2020-2021 ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਲਾਈਨ 27:
ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਫਾਰਮ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ "ਕਿਸਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਬਿੱਲ"<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/farm-bills-have-potential-to-represent-significant-step-forward-for-agriculture-reforms-in-india-imf/article33577480.ece|title=Farm Bills have potential to represent significant step forward for agriculture reforms in India: IMF|date=2021-01-15|work=The Hindu|access-date=2021-01-27|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ<ref>{{Cite news|url=https://www.thequint.com/news/india/farmers-protesting-the-3-new-ordinances|title=Here's Why Farmers Are Protesting the 3 New Agriculture Ordinances|last=Palnitkar|first=Vaibhav|date=21 September 2020|work=[[The Quint]]|access-date=28 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031113722/https://www.thequint.com/news/india/farmers-protesting-the-3-new-ordinances|archive-date=31 October 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/11/30/world/asia/india-farmers-protest.html|title=Angry Farmers Choke India's Capital in Giant Demonstrations|last=Gettleman|first=Jeffrey|date=30 November 2020|work=The New York Times|access-date=1 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201201005737/https://www.nytimes.com/2020/11/30/world/asia/india-farmers-protest.html|archive-date=1 December 2020|last2=Singh|first2=Karan Deep|language=en-US|issn=0362-4331|last3=Kumar|first3=Hari}}</ref> ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬਿੱਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦੇ ਰਹਿਮ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦੇਣਗੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/ordinance-to-put-farmers-at-mercy-of-corporates-99720|title=Ordinance to put farmers at mercy of corporates|date=15 June 2020|work=[[The Tribune (Chandigarh)]]|access-date=2 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201211211443/https://www.tribuneindia.com/news/punjab/ordinance-to-put-farmers-at-mercy-of-corporates-99720|archive-date=11 December 2020|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/national/national-politics/now-farmers-will-be-back-to-serfdom-at-the-mercy-of-big-corporates-manish-tewari-891010.html|title=Now, farmers will be back to serfdom, at the mercy of big corporates: Manish Tewari|last=Kulkarni|first=Sagar|date=22 September 2020|work=[[Deccan Herald]]|access-date=2 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201006071235/https://www.deccanherald.com/national/national-politics/now-farmers-will-be-back-to-serfdom-at-the-mercy-of-big-corporates-manish-tewari-891010.html|archive-date=6 October 2020|language=en}}</ref> ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ [[ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ (ਭਾਰਤ)|ਐਮ.ਐਸ.ਪੀ.]] ਬਿੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਸਿੱਧੇ ਵੱਡੇ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਅਸਾਨ ਬਣਾਉਣਗੇ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/farmers-across-india-protest-against-farm-bills-in-photos/story-cQBssQF5wg7Cc5AhgJPxQM.html|title=Farmers across India protest against farm bills. In photos|date=28 September 2020|work=[[Hindustan Times]]|access-date=7 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005065413/https://www.hindustantimes.com/india-news/farmers-across-india-protest-against-farm-bills-in-photos/story-cQBssQF5wg7Cc5AhgJPxQM.html|archive-date=5 October 2020|editor-last=Singh|editor-first=Prashasti|language=en}}</ref><ref name="HindustanTimes28Sep20_">{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/modi-reaches-out-to-farmers-amid-anger/story-1MHpfr7HzKsR58EBVb00NP.html|title=PM Modi reaches out to farmers amid anger|date=28 September 2020|work=[[Hindustan Times]]|access-date=7 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201008085754/https://www.hindustantimes.com/india-news/modi-reaches-out-to-farmers-amid-anger/story-1MHpfr7HzKsR58EBVb00NP.html|archive-date=8 October 2020|language=en}}</ref><ref name="TimesOfIndia28Sep20_">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/amid-intensifying-protests-president-kovind-gives-assent-to-controversial-farm-bills-laws-come-into-force-immediately/articleshow/78352115.cms|title=Farm bills 2020: President Kovind gives assent to controversial farm bills, laws come into force immediately|last=Mathur|first=Swati|date=28 September 2020|work=[[The Times of India]]|access-date=7 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201003163830/https://timesofindia.indiatimes.com/india/amid-intensifying-protests-president-kovind-gives-assent-to-controversial-farm-bills-laws-come-into-force-immediately/articleshow/78352115.cms|archive-date=3 October 2020|language=en}}</ref>
ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ]] . ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ - ਖ਼ਾਸਕਰ [[ਪੰਜਾਬ]] ਅਤੇ [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਦੀਆਂ - ਨੇ "<span style="white-space:nowrap;">''ਦਿੱਲੀ''</span> ''ਚਲੋ"'' ਨਾਮ ਦੀ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤੇ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਤੋਪਾਂ, ਡਾਂਗਾਂ ਅਤੇ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਅਤੇ ਫਿਰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। 26 ਨਵੰਬਰ
ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/farmer-unions-agree-to-sit-for-talks-with-the-government-today-11606810557943.html|title=Farmer unions agree to sit for talks with the government today|date=1 December 2020|website=mint|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201201090641/https://www.livemint.com/news/india/farmer-unions-agree-to-sit-for-talks-with-the-government-today-11606810557943.html|archive-date=1 December 2020|access-date=3 December 2020}}</ref><ref name=":6">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/tomar-writes-open-letter-to-farmers-says-misunderstanding-created-regarding-reforms/story-rMono1UvhISTvdVNmM1HSM.html|title='I come from farming family,' Tomar writes open letter to farmers; PM Modi urges to read|date=17 December 2020|website=Hindustan Times|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201217173144/https://www.hindustantimes.com/india-news/tomar-writes-open-letter-to-farmers-says-misunderstanding-created-regarding-reforms/story-rMono1UvhISTvdVNmM1HSM.html|archive-date=17 December 2020|access-date=18 December 2020}}</ref> ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਯੂਨੀਅਨਾਂ 14 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟਰੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕੁਝ ਕਿਸਾਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਢੋਆ ਢੁਆਈ ਰੋਕਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਆਏ ਹਨ।<ref name=":72">{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/nation/farmers-protest-transporters-threaten-to-halt-operations-in-north-india-from-dec-8-178997|title=Farmers' protest: Transporters threaten to halt operations in North India from Dec 8|date=2 December 2020|website=Tribuneindia News Service|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201203121859/https://www.tribuneindia.com/news/nation/farmers-protest-transporters-threaten-to-halt-operations-in-north-india-from-dec-8-178997|archive-date=3 December 2020|access-date=3 December 2020}}</ref> 4 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ 8 ਦਸੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ ਭਾਰਤ ਪੱਧਰੀ ਹੜਤਾਲ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਸੋਧਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 12 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ, ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਵਿਚ ਹਾਈਵੇ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਫਤ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/chandigarh/farmers-overpower-staff-at-toll-plazas-on-chandigarh-delhi-highway-allow-free-movement-of-vehicles/story-hxe6t1eqdUYD142XATlpPM.html|title=Farmers lay siege to toll plazas in Haryana, allow free movement of vehicles|date=12 December 2020|website=Hindustan Times|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201212045841/https://www.hindustantimes.com/chandigarh/farmers-overpower-staff-at-toll-plazas-on-chandigarh-delhi-highway-allow-free-movement-of-vehicles/story-hxe6t1eqdUYD142XATlpPM.html|archive-date=12 December 2020|access-date=13 December 2020}}</ref>
ਲਾਈਨ 40:
2017 ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਡਲ ਫਾਰਮਿੰਗ ਐਕਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਏ ਗਏ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜੁਲਾਈ 2019 ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੂਨ 2020 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 3 ਫਾਰਮ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ, ਹੋਰਡਿੰਗ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਡੀਕਰਨ ਅਤੇ ਠੇਕੇਦਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।<ref>[https://thewire.in/agriculture/agriculture-ordinances-key-questions Agriculture ordinances key questions]. 24 June 2020, ''The Wire''. Retrieved 28 October 2020.</ref><ref name=":02">{{Cite web|url=https://www.prsindia.org/billtrack/essential-commodities-amendment-bill-2020|title=The Essential Commodities (Amendment) Bill, 2020|date=14 September 2020|website=PRSIndia|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126070139/https://www.prsindia.org/billtrack/essential-commodities-amendment-bill-2020|archive-date=26 November 2020|access-date=27 November 2020}}</ref><ref>[https://thewire.in/agriculture/agriculture-ordinances-key-questions Agriculture ordinances key questions] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201010115801/https://thewire.in/agriculture/agriculture-ordinances-key-questions|date=10 October 2020}}. 24 June 2020, ''The Wire''. Retrieved 28 October 2020.</ref>
ਇਕ ਬਿਲ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੁਆਰਾ 15 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਅਤੇ 2 ਹੋਰ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ 18 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/lok-sabha-passes-farm-bills-amid-opposition-protest-pm-modi-calls-it-historic/articleshow/78175089.cms Lok Sabha passes farm bills amid opposition protest]. 18 September 2020, ''Times of India''. Retrieved 28 October 2020.</ref> ਬਾਅਦ ਵਿਚ, 2 ਬਿੱਲ 20 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਅਤੇ ਤੀਸਰਾ 22 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ [[ਰਾਜ ਸਭਾ]] ਨੇ ਵੀ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਜਿਥੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਆਵਾਜ਼ ਵੋਟ ਦੁਆਰਾ - ਪੂਰੀ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref>[https://www.thehindu.com/news/national/parliament-proceedings-rajya-sabha-passes-2-farm-bills-amid-ruckus-by-opposition-mps/article32652947.ece Rajya sabha passes farm bills] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201023121031/https://www.thehindu.com/news/national/parliament-proceedings-rajya-sabha-passes-2-farm-bills-amid-ruckus-by-opposition-mps/article32652947.ece|date=23 October 2020}}. 20 September 2020, ''The Hindu''. Retrieved 28 October 2020.</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/parliament-passes-amendments-to-essential-commodities-law/article32667141.ece|title=Parliament passes amendments to essential commodities law|date=22 September 2020|work=The Hindu|access-date=6 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005061320/https://www.thehindu.com/news/national/parliament-passes-amendments-to-essential-commodities-law/article32667141.ece|archive-date=5 October 2020|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਨੇ ਵੀ 28 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਬਿੱਲਾਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨਾਂ (ਐਕਟਾਂ) ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।<ref>[https://www.thehindu.com/news/national/parliament-proceedings-rajya-sabha-passes-2-farm-bills-amid-ruckus-by-opposition-mps/article32652947.ece Rajya sabha passes farm bills]. 20 September 2020, ''The Hindu''. Retrieved 28 October 2020.</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/parliament-passes-amendments-to-essential-commodities-law/article32667141.ece|title=Parliament passes amendments to essential commodities law|date=2020-09-22|work=The Hindu|access-date=2020-10-06|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>[https://www.ndtv.com/india-news/president-signs-3-farm-bills-passed-amid-unprecedented-drama-in-parliament-2301792 President signs 3 farm bills passed]. 28 September 2020, ''NDTV''. Retrieved 28 October 2020.</ref> ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਦੋਵੇਂ
ਇਹ 3 ਕਾਨੂੰਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:<ref name=":022">{{Cite web|url=https://www.prsindia.org/billtrack/essential-commodities-amendment-bill-2020|title=The Essential Commodities (Amendment) Bill, 2020|date=14 September 2020|website=PRSIndia|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201126070139/https://www.prsindia.org/billtrack/essential-commodities-amendment-bill-2020|archive-date=26 November 2020|access-date=27 November 2020|url-status=live}}</ref>
ਲਾਈਨ 85:
ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚਾ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੋਆਰਡੀਨੇਸ਼ਨ ਕਮੇਟੀ ਵਰਗੀਆਂ ਤਾਲਮੇਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/nation/modi-government-is-scared-says%C2%A0farmers-alliance-samyukt-kisan-morcha-175710|title=Modi government is scared, says farmers’ alliance Samyukt Kisan Morcha|last=|first=|date=25 November 2020|website=Tribune India|publisher=|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-11-29|url-status=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/explained/punjab-haryana-farmer-protests-explained-delhi-chalo-farm-laws-2020/|title=Explained: Who are the Punjab and Haryana farmers protesting in Delhi, and why?|last=Bhatia|first=Varinder|date=2020-11-29|website=The Indian Express|publisher=|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-11-29|url-status=}}</ref>
* '''ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ''' (ਉਗਰਾਹਾਂ, ਸਿੱਧੂਪੁਰ, ਰਾਜੇਵਾਲ, ਚੜੂਨੀ, ਡਕੌਂਦਾ, ਆਦਿ)
* ਜੈ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ
* ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ
* ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਰਾਇਠਾ ਸੰਘਾ
* ਪੀਪਲਜ਼ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਠਜੋੜ
* ਲੋਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਮੋਰਚਾ
*
*ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਗਠਨ
*ਕਿਸਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਮੇਟੀ
*ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਗਠਨ
*ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸਭਾ
*ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ
*ਆਸ਼ਾ-ਕਿਸਾਨ ਸਵਰਾਜ
*ਲੋਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਮੋਰਚਾ
*ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਿਸਾਨ ਮਹਾਂਸਭਾ
*ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ
*ਸਵਾਭਿਮਿਨੀ ਸ਼ੈਤਾਰੀ ਸੰਗਠਨ
*ਸੰਗਤਿਨ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਗਠਨ
*ਜਮਹੂਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ
*ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੰਮਤੀ
*ਤੇਰਾਈ ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ
== ਗੈਲਰੀ ==
| |||