸਰਹੱਦੀ ਨੇ ਆਪ ਦਈ ਤਾਲੀਮਾਤ ਵ ਅਫ਼ਕਾ ਰੱਦ ਈ ਤਰਜਮਾਨੀ 'ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ 'ਕੇ ਉਨਵਾਨ
<poem>ਖ਼ੁਦਾ ਬਰਤਰ, ਖ਼ੁਦਾ ਵਾਹਦ,ਮਗਰ ਇੰਸਾਂ ਬਰਾਬਰ ਹੈਂ
ਤਫ਼ਾਵਤ ਜੋ ਰੂਹ ਰਖਤੇ ਹੈਂ ਇਨਸਾਨੋ ਮੈਂ ਕਾਫ਼ਰ ਹੈਂ
ਲਾਈਨ 155:
(ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ)
ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨਾ ਮੇਰੂ ਗ਼ਰੀਬ,ਅਦਨਾ ਵਾਅਲਾ ਦਾ ਤਸੱਵਰ ਹਰਗਿਜ਼ ਜ਼ਾਇਜ਼ ਨਈਂ ਅਲਬੱਤਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰ ਤੇ ਇਲਮ ਦੇ ਸਬੱਬ ਤਾਂ ਲਾਇਕ ਤਾਜ਼ੀਮ ਵ ਤਕਰੀਮ ਹੋਏ ਸਕਦਾ ਏ ਲੇਕਿਨ ਬਾ ਹੈਸੀਅਤ ਇਨਸਾਨ ਤਮਾਮ ਇਨਸਾਨ ਬਰਾਬਰ ਨੇਂ ਤੇ ਇਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਇਨਸਾਨਾਂ
<poem>ਜਿਹਲ ਕੀ ਤਾਰੀਕ ਮਹਿਫ਼ਲ ਮੈਂ,ਸ਼ਬ ਜ਼ੁਲਮਾਤ ਮੈਂ
ਸਿਰ ਬਾ ਸਿਰ ਇਕ ਨੂਰ ਪੈਕਰ ਥੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕੀ ਜ਼ਾਤ
ਲਾਈਨ 162:
(ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਜ਼ਾਤ ਵਾਲਾ ਸਿਫ਼ਾਤ
<poem>ਏ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ, ਮਸੀਹਾਏ ਜ਼ਮਾਂ
ਫ਼ਖ਼ਰ ਆਲਮ, ਨਾਜ਼ਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਸੱਤਾਂ
ਲਾਈਨ 169:
(ਜ਼ਾਤ ਨਾਨਕ )
ਮੰਦਰਜਾ ਬਾਲਾ ਅਸ਼ਆਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਰ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਸਿਫ਼ਾਤ ਵ ਕਮਾਲਾਤ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਬਾਵਰ ਕਰਾਇਆ ਏ ਕਿ ਆਪ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਕਦਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਅਖ਼ਵਤ ਵ ਮੁਸਾਵਾਤ ਦਾ ਦਰਸ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਇਛੂ ਤਾਂ
<poem>ਵੋਹ ਮੱਕਾ ਕਾ ਜ਼ਾਇਰ ਬਨਾਰਸ ਕਾ ਰਾਹੀ
ਲਾਈਨ 175:
(ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਕੀ ਆਮਦ)
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਸ਼ਦਾਇਦ ਵ ਮਸਾਇਬ ਮਖ਼ਲੂਕ ਖ਼ੁਦਾ ਦਈ ਬਿਹਤਰੀ ਦੇ ਲਈ ਹੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਉਹ ਖ਼ਲਕ ਖ਼ੁਦਾ ਦਈ ਬਹਬੋਦੀ ਵ ਫ਼ਲਾਹ ਦੇ ਲਈ ਹੁਮਾ ਵਕਤ
<poem>ਇਨ੍ਹੀਂ ਬਹਬੋਦੀ ਖ਼ਲਕ ਖ਼ੁਦਾ ਕਾ ਥਾ ਖ਼ਿਆਲ ਇਤਨਾ
ਮੁਸਾਫ਼ਤ ਮੈਂ ਰਹੇ ਔਰ ਇਸ ਗ਼ਮ ਸੇ ਮੁਜ਼ਤਰ ਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ</poem>
ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਏ ਕਿ ਖ਼ਾਤੀ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਫ਼ਹਿਮ ਵ ਇਦਰਾਕ
<poem>ਉਜਾਲਾ ਨੂਰ ਹੱਕ ਕਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸਾਰੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੈਂ
ਕਿ ਬਾਤਿਲ ਕੇ ਲੀਏ ਇਕ ਤੇਗ਼ ਆਤਿਸ਼ ਬਾਰ ਨਾਨਕ ਥੇ</poem>
(ਗੁਰੂਨਾਨਕ )
ਸਰਜ਼ਮੀਨ ਹਿੰਦ ਪਰ ਇਕ ਵਕਤ ਐਸਾ ਵੀ ਸੀ
<poem>ਤੋ ਇਕ ਉਬਰ ਕਰਮ ਥਾ ਜੋ ਜ਼ਮਾਨ ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਸਾਲ਼ੀ ਮੈਂ
ਦਿਆਰ ਹਿੰਦ ਪਰ ਬਰਸਾ ਮਹਿਤ ਬਿੱਕਰਾਂ ਹੋ ਕਰ
ਲਾਈਨ 190:
(ਨਾਨਕ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਖ਼ੁਦਾਏ ਵਾਹਦ ਦਈ ਇਬਾਦਤ ਦਈ ਤੁਰ ਗ਼ੈਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫ਼ਿਤਨਾ ਵ ਫ਼ਸਾਦ
<poem>ਵਾਅਜ਼ ਤੇਰਾ ਅਮਨ ਵ ਸਲ੍ਹਾ ਵ ਆਸ਼ਤੀ
ਏ ਹਕੀਕਤ ਕੈਸ਼, ਏ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ
ਲਾਈਨ 196:
ਆਲਮ ਆਲਮ,ਕਿਰਿਆ ਕਿਰਿਆ, ਕੁ ਬਾ ਕੁ</poem>
ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋ ਅਮਲ
<poem>ਐਸਾ ਇਨਸਾਨ ਕਿ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਾ ਯਕੀਂ ਹੋ ਜਿਸ ਪ੍ਰ
ਐਸਾ ਮੁਰਸ਼ਦ ਕਿ ਜੁੱਸੇ ਮੁਰਸ਼ਦ ਕਾਮਲ ਮਾਏਂ
ਲਾਈਨ 202:
(ਫ਼ਰਿਸ਼ਤਾ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ, ਅਫ਼ਆਲ ਵ ਆਮਾਲ ਤੇ ਅਕਵਾਲ ਅੱਜ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਲਈ ਤੱਵਜਾ ਦਾ ਮਰਕਜ਼ ਨੇਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਜਿਸ ਕਦਰ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਤੇ ਅਛਾਈਆਂ ਸਨ ਉਸ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਇਰ, ਖ਼ੁਤਬਾ ਤੇ ਨਸਰ ਨਗਾਰਾਂ ਦੇ ਹੇਤ-ਏ-ਤਹਿਰੀਰ ਵ ਤਕਰੀਰ
<poem>ਕਿਸ ਸੇ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਸੁਣਾ-ਏ-ਤੇਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਚਾਂਦ ਤਾਰੋਂ ਮੈਂ ਜ਼ਿਆ ਤੇਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਲਾਈਨ 209:
ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਹੋ।ਲਾਜ਼ਿਮ ਹੈ ਅਕੀਦਤ ਤੇਰੀ</poem>
ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਕੁ ਮੁਨਾਸਬ ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ ਤੇਰੀ
ਗੁਰੂਨਾਨਕ ਜੀ ਦਈ ਜਾਜ਼ਿਬ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਤੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵ ਆਮਾਲ ਦਈ ਬਦੌਲਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ
<poem>ਤੋ ਨੇ ਤੇਰਾ।ਤੇਰਾ ਕਹਿ ਕਰ ਸਭ ਦੀਆ ਗ਼ਲਾ ਲੁਟਾ
ਔਰ ਜਬ ਪੜਤਾਲ ਕੀ ਤੋ ਇਕ ਦਾਣਾ ਕੰਮ ਨਾ ਥਾ
ਨਾਸ਼ ਪਰ ਤੇਰੀ ਲੜੇ ਥੇ ਮੁਸਲਿਮ ਵਹਨਦੋ ਮਗਰ
ਕੁਛ ਨਾ ਥਾ ਜ਼ੇਰ ਕਫ਼ਨ ਗਲਹਾਏ ਖ਼ੰਦਾਂ ਕੇ ਸਿਵਾ</poem>
ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਅੱਲਾਮਾ ਮੁਨੱਵਰ ਲਖਨਵੀ,ਅਬਰਾਰ ਅਹਸਨੀ ਗਨੌਰੀ, ਸਾਹਿਰ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਪੂਰੀ, ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਨਸੂਰ, ਸਗ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਸੂਫ਼ੀ, ਸਾਬਰ ਅਬੋਹਰੀ,ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਕੋਸ਼ਾਂ, ਮਸਰੂਰ ਲਖਨਵੀ, ਆਰ,ਏਸ, ਕੌਸਰ, ਸੱਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲਿਕ,ਹਰੀ ਚੰਦ ਗਿੱਲ,ਤਾਲਿਬ ਸ਼ਮਲਵੀ, ਗਿਆਨ ਚੰਦ ਮਨਸੂਰ, ਇਸ਼ਰਤ ਲੁਧਿਆਣਵੀ ਅਖ਼ਤਰ ਰਜ਼ਵਾਨੀ ਵਗ਼ੈਰਾ ਨੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਹਜ਼ੂਰ ਖ਼ਿਰਾਜ-ਏ-ਅਕੀਦਤ ਜਿਸ ਅੰਦਾਜ਼
<poem>ਨਿਵਾਏ ਹੱਕ ਕੀ ਕਸ਼ਿਸ਼ ਥੀ ਤੁਰੇ ਤਰੰਨਮ ਮੈਂ
ਯਕੀਂ ਕੀ ਸ਼ਮ੍ਹਾ ਜੁਲਾਈ ਸ਼ਬ ਤੋ ਹਮ ਮੈਂ</poem>
ਲਾਈਨ 227:
ਜ਼ਿਮੀਂ ਕੇ ਵਾਸਤੇ ਹਕੁਮਤ ਕੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੈ ਤੋ</poem>
(ਇਜ਼ਾ)
ਉਰਦੂ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਨਜ਼ਮ ਸੱਯਦ ਅਸਗ਼ਰ ਬਹਰਾਇਚੀ ਦਈ ਮਿਲਦੀ ਏ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਏ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦਈ ਮਦ੍ਹਾ ਵ ਤੌਸੀਫ਼ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼
<poem>ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਮੈਂ ਕੋਈ ਹੋਤਾ ਹੈ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਵੋਹ ਦਾਣਾ
ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾ ਰਾਜ਼ ਹੋ,ਦਰਅਸਲ ਪਹਿਚਾਨਾ</poem>
ਲਾਈਨ 239:
ਹਸੂਲ ਇਲਮ ਮੈਂ ਨਿਕਲੇ,ਤੋਤੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਪਾ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲ
ਨਾ ਛੋੜੀ ਬਜ਼ਮ ਕੋਈ ਔਰ ਨਾ ਛੋੜੀ ਕੋਈ ਭੀ ਮਹਿਫ਼ਲ</poem>
ਅਸਗ਼ਰ ਬਹਰਾਇਚੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਕਿਤਈ ਜਾਏ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਤਲਵੰਡੀ ਦੇ ਜ਼ਕਰ ਕਏ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਪ ਕਾਲੂ ਮਹੱਤਅ ਜੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਈ ਮਾਂ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਦਈ ਬੇ ਇੰਤਹਾ ਮੁਹੱਬਤ
<poem>ਖ਼ੁਦਾ ਕੀ ਜ਼ਾਤ ਬਾ ਬਰਕਾਤ ਕੁ ਵਾਹਦ ਜੋ ਪਹਿਚਾਨਾ
ਇਸੀ ਤਹਿਕੀਕ ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਹੈ ਇਨ ਕੁ ਗੁਰੂ ਮਾਨਾ
ਲਾਈਨ 246:
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਪੈਗ਼ਾਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਨਾ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਏ ਨਾ ਮੁਸੱਲਮਾਨ ਬਲਕਿ ਸਭ ਇਨਸਾਨ ਨੇਂ ਤੇ ਮਜ਼ਹਬ ਆਪਸ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜਲ਼ ਕਏ ਰਹਿਣੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦਾ ਏ ਉਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਤਫ਼ਰਕਾ ਤੇ ਇਖ਼ਤਲਾਫ਼ ਦਾ ਹੁਕਮ ਨਈਂ ਦਿੰਦਾ ਬਕੌਲ ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ
<poem>ਮਜ਼ਹਬ ਨਹੀਂ ਸਖਾਤਾ ਆਪਸ ਮੈਂ ਬੇਰ ਰੱਖਣਾ
</poem>ਦਰਅਸਲ ਖ਼ੁਦਾ ਤਾਂ ਇਕ ਏ ਅਲਬੱਤਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ ਮੁਖ਼ਤਲਿਫ਼ ਨੇਂ
<poem>ਅਨੀਕੋਂ ਨਾਮ ਹੱਕ ਹੈਂ ਮਗਰ ਵਾਹਦ ਹੈ ਵੋਹ ਦਾਤਾ
ਇਸੇ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਕੌਮੋਂ ਨੇ ਜਿਸ ਜਿਸ ਨਾਮ ਸੇ ਚਾਹਾ
ਲਾਈਨ 262:
ਫ਼ਿਦਾ ਮਰਦਾਨਾ ਅਣ ਪਾ ਹੈ ਤੋ ਕਰਬਾਂ ਭੀ ਬਾਲਾ ਹੈ
ਕਿ ਰੁਤਬਾ ਇਨ ਕੀ ਖ਼ਿਦਮਤ ਸੇ ਬੜਾ ਦੋਨੋਂ ਕਾ ਆਲੀ ਹੈ</poem>
ਅਸਗ਼ਰ ਬਹਰਾਇਚੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਈ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਤਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਵ ਉਲਫ਼ਤ
<poem>ਵਹਾਂ ਜਾਤਾ ਹੈ ਅਸਗ਼ਰ ਹਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾ ਦਿਵਾਨਾ
ਮਰਕਾ ਨੂਰ ਕਾ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਜਾ ਪਾ ਨਨਕਾਣਾ</poem>
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਈ ਮੁਹੱਬਤ ਵਿਚ ਇਨਸਾਨ ਇਸ ਲਈ ਦਿਵਾਨਾ ਏ ਕਿਉਂਜੇ ਉਹ ਨੇਕੀ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਮੁਜੱਸਮਾ ਸਨ ।ਵੋਹ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਤੇ ਜ਼ਾਹਰੀ ਰਸੂਮ ਵ ਅਬਾਦਾਤ ਦੇ ਮੁਖ਼ਾਲਿਫ਼ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
<poem>ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਬਾਣੀ ਕਾ ਚਰਚਾ ਜੋ ਆਮ ਹੋ ਜਾਏ
ਤੋ ਇਸ ਕੇ ਸੰਤੇ ਹੀ ਰਾਵਣ ਭੀ ਰਾਮ ਹੋ ਜਾਏ
ਲਾਈਨ 279:
(ਕੌਮੀ ਯਕ ਜਹਿਤੀ ਔਰ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ,ਬਾਨੋ ਸਰਤਾਜ,ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਔਰ ਗੁਰੂਨਾਨਕ, ਸਫ਼ਾ65)
ਬਾਨੋ ਸਰਤਾਜ ਦਈ ਇਸ ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਉਰਦੂ ਪੰਜਾਬੀ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦਈ ਆਮੇਜ਼ਸ਼ ਇੰਤਹਾਈ ਅਤੇ ਕਸ਼ਿਸ਼ ਏ ।ਮੁਖ਼ਤਸਰ ਇਹ ਕਿ ਗੁਰੂਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਈ ਰੂਹਾਨੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ
|