ਤੁਲਸੀ ਮੁੰਡਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ →‎top: clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB
No edit summary
ਲਾਈਨ 13:
 
ਸੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਤੁਲਸੀ ਮੁੰਡਾ ਪਛੜੇ ਲੋਕਾਂ  ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਫੈਲਾਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਵਿਨੋਬਾ ਭਾਵੇਂ ਨੇ ਜਦੋਂ 1963 ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਭੂਦਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਪਦਯਾਤਰਾ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉੜੀਸਾ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ,  ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਉਸ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਆਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਬਦਲਨਾ ਸੀ।  ਉਸ ਪਦਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਤੁਲਸੀ ਨੇ ਵਿਨੋਬਾ ਵਲੋਂ ਬਚਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਜੀਵਨ ਭਰ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ  ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰੇਗੀ।  ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1964 ਵਿੱਚ ਆਚਾਰਿਆ  ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਲੋਂ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਕ ਸੇਵਾ ਅਧਿਆਪਨ ਵਲੋਂ ਲੈਸ ਹੋ ਕਰ ਉਸਨੇ ਸੇਰੇਂਡਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
 
== ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ==
ਮੁੰਡਾ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਜੁਲਾਈ 1947 ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਕਿਓਂਝਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੈਂਸ਼ੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://bepositive.org.in/story-of-tulasi-munda|title=Story of Tulasi Munda – Adivasi Warrior Princess who empowered her people with education|last=Priya|date=11 August 2013|website=Be Positive|language=en-US|accessdate=7 January 2019}}</ref> ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਪਰ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://odishasuntimes.com/8-odisha-districts-among-50-backward-country/|title=8 Odisha districts among 50 most backward in country: Survey {{!}} OdishaSunTimes.com|last=Bureau|first=Odisha Sun Times|language=en-US|access-date=2019-05-25}}</ref> ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮੀ ਨੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਰੇਂਦਾ ਪਿੰਡ ਚਲੀ ਗਈ। ਉੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਖਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
 
== ਸਰਗਰਮੀ ==
1961 ਵਿੱਚ, ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ [[ਰਾਮਾਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ]], [[ਨਿਰਮਲਾ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ]] ਅਤੇ [[ਮਾਲਤੀ ਚੌਧਰੀ]] ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਅਚਾਰੀਆ ਵਿਨੋਬਾ ਭਾਵੇ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਹ [[ਭੂਦਾਨ ਅੰਦੋਲਨ]] ਦੌਰਾਨ 1963 ਵਿੱਚ ਓਡੀਸ਼ਾ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
 
ਉਹ 1964 ਵਿੱਚ ਸੇਰੇਂਡਾ ਵਾਪਸ ਆਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਰਸਮੀ ਸਕੂਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bhubaneswarbuzz.com/stories-by-people/know-inspiring-story-tulasi-munda-odisha-taught-20000-children|title=What you should know about inspiring story of Tulasi Munda of Odisha who has taught more than 20,000 children|last=|first=|website=Bhubaneshwar Buzz|date=18 May 2017|accessdate=7 January 2019}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਆਦਿਵਾਸ ਵਿਕਾਸ ਸਮਿਤੀ ਸਕੂਲ" ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 2019 ਤੱਕ, ਸਕੂਲ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 500 ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.nuaodisha.com/ContentDetails.aspx?cid=20747&todo=news|title=Odia Film Tulasi Apa Based on Life of Eminent Social Activist Tulasi Munda-2016|work=Odisha News|accessdate=5 January 2019}}</ref> 1964 ਤੋਂ, ਉਸ ਨੇ 20,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਜਾਂ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 17 ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://kutchinafoundation.org/heres-the-story-of-tulasi-muda-a-k-a-tulasi-apa|title=Here's The Story Of Tulasi Munda a.k.a Tulasi Apa|last=|first=|date=7 July 2017|website=Kutchina Foundation|language=en-US|accessdate=7 January 2019}}</ref>
 
== ਇਨਾਮ ==
* 2001 ਵਿੱਚ, "ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ" ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=http://www.gaodisha.gov.in/node/761|title=Padma Awards|website=Department of General Administration and Public Grievance, Odisha|accessdate=7 January 2019}}</ref>
* ਕਦਾਮਬੀਨੀ ਸਨਮਾਨ, 2008 ਵਿੱਚ।<ref>{{cite news |title=Tulasi Munda gets Kadambini Samman |url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/Tulasi-Munda-gets-Kadambini-Samman/article15253589.ece |accessdate=9 March 2019 |work=The Hindu |date=3 July 2008}}</ref>
* ਓਡੀਸ਼ਾ ਲਿਵਿੰਗ ਲੀਜੈਂਡ ਅਵਾਰਡ, ਐਕਸਿਲੈਂਸ ਇਨ ਸੋਸ਼ਲ ਸਰਵਿਸ, 2011 ਵਿੱਚ।<ref>{{cite web |url=http://www.orissadiary.com/odisha_living_legend/Tulasi-Munda.asp |title=Odisha Living Legend Award (Excellence in Social Service): Ms. Tulasi Munda |date=11 November 2011 |work=Odisha Diary |access-date=22 October 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130307192127/http://www.orissadiary.com/odisha_living_legend/Tulasi-Munda.asp |archive-date=7 March 2013 }}</ref>
* ਲਕਸ਼ਮੀਪਤ ਸਿੰਘਾਨੀਆ - ਆਈ.ਆਈ.ਐਮ. ਲਖਨਊ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਵਾਰਡ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਨਤੀ (ਲੀਡਰ), 2009 ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.lpsiimlawards.in/past-winners.html|title=Lakshmipat Singhania- IIM, Lucknow National Leadership Awards|website=LPSIIML Awards|accessdate=7 January 2019}}</ref>
 
== ਜੀਵਨੀ ==
ਤੁਲਸੀ ਆਪਾ, ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਜੀਵਨੀ ਫ਼ਿਲਮ 2015 ਵਿੱਚ ਕੋਲਕਾਤਾ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਮਿਲੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraphindia.com/states/odisha/wait-for-tulasi-munda-biopic-in-city/cid/1399760|title=Wait for Tulasi Munda biopic in city|work=Telegraph India|language=en|accessdate=7 January 2019}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ [[30 ਅਕਤੂਬਰ]] [[2016]] ਨੂੰ ਤਹਿਰਾਨ ਜੈਸਮੀਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ (ਟੀ.ਜੇ.ਆਈ.ਐਫ.ਐਫ.) ਦੇ ਚੌਥੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://discoverbbsr.com/tulasi-apa-screened-tehran-film-festival/|title=Award-winning Biography 'Tulasi Apa’ to be Screened at Tehran Film Festival|date=22 October 2016|website=Discover Bhubaneswar|language=en-US|access-date=5 January 2019}}</ref>
 
 
== ਹਵਾਲੇ ==